XMM-Newton obserwuje najmłodszego jak dotąd zaobserwowanego pulsara
Kampania obserwacyjna prowadzona przez obserwatorium kosmiczne XMM-Newton pokazała najmłodszego pulsara, jakiego kiedykolwiek widziano – pozostałość niegdyś masywnej gwiazdy – który jest również „magnetarem”, mającym pole magnetyczne 70 biliardów razy silniejsze niż ziemskie.
Pulsary są jednymi z najbardziej egzotycznych obiektów we Wszechświecie. Tworzą się, gdy masywne gwiazdy kończą swoje życie jako supernowe w postaci potężnych wybuchów, pozostawiając po sobie ekstremalne gwiezdne pozostałości: gorące, gęste i silnie namagnesowane. Czasami pulsary podlegają również okresom znacznie wzmożonych aktywności, w czasie których wyrzucają ogromne ilości promieniowania elektromagnetycznego w skali czasu od milisekund do lat.
Mniejsze impulsy często oznaczają początek wzmocnionego „wybuchu”, kiedy emisja promieniowania rentgenowskiego może stać się tysiąc razy bardziej intensywna. Kampania obserwacyjna prowadzona przez XMM-Newton uchwyciła taki wybuch pochodzący z najmłodszego zaobserwowanego pulsara: Swift J1818.0−1607, który pierwotnie został odkryty przez obserwatorium Swift.
Pulsar ten nie tylko jest najmłodszym z 3000 znanych w naszej galaktyce, ale należy również do bardzo rzadkiej kategorii pulsarów: magnetarów, obiektów kosmicznych o najsilniejszych polach magnetycznych, jakie kiedykolwiek mierzono we Wszechświecie.
„Swift J1818.0−1607 znajduje się w odległości 15 000 lat świetlnych stąd, w Drodze Mlecznej. Odkrycie czegoś tak młodego zaraz po tym, jak powstało we Wszechświecie, jest niezwykle ekscytujące. Ludzie na Ziemi byliby w stanie zobaczyć wybuch supernowej, który uformował tego młodego magnetara około 240 lat temu, w samym środku rewolucji amerykańskiej i francuskiej” – powiedział główny autor pracy Paolo Esposito z University School for Advanced Studies IUSS Pavia, Włochy.
Magnetar ma jeszcze więcej powodów do bycia sławnym. Jest to jeden z najszybciej wirujących z tego typu znanych obiektów, wirując raz na 1,36 sekundy – mimo, że ma masę dwóch Słońc upakowaną do pozostałości gwiazdowej o średnicy zaledwie 25 km.
Natychmiast po odkryciu astronomowie przyjrzeli się temu obiektowi bardziej szczegółowo przy użyciu XMM-Newton, satelitów rentgenowskich Swift i NuSTAR oraz radioteleskopu Sardinia Radio Telescope we Włoszech.
W przeciwieństwie do większości magnetarów, które można zaobserwować tylko w promieniach X, obserwacje ujawniły, że Swift J1818.0−1607 jest jednym z nielicznych, który wykazuje również pulsacyjną emisję fal radiowych.
Magnetary są uważane za rzadkość we Wszechświecie – astronomowie odkryli tylko około 30 – i zakłada się, że różnią się od innych rodzajów pulsarów, które wykazują silne promieniowanie radiowe.
Ale badacze rentgenowscy od dawna podejrzewali, że magnetary mogą być znacznie powszechniejsze niż sugeruje ten pogląd. To nowe odkrycie potwierdza ideę, że zamiast być egzotycznymi, mogą stanowić znaczną część pulsarów znalezionych w Drodze Mlecznej.
Ponadto może nie być tak szerokiej różnorodności pulsarów, jak początkowo sądzono. Charakterystyczne zjawiska wykazywane przez magnetary mogą również występować w innych rodzajach pulsarów, podobnie jak Swift J1818.0−1607 wykazuje cechy charakterystyczne – emisję radiową – zwykle nie przypisywane magnetarom.
Przykłady zdarzeń przejściowych obejmują rozbłyski gamma, bardzo świecące wybuchy supernowych i tajemnicze szybkie rozbłyski radiowe. Te energetyczne zdarzenia są potencjalnie związane z powstawaniem i istnieniem młodych, silnie namagnesowanych obiektów, takich jak Swift J1818.0−1607.
Opracowanie:
Agnieszka Nowak
Źródło:
.jpg)
