Posty

Wyświetlanie postów z 2024

To bliźniaki! Tajemnica słynnego brązowego karła rozwiązana

Obraz
Astronomowie odkryli, że dobrze znany brązowy karzeł to w rzeczywistości układ podwójny brązowych karłów. Ta grafika przedstawia parę niedawno odkrytych bliźniaków brązowych karłów, nazwanych Gliese 229Ba i Gliese229 Bb. Źródło: K. Miller, R. Hurt (Caltech/IPAC) O pierwszym znanym brązowym karle , Gliese 229B , napisano setki artykułów od czasu jego odkrycia przez naukowców z Caltech w Obserwatorium Palomar w 1995 roku. Kula ta wciąż jednak pozostaje zagadką: jest ona zbyt słaba w stosunku do swojej masy. Brązowe karły są lżejsze od gwiazd i cięższe od gazowych olbrzymów , takich jak Jowisz. Podczas gdy astronomowie zmierzyli masę Gliese 229B jako około 70 razy większą od masy Jowisza, obiekt o takiej masie powinien świecić jaśniej niż to, co zaobserwowały teleskopy. Teraz międzynarodowy zespół astronomów kierowany przez Caltech w końcu rozwiązał tę zagadkę: brązowy karzeł jest w rzeczywistości parą ciasno połączonych brązowych karłów o masie około 38 i 34 razy większej od masy Jowisza

Stara gwiazda może dostarczyć nowych informacji na temat ewolucji gwiazd

Obraz
Nowo odkryta gwiazda może stanowić wyzwanie dla niektórych modeli ewolucji gwiazd i sposobu, w jaki wytwarzają one pierwiastki w miarę starzenia się. Wygenerowany przez sztuczną inteligencję obraz czerwonego olbrzyma. Źródło: Adobe Stock Wszystkie pierwiastki we Wszechświecie powstają w gwiazdach. W miarę starzenia się gwiazd zmienia się również skład pierwiastków w ich wnętrzu. Na przykład, powszechnie przyjmuje się, że w miarę spalania gwiazdy tracą lżejsze pierwiastki, takie jak lit, w zamian za cięższe pierwiastki, takie jak węgiel i tlen. Jednak nowe badania, prowadzone przez naukowców z Uniwersytetu Florydy, analizują gwiazdę, która wydaje się być wyjątkiem. Gwiazda ta, nazwana J0524-0336 , została niedawno odkryta podczas przeglądu, w którym poszukiwano starszych gwiazd w Drodze Mlecznej . Jest to gwiazda wyewoluowana, co oznacza, że znajduje się na późniejszym etapie swojego życia i zaczyna być niestabilna. Oznacza to również, że jest znacznie większa i jaśniejsza niż większość

Naukowcy wykorzystują nową metodę znajdowania atmosfer na odległych planetach

Obraz
Nowe badania czynią postępy w poszukiwaniu planet nadających się do zamieszkania. Wizja artystyczna przedstawiająca, jak może wyglądać egzoplaneta typu ziemskiego - GJ 1132b. Źródło: NASA, ESA, Robert L. Hurt (IPAC) Głównym celem badań astronomicznych jest znalezienie planet innych niż Ziemia, które mogłyby nadawać się do podtrzymania życia. Istnieje wiele czynników, co do których wielu naukowców zgadza się, że są niezbędne, aby planeta nadawała się do zamieszkania, ale ważnym jest to, czy planeta posiada atmosferę. Naukowcy znaleźli inne skaliste , podobne do Ziemi egzoplanety , ale żadna z nich nie ma atmosfery. Znalezienie tych planet pozwoli nam dowiedzieć się, jak takie atmosfery są formowane i utrzymywane, dzięki czemu będziemy mogli lepiej przewidzieć, które planety mogą nadawać się do zamieszkania. Badania przeprowadzone przez doktorantkę Uniwersytetu Chicago Qiao Xue wraz z grupą profesora Jacoba Beana wykazało nowy sposób określenia, czy odległe egzoplanety mają atmosferę – i

