Posty

Wyświetlanie postów z 2014

Pierwsza egzoplaneta odkryta przez misję K2

Obraz
Analizując dane zebrane z testowego okresu nowej fazy misji K2 Kepler astronomowie potwierdzili odkrycie pierwszej egzoplanety, po ponad rocznej przerwie w obserwacjach spowodowanej awarią drugiego z czterech kół reakcyjnych sondy. Aby sonda mogła utrzymywać odpowiednie położenie potrzebne są przynajmniej trzy sprawne koła reakcyjne. Gdy w maju 2013 roku uległo awarii drugie koło, nastąpiło uśpienie misji. Jednak astronomowie i inżynierowie zajmujący się sondą wymyśli, że do tego celu można wykorzystać ciśnienie światła słonecznego. Do tej pory Kepler ma na swoim koncie blisko tysiąc odkrytych planet a kolejne cztery tysiące czekają na potwierdzenie. Kamera na pokładzie sondy odkrywa planety metodą tranzytu. Dochodzi do niego wtedy, gdy planeta przechodzi przed tarczą macierzystej gwiazdy a układ znajduje się dokładnie w płaszczyźnie obserwacji. Można wtedy zaobserwować niewielki spadek jasności gwiazdy i dzięki temu jest możliwe wykrycie planety. Andrew Vanderburg badał ogólnodost

Gwiazdy w gromadach wydają się być w tym samym wieku

Obraz
Przyglądając się bliżej nocnemu niebu możemy zauważyć, że gwiazdy nie występują pojedynczo. Grupują się w gromady zawierające niekiedy miliony składników. Do niedawna sądzono, że najstarsze z gromad gwiazd zawierają obiekty powstałe w różnym czasie, o zróżnicowanym wieku pojawienia się wynoszącym nawet 300 milionów lat. Nowe badania, których wyniki zamieszczono 17.12.2014r. na łamach czasopisma Nature sugerują, że formowanie się gwiazd w gromadach jest bardziej skomplikowane niż dotychczas sądzono. Korzystając z danych pozyskanych z Kosmicznego Teleskopu Hubble’a zespół badaczy z Instytutu Astronomii i Astrofizyki Kavli (KIAA) w Pekinie oraz Narodowego Obserwatorium Astronomicznego Chińskiej Akademii Nauk odkrył, że w dużych gromadach w średnim wieku wszystkie gwiazdy powstały w tym samym czasie. Gwiazdy rozpoczynają swoje życie jako kłębiące się obłoki gazu i pyłu. Przyciągane grawitacyjnie obłoki powoli łączą się w gęste kule, zwiększając swoją masę, co w konsekwencji prowadzi do i

Zimne kosmiczne środowisko idealne dla rodzących się gwiazd

Obraz
Nowe badania uzyskane z kosmicznego teleskopu Herschela oraz Spitzera i Hullbe’a sugerują, że chłodne kosmiczne środowisko jest idealne dla powstawania nowych gwiazd. Unikatowe wyniki pokazują nowy wymiar ewolucji galaktyk. Astronomowie chcą zrozumieć, dlaczego galaktyki w lokalnym wszechświecie dzielą się na dwie główne kategorie: młodsze spiralne (jak nasza Droga Mleczna), w których tworzą się nowe gwiazdy, oraz starsze eliptyczne, w których proces powstawania gwiazd już się zakończył. Astronomowie zbadali ogromną liczbę danych z archiwum teleskopów NASA Spitzer i Hubble oraz ESA Herschel dotyczących galaktyki eliptycznej, która przeszła w swojej przeszłości duże zmiany wynikające z gwałtownych zderzeń ze swoją sąsiadką. W wyniku tej kolizji zmieniły się nie tylko struktura i kolor galaktyki, ale także stan gazu, który znajduje się w jej wnętrzu, co powoduje trudności w formowaniu się nowych gwiazd. NGC 3226 znajduje się w odległości 50 mln lat świetlnych od nas. Z galaktyki wydo

Odkryto czarną dziurę odległą 2600 lat świetlnych od „domu”?

