Posty

Wyświetlanie postów z wrzesień, 2024

Astronomowie dostrzegli wyjątkowo rozdętą i asymetryczną egzoplanetę

Obraz
Międzynarodowy zespół astronomów zaobserwował atmosferę gorącej i wyjątkowo rozdętej egzoplanety wielkości Jowisza o masie zaledwie 10% jego masy, wykazującą asymetrię atmosfery. Wizja artystyczna egzoplanety WASP-107b oparta na obserwacjach tranzytu wykonanych przez JWST oraz inne teleskopy kosmiczne i naziemne. Źródło: Rachel Amaro/University of Arizona Po raz pierwszy w historii zaobserwowano asymetrię wschód-zachód jakiejkolwiek egzoplanety podczas tranzytu przed jej gwiazdą, z kosmosu  – powiedział główny autor artykułu Mattew Murphy, absolwent University of Arizona. Tranzyt ma miejsce, gdy planeta przechodzi przed swoją gwiazdą – podobnie jak Księżyc podczas zaćmienia Słońca. Myślę, że obserwacje prowadzone z kosmosu mają wiele różnych zalet w porównaniu z obserwacjami prowadzonymi z ziemi  – powiedział Murphy. Asymetria wschód-zachód egzoplanety odnosi się do różnic w charakterystyce atmosfery, takich jak temperatura lub właściwości chmur, obserwowanych między wschod...

Webb odkrywa dziwną galaktykę z gazem przyćmiewającym gwiazdy

Obraz
Odkrycie dziwnej i niespotykanej galaktyki we Wszechświecie może pomóc nam zrozumieć, jak zaczęła się kosmiczna historia. Nowo odkryta galaktyka GS-NDG-9422 pojawia się jako niewyraźne rozmycie na zdjęciu wykonanym przez NIRCam. Źródło: NASA, ESA, CSA, STScI, Alex Cameron (Oxford) GS-NDG-9422 (9422) została odkryta około miliarda lat po Wielkim Wybuchu i wyróżniała się dziwną, nigdy wcześniej nie widzianą sygnaturą świetlną – wskazującą, że jej gaz przyćmiewa gwiazdy. Naukowcy twierdzą, że to „zupełnie nowe zjawisko” jest znaczące, ponieważ może być brakującym ogniwem fazy ewolucji galaktycznej pomiędzy pierwszymi gwiazdami we Wszechświecie a znanymi, dobrze ugruntowanymi galaktykami . Ta ekstremalna klasa galaktyk została dostrzeżona przez Kosmiczny Teleskop Jamesa Webba (JWST) , który został zaprojektowany, aby spojrzeć w przeszłość do początków Wszechświata. Jego odkrycie zostało opublikowane w Monthly Notices of the Royal Astronomical Society. Moja pierwsza myśl, gdy spojrzałem n...

Jak wyjątkowa jest Droga Mleczna? Zespół badawczy publikuje nowe wyniki

Obraz
Czy nasza rodzima Galaktyka, Droga Mleczna, jest miejscem szczególnym? Zespół naukowców rozpoczął podróż, aby odpowiedzieć na te pytania ponad, dekadę temu. Obraz galaktyki podobnej do Drogi Mlecznej i układu jej galaktyk satelitarnych. Źródło: Yasmeen Asali (Yale), zdjęcie z DESI Legacy Surveys Sky Viewer https://www.legacysurvey.org Rozpoczęty w 2013 roku przegląd Satellites Around Galactic Analogs (SAGA) bada układy galaktyk , takie jak Droga Mleczna. Teraz, po zakończeniu spisu 101 układów satelitarnych podobnych do Drogi Mlecznej , w ramach przeglądu SAGA opublikowano trzy nowe artykuły badawcze, które dostarczają nam nowych informacji na temat wyjątkowości naszej własnej Galaktyki. Te „satelity” to galaktyki mniejsze zarówno pod względem masy, jak i rozmiaru, które krążą wokół większej galaktyki, zwykle nazywanej galaktyką macierzystą. Podobnie jak w przypadku mniejszych satelitów krążących wokół Ziemi, te galaktyki satelitarne są przechwytywane przez przyciąganie grawitacyjne ...