Odkryto dziesiątki gwiazd wystrzelonych z młodej gromady gwiazd R136

Obraz
Astronomowie wykorzystali teleskop Gaia do odkrycia 55 szybkich gwiazd wystrzelonych z młodej gromady w Wielkim Obłoku Magellana. Zwiększa to dziesięciokrotnie liczbę znanych „uciekających gwiazd” w tym regionie. Wizja artystyczna gromady gwiazd R136 zawierającej setki tysięcy gwiazd w ogromnym regionie formowania się gwiazd w Wielkim Obłoku Magellana. Źródło: Danielle Futselaar, James Webb Space Telescope/NIRCam - NASA, ESA, CSA oraz STScI Zespół astronomów, w tym Simon Portegies Zwart z Obserwatorium w Lejdzie, opublikował swoje wyniki w czasopiśmie Nature. Gdy tworzą się gromady gwiazd , bliskie zderzenia gęsto upakowanych i krzyżujących się nowo narodzonych gwiazd mogą skutkować wyrzuceniem gwiazd z młodej gromady. Astronomowie pod kierownictwem doktoranta UvA Mitchela Stoopa odkryli, że młoda gromada R136 wyrzuciła aż ⅓ swoich najmasywniejszych gwiazd w ciągu ostatnich kilku milionów lat z prędkością przekraczającą 100 000 km/h. Gwiazdy te przemierzają do 1000 lat świetlnych od

Czarna dziura niszczy gwiazdę i rusza za inną

Obraz
Masywna czarna dziura rozerwała na strzępy jedną gwiazdę, a teraz wykorzystuje te gwiezdne szczątki, aby zmiażdżyć inną gwiazdę lub mniejszą czarną dziurę, która wcześniej znajdowała się w zasięgu wzroku. Wizja artystyczna przedstawiająca dysk materii (czerwony, pomarańczowy i żółty), który powstał po tym, jak supermasywna czarna dziura (przedstawiona po lewej) rozerwała gwiazdę za pomocą intensywnych sił pływowych. Źródło: Credit: X-ray: NASA/CXC/Queen's Univ. Belfast/M. Nicholl i inni; Optyczne/Podczerwone: PanSTARRS, NSF/Legacy Survey/SDSS; Ilustracja: Soheb Mandhai/The Astro Phoenix; Obróbka obrazu: NASA/CXC/SAO/N. Wolk Press Image, Caption, and Videos Odkrycie to, dokonane za pomocą Obserwatorium Rentgenowskiego Chandra , Kosmicznego Teleskopu Hubble’a , NICER (Neutron Star Interior Composition Explorer) ,  Obserwatorium Swift i innych teleskopów, pomaga astronomom połączyć dwie tajemnice, co do których wcześniej istniały jedynie wskazówki. W 2019 roku astronomowie zaobserwow

Astronomowie ścigają się, aby uchwycić obraz egzoplanety w pobliżu gwiazdy

Obraz
Planeta AF Leporis b to świat nowości. W 2023 roku była to planeta o najmniejszej masie poza Układem Słonecznym, która została bezpośrednio zaobserwowana, i której masę zmierzono za pomocą astrometrii.  Po lewej: Obraz gwiazdy macierzystej AF Lep b. Po prawej: Obraz JWST AF Lep b. Źródło: JWST Astrometria to technika polegająca na śledzeniu subtelnych ruchów gwiazdy macierzystej przez wiele lat w celu uzyskania informacji o orbitujących towarzyszach, w tym planetach. Teraz, AF Lep b jest egzoplanetą o najniższej masie i najmniejszej separacji kątowej, która została bezpośrednio zobrazowana przez Kosmiczny Teleskop Jamesa Webba (JWST) . Wyniki zostały niedawno opublikowane w czasopiśmie The Astrophysical Journal Letters. Mając 23 miliony lat AF Lep b jest stosunkowo młodym gazowym olbrzymem . (Dla porównania, Jowisz ma 4,6 miliarda lat). To czyni go jasnym, a zatem doskonałym kandydatem do obserwacji. Jednak zespół, który chciał dowiedzieć się więcej o planecie – kierowany przez dokto