Obraz
Międzynarodowy zespół badaczy, analizując wieloletnie dane z różnych urządzeń, w tym z teleskopów Keck, Pan-STARRS1 czy satelity Swift odkrył obiekt, który zdaje się być czarną dziurą wyrzuconą z jej własnej galaktyki. Zespołem kierował Michael Koss z Instytutu Astronomii Uniwersytetu Hawajskiego (IfA) w Manoa. Wyniki tych badań zostaną opublikowane 21 listopada w Monthly Notices of the Royal Astronomical Society. Tajemniczy obiekt jest częścią galaktyki karłowatej Markarian 177 zlokalizowanej w kierunku gwiazdozbioru Wielkiej Niedźwiedzicy. Chociaż czarne dziury zazwyczaj znajdują się w centrach galaktyk, SDSS1133 została zaobserwowana w odległości aż 2600 lat świetlnych od jądra swojej macierzystej galaktyki. Badania tego obiektu sięgają 60 lat wstecz. W czerwcu 2013 roku korzystając z 10-metrowego teleskopu Keck II astronomowie uzyskali jego obraz w wysokiej rozdzielczości, w bliskiej podczerwieni. „Gdy analizowaliśmy dane z Keck’a, odkryliśmy obszar emisji SDSS1133 mniejszy niż 4

Satelity NASA odkryły czarną dziurę, która może być fabryką neutrin

Obraz
Ogromna czarna dziura w centrum naszej Galaktyki może produkować tajemnicze cząsteczki, zwane neutrinami. Jeśli odkrycie zostanie potwierdzone, będzie to pierwszy raz, gdy naukowcy prześledzili neutrina wracające z powrotem do czarnej dziury. Wyniki pochodzą z trzech satelitów NASA obserwujących w promieniach X – Chandra, Swift i NuSTAR. Neutrina są drobnymi cząsteczkami, które nie posiadają żadnego ładunku oraz bardzo słabo oddziałują z elektronami i protonami. W przeciwieństwie do fotonów czy naładowanych cząstek, neutrina mogą wydostawać się z wnętrza swoich kosmicznych źródeł i podróżować przez kosmos nie oddziałując z materią czy polem magnetycznym. Ziemia jest stale bombardowana neutrinami pochodzącymi ze Słońca. Jednak neutrina spoza naszego Układu Słonecznego mogą być miliony a nawet miliardy razy bardziej energetyczne. Naukowcy od dawna szukają źródła pochodzenia neutrin najwyższych energii. „Zastanawianie się nad tym, skąd pochodzą wysokoenergetyczne neutrina jest jednym z

Tajemnicza chmura G2 w pobliżu czarnej dziury

Obraz
Tajemnica dziwnego obiektu w centrum Drogi Mlecznej, który zwrócił się w kierunku ogromnej czarnej dziury znajdującej się w naszej Galaktyce, została rozwiązana przez astronomów z Uniwersytetu Kalifornijskiego Los Angeles (UCLA) dzięki największemu na świecie Obserwatorium W.M. Kecka. Naukowcy badali obiekt zwany G2 podczas jego najbliższego przejścia w pobliżu czarnej dziury i zauważyli, że przetrwał on to spotkanie. Wyniki zostały opublikowane w Astrophysical Journal Letters 3 listopada. Niektórzy naukowcy uważali, że obiekt ten jest obłokiem wodorowego gazu, który wkrótce się rozpadnie. Andrea Ghez, profesor fizyki z astronomią na UCLA i jej zespół udowodnili, że było to coś zupełnie innego. G2 przetrwał zbliżenie do czarnej dziur i dalej ją okrąża, podczas gdy obłok gazu został by rozerwany przez tak silną grawitację. powiedziała Zespół wykazał, że jest to układ podwójny gwiazd, który pod wpływem bardzo silnego pola grawitacyjnego czarnej dziury połączył się w jedną bardzo dużą gw

