Vega - astronotki

Astronomowie korzystając z Atacama Large Millimeter/submillimeter Array (ALMA) odkryli dziwnie ułożone dyski protoplanetarne, w których tworzą się planety. Dyski te znajdują się wokół układu podwójnego młodych gwiazd HK Tauri. Nowe obserwacje z ALMA zapewniają jasny i wyraźny obraz uzyskany dotychczas z protoplanetarnego pyłu gwiazdy podwójnej. Nowe wyniki pomogą nam także wyjaśnić, dlaczego tak wiele egzoplanet – w przeciwieństwie do planet Układu Słonecznego – ma dziwne, ekscentryczne czy nachylone orbity. W przeciwieństwie do naszego samotnego Słońca, większość gwiazd powstaje w układach podwójnych – dwóch gwiazd krążących wokół siebie. Choć niezwykle obfite, układy podwójne powodują powstawanie wielu pytań, w tym takich, jak i gdzie planety tworzą się i w tak złożonych warunkach. Dwie gwiazdy systemu HK Tauri, znajdujące się w odległości 450 lat świetlnych od Ziemi, w gwiazdozbiorze Byka, mają wiek mniej niż 5 milionów lat i dzieli je odległość około 58 mld km. Towarzysz tego sys...

Astronomowie korzystając z Kosmicznego Teleskopu Hubble’a, prowadzili poszukiwania pary wodnej w atmosferach trzech planet krążących wokół gwiazdy podobnej do Słońca – i znaleźli prawie suche globy. Trzy planety, HD 189733b, HD 209458b i WASP-12b, leżą w odległościach pomiędzy 60 i 90 lat świetlnych od nas. Te ogromne gazowe światy są gorące, mają temepratury od 1.500 do 4.000 st. F i są idealnymi kandydatami na wykrycie pary wodnej w swoich atmosferach. Jednak, ku zaskoczeniu naukowców, badane planety mają około 1/10 do 1/1000 ilości wody, jaką przewidują standardowe teorie dotyczące formowania się planet. „Nasze pomiary wody na jednej z planet, HD 209458b, są bardzo precyzyjnymi pomiarami każdego związku chemicznego planet poza Układem Słonecznym, i mogliśmy teraz powiedzieć, ze znacznie większą pewnością, niż kiedykolwiek wcześniej, że znaleźliśmy wodę na egzoplanetach. Jednak odkryliśmy zbyt niską ilości wody, co było zaskakujące” – mówi dr Nikku Madhusudhan z Instytutu Astronomii...

Korzystając z danych uzyskanych z obserwatorium X-ray Chandra astronomowie poczynili istotne postępy w zrozumieniu, jak gromady gwiazd powstają. Dane pokazują, że wcześniejsze pojęcia na temat ich formowania się mogą być błędne. Najprostszy pomysł jest taki, że gromada gwiazd tworzy się, gdy gigantyczny obłok gazu i pyłu kondensuje. Centrum obłoku wciąga materię z otoczenia, aż stanie się ona na tyle gęsta, by spowodować powstawanie gwiazd. Proces ten odbywa się najpierw w centrum obłoku, co oznacza, że gwiazdy w środku gromady tworząc się jako pierwsze, są najstarsze. Jednakże najnowsze dane z Chandra sugerują, że dzieje się coś zupełnie innego. Naukowcy badali dwie gromady, w których tworzą się obecnie gwiazdy podobne do Słońca – NGC 2024, znajdującą się w centrum Mgławicy Płomień, oraz gromadę Mgławicy Oriona. Z badań tych wywnioskowali, że gwiazdy na obrzeżach owych gromad są najstarsze. „Nasze wyniki są sprzeczne z intuicją. Oznacza to, że musimy myśleć intensywniej, i wymyśleć...

Astronomowie rutynowo używają szerokiego pola teleskopu Hubble’a do badania wszystkich rodzajów skomplikowanych szczegółów w gromadach galaktyk. Teraz można by pomyśleć, że Hubble widział już wszystko. Jednak natura ma zawsze w zapasie nowe niespodzianki. Ostatnia jest niesamowita – długa na 100.000 lat świetlnych struktura, która wygląda jak sznur pereł skręcony na kształt korkociągu, który owija się wokół jąder dwóch zderzających się galaktyk. Astronomowie nie bardzo wiedzą, jak wyjaśnić pochodzenie obiektu, ale odpowiedź musi być niezwykła, mówią naukowcy. Unikalna morfologia struktury tej spirali może przynieść nowe spojrzenie na formowanie się gwiezdnych supergromad, napędzających wzrost galaktyk i dynamiki gazu w rzadko spotykanym sposobie łączenia dwóch gigantycznych galaktyk eliptycznych. „Byliśmy zaskoczeni odkrywając tę wspaniałą morfologię, która musi żyć bardzo krótko (prawdopodobnie około 10 mld lat, co stanowi ułamek czasu potrzebnego do połączenia się galaktyk). Od daw...