Astronomowie badają „świat pary wodnej”

Obraz
Zespół naukowców bada egzoplanetę GJ 9827 d i odkrywa znaczną ilość pary wodnej w jej atmosferze. Wizja artystyczna parowego świata, GJ 9827 d. Źródło: NASA, ESA, Leah Hustak (STScI), Ralf Crawford (STScI) Międzynarodowe badania pod kierownictwem Kanadyjczyków przy użyciu Kosmicznego Teleskopu Jamesa Webba (JWST) ujawniły nowe spojrzenie na atmosferę GJ 9827 d – egzoplanety krążącej wokół gwiazdy GJ 9827 w konstelacji Ryb , około 98 lat świetlnych od Ziemi. Badania wykazały, że atmosfera planety zawiera wysokie stężenie cięższych cząsteczek, w tym znaczną ilość pary wodnej, co sprawia, że astronomowie uważają, że może to być „świat parowy”. Badania, których wyniki opublikowano w Astrophysical Journal Letters zostały przeprowadzone przez Caroline Piaulet-Ghorayeb, doktorantkę w Trottier Institute for Research on Exoplanets (IREx) na Uniwersytecie w Montrealu, we współpracy z naukowcami z całego świata. Na początku 2024 roku, wykorzystując dane z Kosmicznego Teleskopu Hubble’a (HST

Gwiazdy rozświetlające serce kosmicznej róży

Obraz
DEC rejestruje najbardziej szczegółowy obraz pełnej blasku Mgławicy Rozeta i gromady gwiazd wzmacniającej jej blask. Mgławica Rozeta z gromadą otwartą NGC 2244. Źródło: CTIO/NOIRLab/DOE/NSF/AURA W ognistych płatkach Mgławicy Rozeta znajduje się NGC 2244 , młoda gromada gwiazd , którą pielęgnowała. Gwiazdy gromady rozświetlają mgławicę w żywych odcieniach czerwieni, złota i fioletu, a nieprzezroczyste wieże pyłu wznoszą się z kłębiących się obłoków wokół jej wydrążonego jądra. To zdjęcie, zarejestrowane przez 570-megapikselową kamerę Dark Energy Camera , zostało opublikowane z okazji piątej rocznicy NOIRLab . Odległa o około 5000 lat świetlnych Mgławica Rozeta wydaje się rozkwitać w ośrodku międzygwiazdowym . Każdy szczegół tego kosmicznego kwiatu, od jego świecącej centralnej wnęki po cieniste włókna i globule, został uchwycony przez 570-megapiskelową kamerę Departamentu Energii (DECam), zamontowaną na 4-metrowym teleskopie w Cerro Tololo Inter-American Observatory w Chile, w ramach

Webb ujawnia siły kształtujące dyski protoplanetarne

Obraz
W każdej sekundzie w widzialnym Wszechświecie rodzi się ponad 3000 gwiazd. Wiele z nich otoczonych jest dyskiem protoplanetarnym. Dokładne procesy, które dają początek gwiazdom i układom planetarnym, są jednak wciąż słabo poznane. Wizja artystyczna dysku protoplanetarnego otaczającego młodą gwiazdę pokazuje wirujący „naleśnik” gorącego gazu i pyłu, z którego powstają planety. Źródło: National Astronomical Observatory of Japan Zespół kierowany przez naukowców z Uniwersytetu Arizony wykorzystał Kosmiczny Teleskop Jamesa Webba , aby uzyskać jedne z najbardziej szczegółowych informacji na temat sił kształtujących dyski protoplanetarne . Obserwacje te dają wgląd w to, jak nasz Układ Słoneczny mógł wyglądać 4,6 miliarda lat temu. W szczególności zespół był w stanie prześledzić tak zwane wiatry dyskowe z niespotykaną dotąd szczegółowością. Wiatry te to strumienie gazu wydmuchiwane z dysku formującego planety w przestrzeń kosmiczną. Wiatry te, napędzane głównie przez pola magnetyczne , mogą p