Skrajnie odległa galaktyka odkryta przez kosmiczne szkło powiększające

Obraz
Spoglądając przez kosmiczne szkło powiększające Kosmiczny Teleskop Hubble’a uchwycił jedną z najodleglejszych, najsłabszych i najmniejszych galaktyk widzianych kiedykolwiek. Szacuje się, że ten maleńki obiekt znajduje się w odległości ponad 13 miliardów lat świetlnych od nas. Astronomowie uważają, że odkrycie to jest jednym z najbardziej niezawodnych pomiarów odległości do galaktyk, które istniały we wczesnym Wszechświecie. Galaktyka wydaje się być maleńką kropelką wielkości zaledwie ułamka naszej Drogi Mlecznej. Patrząc na nią cofamy się w czasie do okresu, gdy Wszechświat liczył zaledwie 500 milionów lat, czyli około 3% jego obecnego wieku, który szacuje się na 13,7 mld lat. Astronomowie odkryli około dziesięciu innych galaktyk, które mogą potencjalnie pochodzić z tej samej ery Wszechświata. Ale ta nowoodkryta galaktyka jest znacznie mniejsza i słabsza niż większość innych obiektów odkrytych do tej pory. „Ten obiekt jest unikalnym przykładem tego, co prawdopodobnie jest liczną, po

Nowe potencjalne cele dla misji New Horizons

Obraz
Kosmiczny Teleskop Hubble’a odkrył trzy obiekty Pasa Kuipera (KBO), które potencjalnie powinna odwiedzić misja New Horizons, po tym jak przeleci w pobliżu Plutona w lipcu 2015 roku. Obiekty zostały wykryte dzięki dedykowanemu do tego celu programowi obserwacyjnemu przez zespół naukowców zajmujących się projektem New Horizons. „Było to bardzo wymagające poszukiwanie i wspaniale, że Hubble mógł w nim towarzyszyć – jedna misja NASA pomaga drugiej” – powiedział główny badacz misji Alan Stern z Instytutu Southwest Research (SwRI) w Boulder, Kolorado. Pas Kuipera jest rozległym obszarem podobnym do pasa planetoid, składającym się z małych obiektów, które są pozostałościami po formowaniu się naszego Układu Słonecznego. Znajduje się on za orbitą Neptuna i otacza cały Układ Słoneczny. KBO należą do wyjątkowej klasy obiektów, których nie odwiedziła jeszcze żadna sonda i zawierają wskazówki dotyczące powstania Układu Słonecznego. Obiekty, które odkrył Hubble są około 10 razy większe od typowyc

Mapy rozkładu temperatury i pary wodnej na egzoplanecie, wykonane przez Hubble.

Obraz
Zespół naukowców korzystający z wyników z Kosmicznego Teleskopu Hubble’a wykonał najbardziej szczegółową, globalną mapę planety krążącej wokół innej gwiazdy. Mapa ukazuje tajemnice rozkładu temperatury powietrza i wody. Dostarcza informacji na temat temperatury w różnych warstwach atmosfery oraz pozwala prześledzić ilość i rozkład pary wodnej na planecie. Odkrycia te niosą ze sobą konsekwencje dla zrozumienia dynamiki atmosfery i formowania się planet olbrzymów, takich jak Jowisz. „Pomiary te otworzyły drzwi do nowego rodzaju planetologii porównawczej” – powiedział lider zespołu, Jacob Bean z Uniwersytetu Chicago. „Nasze obserwacje są pierwszymi w swoim rodzaju zapewniającymi warunki do stworzenia dwuwymiarowej mapy struktury termicznej planety, które można wykorzystać do ograniczonego przepływu powietrza i modeli dynamicznych dla gorących egzoplanet” – mówi inny członek zespołu, Kevin Stevenson z Uniwersytetu Chicago. Obserwacje Hubble’a pokazują, że planeta, zwana WASP-43b, nie j