Sąsiedztwa kwazarów z wczesnego Wszechświata są gęsto zaludnione galaktykami towarzyszącymi

Obraz
Nowe odkrycie dokonane za pomocą DECam oferuje przejrzyste wyjaśnienie zagadki „zagęszczenia” sąsiedztwa kwazarów. Wizja artystyczna przedstawiająca kosmiczne sąsiedztwo kwazara we wczesnym Wszechświecie. Źródło: NOIRLab/NSF/AURA/M. Garlick/J. da Silva (Spaceengine)/M. Zamani Obserwacje przy użyciu Kamery Ciemnej Energii (DECam) potwierdzają oczekiwania astronomów, że kwazary we wczesnym Wszechświecie powstały w regionach przestrzeni gęsto zaludnionych galaktykami towarzyszącymi. Wyjątkowo szerokie pole widzenia DECam i specjalne filtry odegrały kluczową rolę w osiągnięciu tego wniosku, a obserwacje ujawniają, dlaczego poprzednie badania mające na celu scharakteryzowanie gęstości sąsiedztwa kwazarów we wczesnym Wszechświecie dały sprzeczne wyniki. Kwazary są najjaśniejszymi obiektami we Wszechświecie i są zasilane przez materię gromadzącą się w supermasywnych czarnych dziurach w centrach galaktyk . Badania wykazały, że kwazary z wczesnego Wszechświata mają czarne dziury tak masywne,...

Magnetyczne halo w Drodze Mlecznej: nowe odkrycia dotyczące galaktycznych wypływów

Obraz
Nowe badania ujawniły istotne informacje na temat Drogi Mlecznej: namagnesowane halo galaktyczne. Odkrycie to podważa wcześniejsze modele struktury i ewolucji naszej Galaktyki. Droga Mleczna. Źródło: Radboud University Naukowcy zidentyfikowali kilka namagnesowanych struktur rozciągających się daleko powyżej i poniżej płaszczyzny Galaktyki (osiągających wysokość ponad 16 000 lat świetlnych ), ujawniając jedno ze źródeł tak zwanych bąbli eROSITa na dużą skalę zasilanych przez intensywne wypływy gazu i energii, które są również generowane przez wybuchową śmierć gwiazd w postaci supernowych . Co ciekawe, bąble te – obserwowane przez satelitę eROSITA (teleskop rentgenowski na pokładzie rosyjsko-niemieckiej misji kosmicznej Spectr-Roentgen-Gamma SRG) – rozciągają się na niebie od horyzontu do horyzontu, zapewniając pierwsze szczegółowe pomiary magnetycznego halo Drogi Mlecznej. Wyniki te zostały opublikowane 23 września 2024 roku w Nature Astronomy. Badania ujawniły, że pola magnetyczne ...

Z pomocą nowej techniki astronomowie mierzą temperaturę gwiazd z wysoką precyzją

Obraz
Astronomowie znaleźli sposób na pomiar zmian temperatury w gwieździe z większą niż kiedykolwiek precyzją, co stanowi przełom, który może być szczególnie przydatnym do wykrywania i badania egzoplanet. Wizja artystyczna AU Microscopii, niezwykle aktywnej gwiazdy otoczonej dyskiem pyłu, wokół której krąży co najmniej jedna planeta, widoczna tutaj w zarysie. Źródło: NASA, ESA, Joseph Olmsted (STScI) Astronomowie badają gwiazdy, przyglądając się różnym kolorom emitowanego przez nie światła – kolorom, które rejestrują i analizują za pomocą spektroskopii . Teraz zespół kierowany przez astrofizyka Étienne’a Artigau z Université de Montréal opracował technikę, która wykorzystuje widmo gwiazdy do rejestrowania zmian jej temperatury z dokładnością do dziesiątej części stopnia Celsjusza, w różnych skalach czasowych. Śledząc temperaturę gwiazdy, możemy się wiele o niej dowiedzieć, na przykład o jej okresie rotacji, aktywności gwiazdowej czy polu magnetycznym  – wyjaśnił Artigau. Taka szczegółow...

