Posty

Wyświetlanie postów z maj, 2022

Życie nieśmiertelnych gwiazd

Obraz
Gwiazdy żyją w taki sam sposób od początku istnienia Wszechświata: rodzą się, spalają wodór w hel, opuszczają ciąg główny i w końcu ponownie trafiają w kosmos. Jednak w odpowiednich warunkach gwiazdy mogą stać się nieśmiertelne. Jak to jest możliwe i co oznacza dla ich otoczenia? Obraz w promieniach X, podczerwonych i świetle widzialnym przedstawiający Centaurus A, piątą najjaśniejszą galaktykę na nocnym niebie. Jest jedną z wielu, wewnątrz których znajduje się AGN. Źródło: Promieniowanie X: NASA/CXC/SAO; Optyczne: Rolf Olsen; Podczerwień: NASA/JPL-Caltech. Żyj szybko, nigdy nie umieraj W wielu galaktykach znajduje się aktywne jądro galaktyczne – świecący dysk gazu i pyłu okrążający centralną supermasywną czarną dziurę . Mimo, że środowisko to jest ekstremalne, gwiazdy mogą żyć wewnątrz tych dysków, a astronomowie sugerują, że niektóre z nich mogą być nieśmiertelne. Gdy gwiazdy te zmieniają wodór w hel w swoich jądrach, stale uzupełniają zapasy wodoru z otaczającego je dysku. W rezul

Supermasywne czarne dziury wewnątrz umierających galaktyk we wczesnym Wszechświecie

Obraz
Międzynarodowy zespół astronomów wykorzystał bazę danych łączącą obserwacje z najlepszych teleskopów na świecie do wykrycia sygnału z aktywnych supermasywnych czarnych dziur w umierających galaktykach we wczesnym Wszechświecie. Pojawienie się tych aktywnych supermasywnych czarnych dziur koreluje ze zmianami w macierzystej galaktyce, co sugeruje, że czarna dziura może mieć daleko idący wpływ na jej ewolucję. Galaktyka eliptyczna (NGC 850) – galaktyka, w której dawno temu ustała aktywność gwiazdotwórcza. Źródło: NAOJ/HSC-SSP. W Galaktyce Drogi Mlecznej , w której żyjemy, znajdują się gwiazdy w różnym wieku, w tym te dopiero formujące się. Jednak w niektórych galaktykach , znanych jako galaktyki eliptyczne , wszystkie gwiazdy są stare i mniej więcej w tym samym wieku. Wskazuje to, że we wczesnym okresie swojej historii galaktyki eliptyczne miały czas intensywnego tworzenia gwiazd, który nagle się zakończył. Nie wiadomo dokładnie, dlaczego w niektórych galaktykach tworzenie się gwiazd zako

Gromada gwiazd Westerlund 1: żłobek olbrzymich gwiazd w cieniu

Obraz
Zespół naukowców opracował szczegółowe badanie najbardziej masywnej młodej gromady gwiazd w Drodze Mlecznej. Gromada ta zawiera różne typy olbrzymich gwiazd w różnych fazach ewolucji i może być wykorzystana jako doskonałe laboratorium do badania formowania się i ewolucji masywnych gwiazd. Obraz młodej gromady gwiazd Westerlund 1 z danymi z artykułu. Źródło: IAC. Gwiazdy mają tendencję do formowania się w gromady , zawierające kilka tysięcy gwiazd, które mają ten sam wiek i skład, chociaż wykazują różnice ewolucyjne. Wśród gromad znajdujących się w wewnętrznych regionach Drogi Mlecznej doskonałym przykładem jest młoda gromada Westerlund 1 , która ma mniej niż 10 milionów lat (dla porównania Słońce ma pięć miliardów lat) i jest uważana za najbardziej masywną gromadę w naszej Galaktyce. Jej populacja jest idealnym laboratorium do badania masywnych gwiazd. Jednak jest ona ukryta za obszarem pyłowym, co utrudnia jej badanie. Teraz grupie badaczy udało się przeniknąć przez pył, bardzo dokła