Teleskop NuSTAR odkrył szokująco jasną martwą gwiazdę

Obraz
Astronomowie odkryli pulsującą, martwą gwiazdę promieniującą z energią około 10 milionów słońc. Jest to najjaśniejszy pulsar – gęsta pozostałość gwiezdna po wybuchu supernowej – dotąd zarejestrowany. Odkrycie zostało dokonane przy użyciu Teleskopu NASA NuSTAR (Nuclear Spectroscopic Telescope Array). „Możesz myśleć o tym pulsarze, jak o ‘Potężnej Myszy’ gwiezdnej pozostałości. Posiada całą moc czarnej dziury, ale ma znacznie mniejszą masę” – mówi Fiona Harrison, główny badacz NuSTAR w CalTech, w Pasadenie. Odkrycie pojawiło się w raporcie 9 października, w czasopiśmie Nature. Zaskakujące odkrycie pozwoli astronomom lepiej zrozumieć tajemnicze źródło oślepiającego promieniowania X, zwanego ultraświecącym źródłem promieniowania X (ULX). Aż do teraz, wszystkimi ULX były czarne dziury. Nowe dane z NuSTAR pokazują przynajmniej jedno ULX, oddalone o około 12 mln lat świetlnych stąd, znajdujące się w galaktyce M82, które jest faktycznie pulsarem. „Pulsar wydaje się pożerać równowartość cza

Miej ciemnej materii w Galaktyce, niż dotychczas sądzono

Obraz
Nowe pomiary ciemnej materii w Drodze Mlecznej wykazały, że tej tajemniczej substancji jest o połowę mniej, niż dotąd sądzono. Australijscy astronomowie skorzystali z metody opracowanej prawie 100 lat temu, aby dowiedzieć się, że masa ciemnej materii w Galaktyce wynosi 800 000 000 000 (czyli 8x1011) mas Słońca. Zbadali oni krawędź Drogi Mlecznej, obserwując ją dokładniej, po raz pierwszy na obrzeżach Galaktyki, w odległości około 5 miliardów kilometrów od Ziemi. Astrofizyk, dr Prajwal Kafle z Uniwersytetu Zachodniej Australii, badacz z Międzynarodowego Centrum Radioastronomii powiedział, że na chwilę obecną wiemy, że większość Wszechświata jest ukryta. „Gwiazdy, pył, ty i ja, wszystko, co widzimy, stanowi zaledwie 4% całego Wszechświata. Około 25% stanowi ciemna materia i reszta ciemnej energii.” Dr Kafle, który pochodzi z Nepalu, mógł zmierzyć masę ciemnej materii w Drodze Mlecznej badając prędkość gwiazd w Galaktyce, łącznie z krawędziami, które nie były dotąd badane tak szczegóło

Teleskopy NASA odkryły czyste niebo i parę wodną na exo-Neptunie

Obraz
Astronomowie korzystający z danych z teleskopów NASA – Hubble, Spitzer i Kepler – odkryli czyste niebo oraz parę wodną na planecie gazowej poza naszym Układem Słonecznym. Planeta ma rozmiar Neptuna, co czyni ją najmniejszą z tych, na których wykryto jakiekolwiek cząsteczki. „Odkrycie to jest znaczące w analizie składu atmosfery mniejszych, skalistych planet, bardziej takich jak Ziemia. Osiągnięcia takie są dziś możliwe tylko dzięki połączeniu możliwości tych unikalnych i potężnych obserwatoriów” – powiedział John Grunsfeld, asystent administratora NASA w Waszyngtonie. Chmury w atmosferach planet mogą blokować widok cząstek bazowych, które ujawniają informacje na temat powstania i historii planety. Odkrycie czystego nieba nad planetą rozmiarów Neptuna jest dobrym znakiem wskazującym, że mniejsze planety mogą mieć podobną dobrą widoczność. „Gdy astronomowie idą w nocy obserwować przez teleskop, mówią ‘czyste niebo’ to znaczy szczęście. W tym przypadku znaleźliśmy czyste niebo na odległ