XRISM ujawnia otoczenie czarnej dziury i pozostałości po supernowej

Obraz
XRISM ujawnił strukturę, ruch i temperaturę materii wokół supermasywnej czarnej dziury i pozostałości po supernowej z niespotykaną dotąd szczegółowością. Wizja artystyczna AGN galaktyki NGC 4151, zawierającego supermasywną czarną dziurę. Źródło: JAXA Co mają ze sobą wspólnego olbrzymia czarna dziura i pozostałość masywnej, eksplodującej gwiazdy ? Są to dramatyczne zjawiska na niebie, w których niezwykle gorący gaz wytwarzający wysokoenergetyczne światło rentgenowskie, które może zobaczyć X-Ray Imaging Spectroscopy Mission (XRISM) . W swoich pierwszych opublikowanych wynikach, XRISM pokazuje swoje unikalne możliwości ujawnienia prędkości i temperatury skwierczącego gorącego gazu, zwanego plazmą , oraz trójwymiarowych struktur materii otaczającej czarną dziurę i eksplodującą gwiazdę . Te nowe obserwacje dostarczają kluczowych informacji do zrozumienia, w jaki sposób czarne dziury rosną poprzez wychwytywanie otaczającej je materii i oferują nowy wgląd w życie i śmierć masywnych gwiazd....

Ukryte egzoplanety między Pustynią Neptunową a Sawanną

Obraz
Międzynarodowy zespół ujawnił „Grzbiet Neptunowy”, nadmierne zagęszczenie neptunów znajdujących się pomiędzy Pustynią Neptunową a Sawanną Neptunową. Zdjęcie Neptuna wykonane przez sondę Voyager 2 w 1989 roku. Źródło: NASA Astronomowie odkryli „Grzbiet Neptunowy”, nowo zidentyfikowaną cechę w rozmieszczeniu egzoplanet . Odkrycie to, prowadzone przez międzynarodowy zespół, śledzi złożoną dynamikę w obrębie Pustyni Neptunowej , regionu z niedoborem gorących neptunów, oraz Sawanny Neptunowej, gdzie planety te występują częściej. Rozumiejąc te krytyczne strefy, naukowcy zyskują cenny wgląd w dynamiczne procesy, które wpływają na powstawanie i ewolucję bliskich egzoplanet. Odkrycie Grzbietu Neptunowego zostało opublikowane w czasopiśmie Astronomy & Astrophysics. Aby zobrazować rozległość układów egzoplanetarnych, naukowcy często kreślą rozkład planet w funkcji ich promienia i okresu orbitalnego. Ujawnia to wzorce i regiony egzoplanet o podobnych właściwościach, które astronomowie staraj...

HST odkrył więcej czarnych dziur we wczesnym Wszechświecie, niż się spodziewano

Obraz
Dzięki pomocy HST międzynarodowy zespół badaczy odkrył więcej czarnych dziur we wczesnym Wszechświecie, niż wcześniej podawano. Nowy obraz Ultra Głębokiego Pola Hubble'a. Pierwsze głębokie obrazowanie pola zostało wykonane za pomocą Hubble'a w 2004 roku. To samo pole przeglądu zostało ponownie zaobserwowane przez Hubble'a kilka lat później, a następnie ponownie zobrazowane w 2023 roku. Źródło: NASA, ESA, Matthew Hayes (Stockholm University); Podziękowania: Steven V.W. Beckwith (UC Berkeley), Garth Illingworth (UC Santa Cruz), Richard Ellis (UCL); Obróbka: Joseph DePasquale (STScI) Nowy wynik może pomóc naukowcom zrozumieć, w jaki sposób powstały supermasywne czarne dziury . Obecnie naukowcy nie mają pełnego obrazu tego, jak powstały pierwsze czarne dziury niedługo po Wielkim Wybuchu . Wiadomo, że supermasywne czarne dziury, które mogą ważyć ponad miliard Słońc, istnieją w centrum kilku galaktyk mniej niż miliard lat po Wielkim Wybuchu. Wiele z tych obiektów wydaje się być b...