Astronomowie znajdują ukryty zbiór masywnych czarnych dziur

Obraz
Zespół naukowców znalazł wcześniej przeoczony skarb masywnych czarnych dziur w galaktykach karłowatych, które dają wgląd w historię życia supermasywnej czarnej dziury w centrum naszej własnej Galaktyki. Nowo odkryte masywne czarne dziury znajdują się w galaktykach karłowatych, gdzie ich promieniowanie konkuruje ze światłem młodych gwiazd. Źródło: Oryginalne zdjęcie NASA i ESA/Hubble, wizja artystyczna czarnej dziury z dżetem autorstwa M. Polimery. Czarne dziury , które znaleźliśmy, są podstawowym elementem składowym supermasywnych czarnych dziur , takich jak ta w naszej Drodze Mlecznej  – powiedziała Sheila Kannappan z Uniwersytetu Karoliny Północnej, współautorka pracy opublikowanej w The Astrophysical Journal 24 maja 2022 roku. Jest tak wiele rzeczy, których chcemy się o nich dowiedzieć. Uważa się, że Droga Mleczna, będąca olbrzymią galaktyką spiralną z poprzeczką , powstała z połączenia wielu mniejszych galaktyk karłowatych . Każda opadająca na nią galaktyka karłowata może mieć cen

Ponowna analiza zdarzeń mikrosoczewkowania

Obraz
Naukowcy ponownie przeanalizowali prawie 10 000 krzywych blasku z eksperymentu OGLE. Powstały w ten sposób katalog daje nowe możliwości badania czarnych dziur, egzoplanet i wielu innych zjawisk. Obszar obserwacyjny czwartej fazy eksperymentu OGLE (zaznaczony na biało). W ramach tego eksperymentu zaobserwowano ponad 10 000 przykładów mikrosoczewkowania grawitacyjnego. Źródło: ESO/S. Brunier, OGLE/J. Skowron. Jak zrozumieć mikrosoczewkowanie Gdy jeden obiekt astronomiczny przechodzi przed innym, światło obiektu tła jest soczewkowane, czyli skupiane, przez grawitację obiektu pierwszoplanowego i widzimy chwilowy skok jasności obiektu tła. Ten proces mikrosoczewkowania grawitacyjnego może wskazać nam obecność obiektów, które emitują niewiele światła lub nie emitują go wcale, takich jak czarne dziury ,  egzoplanety i obiekty kandydujące do miana ciemnej materii , gdy przechodzą one przed gwiazdami lub innymi świecącymi źródłami. Mikrosoczewkowanie grawitacyjne jest jednym z najbardziej obi

Galaktyka jako kosmiczny teleskop do badania serca młodego Wszechświata

Obraz
Nowy, unikalny instrument, w połączeniu z potężnym teleskopem i niewielką pomocą natury, umożliwił naukowcom zajrzenie do galaktycznych żłobków w sercu młodego Wszechświata. Wizualizacja pokazująca, jak gromada galaktyk (gromada soczewkująca) działa jak soczewka grawitacyjna, która powiększa i rozprasza światło galaktyki tła. Źródło: W. M. Keck Observatory/Adam Makarenko. Po Wielkim Wybuchu , około 13,8 miliarda lat temu, wczesny Wszechświat wypełniony był ogromnymi obłokami neutralnego gazu rozproszonego, znanymi jako tłumione układy Lyman-α (DLA). Układy DLA służyły jako galaktyczne żłobki, ponieważ znajdujące się w nich gazy zaczęły powoli kondensować się, napędzając powstawanie gwiazd i galaktyk . Dzisiaj nadal można je obserwować, ale nie jest to łatwe. DLA są kluczem do zrozumienia, jak powstają galaktyki we Wszechświecie, ale zazwyczaj trudno je zaobserwować, ponieważ obłoki są zbyt rozproszone i same nie emitują żadnego światła  – mówi Rongmon Bordoloi, adiunkt fizyki na Uniwer