Najmniejsza znana galaktyka posiadająca supermasywną czarną dziurę

Obraz
Astronom z Uniwersytetu Utah, wraz ze swoimi kolegami odkrył bardzo ściśniętą galaktykę karłowatą, która skrywa w swoim wnętrzu supermasywną czarną dziurę. Jest to najmniejsza znana galaktyka zawierająca tak masywny obiekt. Odkrycie sugeruje, że ogromne czarne dziury mogą być częstsze, niż do tej pory sądzono. Chociaż wspmniana czarna dziura jest pięć razy masywniejsza niż ta w centrum Drogi Mlecznej, znajduje się wewnątrz galaktyki o średnicy zaledwie 300 lat świetlnych, czyli 1/500 naszej Galaktyki, w której jest upchane 140 milionów gwiazd. Galaktyka karłowata zawierająca czarną dziurę nosi nazwę M60-UCD1 i jest najgęstszą znaną galaktyką. Gdybyśmy żyli w jej wnętrzu, nocne niebo rozświetlałoby co najmniej milion gwiazd widocznych gołym okiem. Dla porównania, na ziemskim niebie widzimy ich zaledwie 4000. Obserwacje sugerują, że ta galaktyka karłowata może być pozbawiona pozostałości po większych galaktykach, które zostały rozdarte podczas kolizji z jeszcze innymi galaktykami. „Nie

Odnaleziony towarzysz supernowej, ukryty w jej blasku przez 21 lat.

Obraz
Astronomowie korzystający z Kosmicznego Teleskopu Hubble’a odkryli gwiezdnego towarzysza rzadkiego typu supernowej. Obserwacja ta potwierdza teorię, że wybuch pochodzi z układu podwójnego, w którym jedna gwiazda zaopatruje się w paliwo pochodzące z utraty masy swojego towarzysza. Po raz pierwszy astronomowie byli w stanie wprowadzić ograniczenia na właściwości towarzysza nietypowej klasy supernowej Typu IIb. Byli w stanie oszacować jasność i masę gwiazdy, która przetrwała wybuch. Pozwala to ocenić warunki, które poprzedziły wybuch. „Układ podwójny prawdopodobnie traci przed wybuchem większość pierwotnej powłoki wodorowej. Problem polega na tym, że dotychczasowe bezpośrednie obserwacje przewidywanego towarzysza były utrudnione, ponieważ jest on bardzo słaby w porównaniu z supernową” – powiedział główny badacz, Ori Fox z Uniwersytetu Kalifornijskiego, w Berkeley. Astronomowie szacują, że raz na sekundę, gdzieś we Wszechświecie gaśnie supernowa, ale jeszcze w pełni nie rozumieją, jak gwi

Astronomowie dostrzegli formującą się planetę

Obraz
Międzynarodowy zespół naukowców pod dowództwem astrofizyka z Uniwersytetu Clemson znalazł nowe dowody na to, że wokół gwiazdy oddalonej o 335 lat świetlnych od Ziemi powstaje planeta. Zespół wykrył emisję tlenku węgla, co wyraźnie wskazuje, że na orbicie wokół stosunkowo młodej gwiazdy – HD 100546 – krąży planeta. Teorie dotyczące formowania się planet są dobrze rozwinięte. Jednak jeśli wyniki nowych badań się potwierdzą, aktywność wokół HD 100546 oznaczałaby, że astronomowie po raz pierwszy byli w stanie bezpośrednio obserwować proces powstawania planety. Nowe odkrycie może umożliwić astronomom przetestowanie swojej teorii oraz pozwoli dowiedzieć się więcej o tworzeniu się systemów słonecznych, w tym także naszego, powiedział Sean Brittain, profesor astronomii i astrofizyki na Uniwersytecie Clemson. „Ten układ jest dość bliski Ziemi w stosunku do innych tego typu systemów. Jesteśmy w stanie badać go na poziomie szczegółów, czego nie moglibyśmy zrobić w przypadku bardziej odległych gw