Sonda TESS dostrzega rekordowe gwiezdne trojaczki

Obraz
Zawodowi astronomowie i naukowcy amatorzy połączyli siły ze sztuczną inteligencją, aby dzięki TESS znaleźć niezrównane trio o nazwie TIC 290061484. Wizja artystyczna ilustrująca, jak ściśle trzy gwiazdy w układzie TIC 290061484 krążą wokół siebie. Źródło: Centrum Lotów Kosmicznych Goddarda NASA Układ zawiera zestaw gwiazd podwójnych krążących wokół siebie co 1,8 dnia oraz trzecią gwiazdę, która okrąża parę w zaledwie 25 dni. Odkrycie pobiło rekord najkrótszego okresu orbitalnego dla tego typu układu, ustanowiony w 1956 roku, kiedy to trzecia gwiazda okrążała wewnętrzną parę w ciągu 33 dni. Dzięki zwartej konfiguracji układu, możemy zmierzyć orbity, masy, rozmiar i temperatury jego gwiazd  – powiedział Veselin Kostov, naukowiec NASA Goddard Space Flight Center w Greenbelt w stanie Maryland i SETI Institute w Mountain View w Kalifornii. Możemy też zbadać, w jaki sposób układ się uformował i przewidzieć, jak może ewoluować. Artykuł opisujący wyniki został opublikowany w The Astrophysica

Wpływ spinu czarnej dziury: pierwszy dowód precesji w skrajnie jasnych dyskach akrecyjnych

Obraz
Naukowcy przeprowadzili innowacyjne symulacje wirujących czarnych dziur oparte na OTW, które wyjaśniły, że skrajnie jasny dysk akrecyjny wykazuje ruch precesyjny napędzany spinem czarnej dziury.  Wizja artystyczna wirującej czarnej dziury. Źródło: Droneandy/Shutterstock Odkrycie to podkreśla potencjał tego spinu jako głównego czynnika napędzającego okresowe fluktuacje jasności obserwowane w tych skrajnie jasnych dyskach akrecyjnych . Gaz wiruje wokół czarnej dziury z powodu intensywnej grawitacji tejże, tworząc dysk akrecyjny. Dyski akrecyjne, będące jednymi z najbardziej wydajnych mechanizmów konwersji energii we Wszechświecie, emitują światło i strumienie plazmy. Gdy czarna dziura wiruje wokół własnej osi, dysk akrecyjny chwieje się jak bączek. Ten ruch precesyjny został zbadany w mniej jasnych dyskach akrecyjnych, ale nie jest jasne, czy to samo zjawisko występuje w skrajnie jasnych dyskach akrecyjnych, które emitują silne promieniowanie. Naukowcy z Uniwersytetu Tsukuba przeprowad

Naukowcy Webba odkrywają soczewkowaną supernową, potwierdzając napięcie Hubble'a

Obraz
Zespół naukowców Webba wykorzystuje soczewkowanie grawitacyjne do poprawy precyzji stałej Hubble’a. Obraz gromady galaktyk PLCK G165.7+67.0 z JWST po lewej stronie pokazuje efekt powiększający, jaki gromada na pierwszym planie może mieć na odległy Wszechświat. Powiększony obszar po prawej stronie pokazuje supernową H0pe potrójnie obrazowaną (oznaczoną białymi przerywanymi okręgami) z powodu soczewkowania grawitacyjnego. Źródło: NASA, ESA, CSA, STScI, Brenda Frye (University of Arizona), Rogier Windhorst (ASU), S. Cohen (ASU), Jordan C. J. D'Silva (UWA), Anton M. Koekemoer (STScI), Jake Summers (ASU) Pomiar stałej Hubble’a , czyli tempa rozszerzania się Wszechświata, jest aktywnym obszarem badań wśród astronomów na całym świecie, którzy analizują dane z obserwatoriów naziemnych i kosmicznych. Kosmiczny Teleskop Jamesa Webba już przyczynił się do tej trwającej dyskusji. Na początku 2024 roku astronomowie wykorzystali dane Webba zawierające zmienne cefeidy i supernowe typu Ia , wiar