Nowy sposób badania wczesnego Wszechświata

Obraz
Astronomowie od dawna starają się sięgnąć w głąb wczesnej historii naszego Wszechświata. Jaka była wtedy natura materii? W jaki sposób małe galaktyczne zalążki urosły do rozmiarów gazowych potworów widziane dzisiaj, i jaka była natura tajemniczej substancji, która obciąża ich halo, a jednocześnie wymyka się naszym ziemskim detektorom? Zespół astronomów być może odkrył nowe narzędzie, które pozwoli nam badać tę tajemniczą materię w mniejszej skali niż kiedykolwiek wcześniej. Symulowane halo ciemnej materii wokół galaktyki. Źródło: Użytkownik Wikipedii Cosmo0. Spojrzenie wstecz na historię Wszechświata Jednym z kluczowych zadań współczesnej astronomii jest zrozumienie wczesnego Wszechświata oraz tego, jak ewoluował, aby osiągnąć stan, w którym znajduje się obecnie. Kosmiczny Teleskop Hubble’a przeniósł nas do czasów, gdy Wszechświat miał 500 milionów lat, a misja Planck pozwoliła nam spojrzeć na Wszechświat, gdy miał zaledwie 380 000 lat, wykorzystując kosmiczne mikrofalowe promieniowa

Obłoki pyłu kosmicznego w 3D

Obraz
Astronomowie rozwiązują zagadkę różnej aktywności gwiazdotwórczej dwóch podobnie wyglądających obłoków molekularnych. Kształt Obłoku Kalifornia i Obłoku Oriona A z dwóch różnych perspektyw w rozdzielczości przestrzennej 15 lat świetlnych. Kolory oznaczają gęstość, przy czym kolor czerwony oznacza wyższe wartości. Obrazy są oparte na rekonstrukcji 3D wykonanej przez Sarę Rezaei Khoshbakht i Jouni Kainulainena. Źródło: Rezaei Khoshbakht & Kainulainen (2022) / MPIA. Wykorzystując dziesiątki tysięcy gwiazd obserwowanych przez sondę kosmiczną Gaia , astronomowie z MPIA i Chalmers ujawnili trójwymiarowe kształty dwóch dużych gwiazdotwórczych obłoków molekularnych – Obłok Kalifornia i Obłok Oriona A . Na konwencjonalnych zdjęciach 2D wydają się one mieć podobną strukturę, zawierającą włókna pyłu i gazu o pozornie porównywalnej gęstości. Jednak w 3D wyglądają one zupełnie inaczej. W rzeczywistości ich gęstości są znacznie bardziej różne, niż wynikałoby to z ich obrazów wyświetlanych na pł

Nowy sposób pomiarów i detekcji młodych gwiazd i ich dysków protoplanetarnych

Obraz
Astronomowie z Boston University opracowali nowy sposób pomiaru i wykrywania obecności dysków protoplanetarnych wokół młodych gwiazd w najbardziej nieprzezroczystych regionach kosmosu. Wizja artystyczna przedstawiająca brązowego karła. Źródło: NASA/JPL-Caltech. Wyobraź sobie, że idziesz przez gęstą mgłę w środku nocy, widząc w oddali migoczące plamy świateł z samochodów i miast. Niemal niemożliwe jest stwierdzenie, czy światła są głęboko we mgle, czy poza nią. Astronomowie próbujący znaleźć młode gwiazdy borykają się z podobnym problemem: światło z poszukiwanych przez nich gwiazd migocze przez wielkie obszary mglistego gazu i pyłu w przestrzeni kosmicznej, zwane obłokami molekularnymi . Jednak serca tych obłoków są często wylęgarniami młodych gwiazd i planet, idealnymi miejscami do prób zrozumienia, jak tworzą się ciała niebieskie – zakładając, że astronomowie są w stanie dostrzec przez mgłę, co się dzieje. Teraz grupa naukowców z wydziału astronomii BU znalazła niedrogi sposób na prze

Galaktyki karłowate: kluczowe laboratoria do badania ciemnej materii

Obraz
W czasopiśmie Nature Astronomy opublikowano pracę opisującą najnowsze wyniki badań nad poszukiwaniem ciemnej materii w galaktykach karłowatych Grupy Lokalnej. Optyczny obraz karłowatej galaktyki sferoidalnej Sombrero - NGC 253 (po lewej) wraz z ilustracją sygnału promieniowania gamma, który może pochodzić od ciemnej materii anihilującej wewnątrz galaktyki (po prawej). Źródło: Obraz po lewej: Giuseppe Donatiello. Obraz po prawej: NASA/DOE/Fermi LAT. Ciemna materia w galaktykach karłowatych jest tematem artykułu przeglądowego opublikowanego 16 maja 2022 roku w czasopiśmie Nature Astronomy, w kolekcji artykułów, która od grudnia 2021 roku poświęcona będzie najmniejszym galaktykom, zarówno pod względem masy, jak i rozmiarów, w naszym Wszechświecie. Galaktyki karłowate są najliczniejsze i formują się jako pierwsze, dlatego uważa się je za kluczowe laboratoria do badania wielu otwartych kwestii w astrofizyce, w tym istnienia i właściwości ciemnej materii. Od kilku dziesięcioleci badania d