Chmury wody w atmosferze brązowego karła

Obraz
Zespół badaczy pod dowództwem Jacqueline Faherty znalazł dowody na chmury wody w atmosferze brązowego karła, znajdującego się zaledwie 7,3 lat świetlnych od nas. W papierowym wydaniu The Astrophysical Journal Letters zespół opisał, jak znalazł dowody na wodne chmury, i gdzie skieruje kolejne badania. WISE J0855-0714 to brązowy karzeł, który został po raz pierwszy zauważony przez astronoma Kelvina Luhmana, po przestudiowaniu zdjęć wykonanych przez teleskop WISE w latach 2010-2011. Brązowy karzeł to gwiazda, której nie udało się przejść do punktu, w którym może podtrzymywać reakcje jądrowe. Zamiast się rozwijać, takie gwiazdy gasną i stają się zimniejsze. Przypuszcza się, że atmosfera WISE J0855-0714 jest poniżej punktu zamarzania. Odkąd odkryto białe karły, naukowcy badali je, aby dowiedzieć się więcej o tych obiektach – w niektórych aspektach są one łatwiejsze do badania niż egzoplanety, ponieważ nie mają sąsiedniej gwiazdy. W ostatniej próbie naukowcy zagłębili się w zdjęcia z podcz

Co oświetla Wszechświat?

Obraz
Nowe badania z University College London pozwolą wkrótce odkryć pochodzenie światła ultrafioletowego, w którym skąpany jest Wszechświat, co pomoże naukowcom zrozumieć, jak galaktyki zostały zbudowane. „Co daje więcej światła? Największe miasta w danym kraju, czy wiele małych miasteczek?” – pyta dr Pontzen, główny autor badań. „Miasta są jaśniejsze, ale małe miasteczka są liczniejsze. Zadajemy podobne pytania na temat Wszechświata: czy światło ultrafioletowe pochodzi z licznych, ale słabych galaktyk, czy z małej liczby kwazarów?” Kwazary są najjaśniejszymi obiektami we Wszechświecie; ich intensywne światło jest wytwarzane przez gaz opadający na czarną dziurę. Galaktyki mogą zawierać miliony czy miliardy gwiazd, ale nadal są słabe w porównaniu z kwazarami. Zrozumienie tego, czy liczne małe galaktyki są przyćmiewane przez rzadkie, jasne kwazary, pozwoli spojrzeć na to, w jaki sposób Wszechświat budował dzisiejsze populacje gwiazd i planet. Pomoże to również naukowcom skalibrować swoje p

Teleskop Hubble odkrył system supernowych powiązanych z potencjalną „gwiazdą zombie”

Obraz
Astronomowie korzystający z Kosmicznego Teleskopu Hubble’a po raz pierwszy dostrzegli układ gwiazd, które później wyprodukują supernową w niezwykłym wybuchu białego karła. Badając archiwalne zdjęcia z Hubble’a wykonane przed wybuchem supernowej, astronomowie mówią, że wykryli niebieskiego towarzysza białego karła. Biały karzeł powoli wysysa paliwo ze swojego towarzysza, ostatecznie spalając je w reakcji termojądrowej w martwą gwiazdę, i produkując słaby wybuch supernowej. Ta szczególna supernowa jest Typu Iax, niedawno zidentyfikowanej klasy eksplozji gwiazdowej. Te eksplodujące gwiazdy są mniej energetyczne i mniejsze, niż supernowe Typu Ia, które również pochodzą z wybuchu białego karła w układach podwójnych. Astronomowie początkowo sądzili, że te słabe gwiezdne wybuchy były wyjątkowym typem supernowych Ia. Zidentyfikowali ponad 30 tych mini eksplozji, które zdarzają się raz na 20 wybuchów supernowych Typu Ia. „Astronomowie przez dekady poszukiwali przodków supernowych Typu Ia. Sup