Wyparowujące gwiazdy, magnetary i nierówne krzywe blasku supernowych

Obraz
Niektóre krzywe supernowych, zamiast łagodnie zanikać, podążają wyboistą drogą od blasku do pociemnienia. Czy niezwykłe układy podwójne zawierają szybko wirujący, emitujący wiatr magnetar i gwiezdnego towarzysza mogą wyjaśnić te krzywe blasku? Gwiazda Wolfa-Rayeta WR 140 widziana przez JWST. Na tym zdjęciu widać skorupy pyłu powstałe w wyniku interakcji WR 140 z jej podwójnym towarzyszem. Źródło: NASA, ESA, CSA, STScI, NASA-JPL, Caltech Wygibasy krzywej blasku Kiedy gwiazda eksploduje, naukowcy rejestrują krzywą blasku z jej ostatnich chwil i próbują zrozumieć jej życie i śmierć. Niektóre supernowe wykazują nierówności i drgania na swoich krzywych blasku, których przyczyna nie została jeszcze ustalona. Naukowcy podejrzewają, że niektóre z tych nierówności krzywej blasku powstają, gdy rozszerzająca się fala uderzeniowa supernowej uderza w gaz i pył otaczający gwiazdę. Inne wzrosty jasności mogą wystąpić, gdy eksplozja pozostawi po sobie magnetar – niezwykle gęstą pozostałość gwiazdow...

Powtarzające się rozbłyski rentgenowskie z młodego układu podwójnego

Obraz
Najnowsze obserwacje potwierdzają, że emisja rentgenowska pochodzi głównie z interakcji magnetosfer protogwiazd w układzie DQ Tau podczas ich zbliżeń. Rozbłyski rentgenowskie, bliskiego ultrafioletu i optyczne wytworzone przez zderzające się magnetosfery w młodym układzie podwójnym DQ Tau o dużym mimośrodzie. Źródło: NASA/JPL-Caltech/R. Hurt (IPAC) Układ DQ Tau jest wyjątkowym systemem podwójnym , położonym około 650 lat świetlnych od Ziemi w konstelacji Byka . Składa się z dwóch młodych protogwiazd , które nadal znajdują się w fazie formowania. Nie rozpoczęły one jeszcze procesu spalania wodoru w swoich jądrach, czyli fuzji jądrowej, która zasila dojrzałe gwiazdy. Zamiast tego świecą, ewoluując z rozproszonych obłoków gazu i są podgrzewane przez zapadanie grawitacyjne. Obie gwiazdy mają masę wynoszącą około połowy masy Słońca, ale ich promienie są obecnie dwukrotnie większe. Poruszają się po mocno wydłużonej orbicie, zbliżając się do siebie co 15,8 dnia. W momencie największego zbliż...

Wczesna ciemna energia może rozwiązać dwie największe zagadki kosmologii

Obraz
W ciągu pierwszych miliardów lat istnienia Wszechświata ta krótka i tajemnicza siła mogła wytworzyć więcej jasnych galaktyk niż przewiduje teoria. Wczesna ciemna energia mogła wywołać powstanie wielu jasnych galaktyk, bardzo wcześnie we Wszechświecie. Tajemnicza nieznana siła mogła spowodować, że wczesne nasiona galaktyk (przedstawione po lewej) wykiełkowały w znacznie większej liczbie jasnych galaktyk (po prawej), niż przewiduje teoria. Źródło: Josh Borrow/Thesan Team Nowe badania przeprowadzone przez fizyków z MIT sugerują, że tajemnicza siła znana jako wczesna ciemna energia może rozwiązać dwie z największych zagadek w kosmologii i wypełnić niektóre z głównych luk w naszym zrozumieniu tego, jak ewoluował wczesny Wszechświat. Jedną z zagadek jest napięcie Hubble’a , które odnosi się do rozbieżności w pomiarach szybkości rozszerzania się Wszechświata. Druga dotyczy obserwacji wielu wczesnych, jasnych galaktyk , które istniały w czasie, gdy wczesny Wszechświat powinien być znacznie mni...