Określenie, co sprawia, że gwiazda jest podobna do Słońca jest tak samo trudne, jak określenie, że planeta jest podobna do Ziemi. Spodziewamy się, że słoneczny bliźniak będzie mieć temperaturę, masę i typ widmowy podobny do Słońca. Oczekujemy również, że jego wiek będzie wynosić 4,5 mld lat. Jednakże jest dość trudno zmierzyć wiek gwiazdy, więc astronomowie zwykle ignorują go decydując o tym, czy gwiazda jest podobna do Słońca. Nowa metoda pomiaru wieku gwiazdy, zwana gyrochronologią, pozwala ocenić wiek 22 gwiazd podobnych do Słońca. Przed tą metodą tylko dwie gwiazdy podobne do Słońca miały zmierzony spin i wiek. „Znaleźliśmy gwiazdy z właściwościami na tyle zbliżonymi do naszego Słońca, że możemy je nazwać podobnymi do Słońca. Ze słonecznymi bliźniakami możemy badać przeszłość, teraźniejszość i przyszłość gwiazd takich, jak Słońce. W związku z tym możemy przewidzieć, jak systemy planetarne, takie jak nasz Układ Słoneczny, będą wpływać na ewolucję swojej gwiazdy centralnej” – powie...

Grupa astronomów mogła prześledzić powstawanie gwiezdnego pyłu w czasie rzeczywistym – w następstwie wybuchu supernowej. Po raz pierwszy pokazali, że te fabryki pyłu kosmicznego tworzą ziarna w dwuetapowym procesie, zaczynającym się tuż po wybuchu i trwającym przez kolejne lata. Zespół użył teleskopu ESO – Very Large Telescope (VLT), znajdującego się w północnym Chile, by analizować powoli gasnące światło pochodzące od supernowej SN2010jl. Powstawanie kosmicznego pyłu w galaktykach nadal jest tajemnicą. Astronomowie wiedzą, że supernowe mogły być głównym jego źródłem, zwłaszcza we wczesnym Wszechświecie, ale nadal nie jest jasne, jak i gdzie ziarna pyłu skupiają się i zwiększają swoje rozmiary. Także nie jest jasne, w jaki sposób unikają zniszczenia w surowym środowisku tworzących się galaktyk. Ale teraz, obserwacje z VLT w Paranal Observatory dają po raz pierwszy wgląd w te tajemnicze procesy. Międzynarodowy zespół użył spektrografu X-shooter do obserwacji supernowej – znanej jako SN...

Świętując 4 lipca, Amerykanie bawili się przy oślepiających światłach i grzmiących falach uderzeniowych z eksplodujących fajerwerków. Wydarzenie w podobnym stylu zaobserwowały w galaktyce M106 Kosmiczny Teleskop Spitzera, Chandra X-ray Observatory oraz Kosmiczny Teleskop Herschela. Energetyczne dżety wydmuchiwane z centralnej czarnej dziury wewnątrz M106 podgrzewają materię w galaktyce, co sprawia, że się żarzy, podobnie jak fajerwerki. Dżety zasilają również fale uderzeniowe wyrzucające gaz z wnętrza galaktyki. Gazy te stanowią paliwo w produkcji nowych gwiazd. Według nowych badań szacuje się, że fale uderzeniowe ogrzały i wyrzuciły już 2/3 gazu z centrum M106. Przy zmniejszonej zdolności do narodzin nowych gwiazd, M106 wydaje przemieniać się w pustkowie, tak zwane galaktyki soczewkowe, pełne starych, czerwonych gwiazd. Galaktyki soczewkowe są płaskimi dyskami, bez widocznych ramion spiralnych. „Dżety z czarnej dziury wewnątrz M106 mają ogromny wpływ na gaz ważny w tworzeniu się gwi...