Astronomowie odkryli strumień gazu długi na 2,6 miliona lat świetlnych

Obraz
Astronomowie i studenci odkryli most atomowego wodoru o długości 2,6 mln lat świetlnych, łączący dwie galaktyki leżące 500 mln lat świetlnych od nas. Wykryli oni gaz korzystając z Teleskopu William E. Gordon Obserwatorium Arecibo, placówcki radioastronomii US National Science Foundation w Puerto Rico. Strumień wodoru jest większy, niż znane dotychczas. Jest milion lat świetlnych dłuższy niż ogon gazu znajdującego się w gromadzie Panny znaleziony w innym projekcie Arecibo, kilka lat wcześniej. Dr Rhys Taylor, naukowiec z Czeskiej Akademii Nauk powiedział: „Było to całkowicie nieoczekiwane. Często widzimy strumień gazu w gromadach galaktyk, w których galaktyki znajdują się blisko siebie, ale znaleźć coś tak długiego i nie w gromadzie jest niebywałe.” Nie tylko długość strumienia jest zaskakująca, ale także ilość gazu znaleziona w nim. Roberto Rodriguez, absolwent z 2014 r. Uniwersytetu Puerto Rico w Humacao, który pracował nad projektem jako student, wyjaśnił: „Zwykle znajdujemy gaz wew

Kosmiczny Teleskop Hubble’a odkrył rekordowo mocne kosmiczne „szkło powiększające”

Obraz
Astronomowie dokonali zaskakującego odkrycia odległej galaktyki, która może służyć jako kosmiczne „szkło powiększające”. Galaktyka znajduje się w odległości 9,6 mld lat świetlnych od nas i jest najdalszym poznanym jak dotąd obiektem tego typu. Znaleziona w dzięki obserwacjom z Kecka na Hawajach i Kosmicznego Teleskopu Hubble’a, galaktyka ta jest na tyle mocną soczewką, by powiększyć jeszcze odleglejszą galaktykę, znajdującą się w odległości 10,7 mld lat świetlnych od nas, dzięki zjawisku zwanemu soczewkowaniem grawitacyjnym. Przez soczewkowanie pole grawitacyjne masywnego obiektu na pierwszym planie zakrzywia i powiększa światło z bardziej odległych obiektów. Zjawisko to może ukazać bardzo słabe, odległe galaktyki, których astronomowie w innym przypadku nie byliby w stanie zobaczyć. Ale znalezienie galaktyki tak mocnej, by działała jak soczewka jest rzadkością. Większość ze znanych obecnie astronomom soczewek grawitacyjnych znajduje się stosunkowo bliżej nas. Jak mówi Kim-Vy Tran, głó

ALMA odkryła gwiazdę podwójną z dziwnymi dyskami, w których powstają planety

Obraz
Astronomowie korzystając z Atacama Large Millimeter/submillimeter Array (ALMA) odkryli dziwnie ułożone dyski protoplanetarne, w których tworzą się planety. Dyski te znajdują się wokół układu podwójnego młodych gwiazd HK Tauri. Nowe obserwacje z ALMA zapewniają jasny i wyraźny obraz uzyskany dotychczas z protoplanetarnego pyłu gwiazdy podwójnej. Nowe wyniki pomogą nam także wyjaśnić, dlaczego tak wiele egzoplanet – w przeciwieństwie do planet Układu Słonecznego – ma dziwne, ekscentryczne czy nachylone orbity. W przeciwieństwie do naszego samotnego Słońca, większość gwiazd powstaje w układach podwójnych – dwóch gwiazd krążących wokół siebie. Choć niezwykle obfite, układy podwójne powodują powstawanie wielu pytań, w tym takich, jak i gdzie planety tworzą się i w tak złożonych warunkach. Dwie gwiazdy systemu HK Tauri, znajdujące się w odległości 450 lat świetlnych od Ziemi, w gwiazdozbiorze Byka, mają wiek mniej niż 5 milionów lat i dzieli je odległość około 58 mld km. Towarzysz tego sys