Sekret T Pyx

Obraz
W fizyce, a zwłaszcza w astrofizyce, już dawno nauczyliśmy się pewnego szczególnego faktu: w każdym dobrze znanym zjawisku (nawet tym, które uważamy za całkiem dobrze poznane) istnieją pewne wartości odstające, pewne układy, pewne zjawiska w przyrodzie, które wydają się zaprzeczać, lub przynajmniej kwestionować nasze rozumienie tego procesu czy zjawiska. Wizja artystyczna białego karła akreującego masę od swojego towarzysza, gwiazdy ciągu głównego. Źródło: NASA. Artykuł opublikowany 14 maja 2022 roku opowiada o dziwnym układzie gwiazdowym, zwanym T Pyx . Tym, co czyni T Pyx tak wyjątkowym, są jego częste erupcje, które wydają się przeczyć większości tego, co wiemy o układach podwójnych . Białe karły w układach wielokrotnych T Pyx to układ składający się z co najmniej białego karła i tak zwanego „obiektu dawcy”. To czyni go co najmniej układem podwójnym, a wiemy, że jest to układ oddziałujący. W oddziałującym układzie podwójnym jedna lub obie gwiazdy składowe wypełniły lub przekroczył

Zaobserwowano eksplozję na białym karle

Obraz
Kiedy gwiazdy takie jak nasze Słońce zużywają całe swoje paliwo, kurczą się, tworząc białe karły. Czasem takie martwe gwiazdy powracają do życia w wyniku bardzo gorącej eksplozji i wytwarzają ognistą kulę promieniowania rentgenowskiego. Zespół naukowców po raz pierwszy zaobserwował taką eksplozję promieniowania X. Wizja artystyczna eksplodującego białego karła. Źródło: Annika Kreikenbohm. To był do pewnego stopnia szczęśliwy zbieg okoliczności  – wyjaśnia Ole König z Instytutu Astronomicznego FAU w Obserwatorium im. dr. Karla Remeisa w Bambergu, który opublikował artykuł o tej obserwacji w czasopiśmie Nature wraz z prof. dr. Jörnem Wilmsem i zespołem badawczym Instytutu Fizyki Pozaziemskiej Maxa Plancka, Uniwersytetu w Tybindze, Universitat Politécnica de Catalunya w Barcelonie oraz Leibniz Institute for Astrophysics Potsdam. Te rozbłyski rentgenowskie trwają zaledwie kilka godzin i są prawie niemożliwe do przewidzenia, ale instrument obserwacyjny musi być skierowany bezpośrednio na w

Astronomowie znajdują gwiazdę „złotego standardu” w Drodze Mlecznej

Obraz
W sąsiedztwie naszego Słońca w Galaktyce Drogi Mlecznej znajduje się stosunkowo jasna gwiazda, w której astronomom udało się zidentyfikować najszerszy jak dotąd zakres pierwiastków występujących w gwiazdach spoza naszego Układu Słonecznego. Gwiazda HD 222925 to gwiazda o jasności 9 magnitudo znajdująca się w gwiazdozbiorze Tukana. Źródło: STScI Digitized Sky Survey. Badania przeprowadzone przez astronoma z Uniwersytetu Michigan, Iana Roederera, pozwoliły na zidentyfikowanie 65 pierwiastków w gwieździe HD 222925. Czterdzieści dwa spośród zidentyfikowanych to pierwiastki ciężkie, które są wymienione na samym dole układu okresowego . Zidentyfikowanie tych pierwiastków w jednej gwieździe pomoże astronomom zrozumieć proces zwany „szybkim wychwytem neutronów ”, czyli jeden z głównych sposobów powstawania ciężkich pierwiastków we Wszechświecie. Wyniki badań zostały opublikowane na arXiv i przyjęte do publikacji w Astrophysical Journal Supplement Series. Według mojej najlepszej wiedzy jest to