Hubble odkrył trzy zaskakująco suche egzoplanety

Obraz
Astronomowie korzystając z Kosmicznego Teleskopu Hubble’a, prowadzili poszukiwania pary wodnej w atmosferach trzech planet krążących wokół gwiazdy podobnej do Słońca – i znaleźli prawie suche globy. Trzy planety, HD 189733b, HD 209458b i WASP-12b, leżą w odległościach pomiędzy 60 i 90 lat świetlnych od nas. Te ogromne gazowe światy są gorące, mają temepratury od 1.500 do 4.000 st. F i są idealnymi kandydatami na wykrycie pary wodnej w swoich atmosferach. Jednak, ku zaskoczeniu naukowców, badane planety mają około 1/10 do 1/1000 ilości wody, jaką przewidują standardowe teorie dotyczące formowania się planet. „Nasze pomiary wody na jednej z planet, HD 209458b, są bardzo precyzyjnymi pomiarami każdego związku chemicznego planet poza Układem Słonecznym, i mogliśmy teraz powiedzieć, ze znacznie większą pewnością, niż kiedykolwiek wcześniej, że znaleźliśmy wodę na egzoplanetach. Jednak odkryliśmy zbyt niską ilości wody, co było zaskakujące” – mówi dr Nikku Madhusudhan z Instytutu Astronomii

Nowe spojrzenie na formowanie się gromad gwiazd

Obraz
Korzystając z danych uzyskanych z obserwatorium X-ray Chandra astronomowie poczynili istotne postępy w zrozumieniu, jak gromady gwiazd powstają. Dane pokazują, że wcześniejsze pojęcia na temat ich formowania się mogą być błędne. Najprostszy pomysł jest taki, że gromada gwiazd tworzy się, gdy gigantyczny obłok gazu i pyłu kondensuje. Centrum obłoku wciąga materię z otoczenia, aż stanie się ona na tyle gęsta, by spowodować powstawanie gwiazd. Proces ten odbywa się najpierw w centrum obłoku, co oznacza, że gwiazdy w środku gromady tworząc się jako pierwsze, są najstarsze. Jednakże najnowsze dane z Chandra sugerują, że dzieje się coś zupełnie innego. Naukowcy badali dwie gromady, w których tworzą się obecnie gwiazdy podobne do Słońca – NGC 2024, znajdującą się w centrum Mgławicy Płomień, oraz gromadę Mgławicy Oriona. Z badań tych wywnioskowali, że gwiazdy na obrzeżach owych gromad są najstarsze. „Nasze wyniki są sprzeczne z intuicją. Oznacza to, że musimy myśleć intensywniej, i wymyśleć

Hubble zobaczył spiralny most z młodych gwiazd pomiędzy dwiema sędziwymi galaktykami.

Obraz
Astronomowie rutynowo używają szerokiego pola teleskopu Hubble’a do badania wszystkich rodzajów skomplikowanych szczegółów w gromadach galaktyk. Teraz można by pomyśleć, że Hubble widział już wszystko. Jednak natura ma zawsze w zapasie nowe niespodzianki. Ostatnia jest niesamowita – długa na 100.000 lat świetlnych struktura, która wygląda jak sznur pereł skręcony na kształt korkociągu, który owija się wokół jąder dwóch zderzających się galaktyk. Astronomowie nie bardzo wiedzą, jak wyjaśnić pochodzenie obiektu, ale odpowiedź musi być niezwykła, mówią naukowcy. Unikalna morfologia struktury tej spirali może przynieść nowe spojrzenie na formowanie się gwiezdnych supergromad, napędzających wzrost galaktyk i dynamiki gazu w rzadko spotykanym sposobie łączenia dwóch gigantycznych galaktyk eliptycznych. „Byliśmy zaskoczeni odkrywając tę wspaniałą morfologię, która musi żyć bardzo krótko (prawdopodobnie około 10 mld lat, co stanowi ułamek czasu potrzebnego do połączenia się galaktyk). Od daw