Posty

Wyświetlanie postów z luty, 2022

Po raz pierwszy pokazano w szczegółach ciemną stronę gorącego Jowisza

Obraz
Astronomowie z MIT uzyskali najdokładniejszy jak dotąd obraz ciemnej strony egzoplanety, która jest pływowo zablokowana ze swoją gwiazdą. Ich obserwacje, w połączeniu z pomiarami dziennej strony planety, dają pierwszy szczegółowy obraz globalnej atmosfery egzoplanety. Wizja artystyczna WASP-121b. Źródło: Engine House VFX. Teraz wykraczamy poza wykonywanie pojedynczych ujęć konkretnych regionów atmosfer egzoplanet i badamy je jako systemy trójwymiarowe, którymi w rzeczywistości są  – mówi Thomas Mikal-Evans, który kierował badaniami w Instytucie Astrofizyki i Badań Kosmicznych MIT Kavli. Planeta będąca w centrum nowej pracy , która ukazała się 21 lutego 2022 roku w Nature Astronomy, to WASP-121b , masywny gazowy olbrzym prawie dwa razy większy od Jowisza. Planeta jest skrajnie gorącym Jowiszem i została odkryta w 2015 roku jako krążąca wokół gwiazdy znajdującej się około 850 lat świetlnych od Ziemi. WASP-121b ma jedną z najkrótszych wykrytych do tej pory orbit i obiega swoją gwiazdę

Naziemny teleskop dostrzegł egzoplanetę podobną do Tatooine

Obraz
Zespół astronomów za pomocą naziemnego teleskopu wykrył rzadką egzoplanetę krążącą wokół dwóch gwiazd jednocześnie. Wizja artystyczna układu Kepler-16b. Źródło: NASA. Planeta, zwana Kepler-16b , została dotychczas zaobserwowana jedynie za pomocą Kosmicznego Teleskopu Keplera . Krąży ona wokół dwóch gwiazd, przy czym obie one okrążają siebie wzajemnie, tworząc układ podwójny gwiazd . Kepler-16b znajduje się około 245 lat świetlnych od Ziemi i, podobnie jak ojczysta planeta Luke’a Skywalkera Tatooine w uniwersum Gwiezdnych Wojen, miałaby dwa zachody słońca, gdybyśmy mogli stanąć na jej powierzchni. Teleskop o średnicy 193 cm użyty do nowych obserwacji znajduje się w Observatoire de Haute-Provence we Francji. Zespół naukowców był w stanie wykryć planetę za pomocą metody pomiaru prędkości radialnej , w której astronomowie obserwują zmiany prędkości gwiazdy w miarę, jak planeta ją okrąża. Wykrycie Kepler-16b za pomocą metody pomiaru prędkości radialnej jest ważnym dowodem na to, że możliwe

Największe kosmiczne fale uderzeniowe zaobserwowane do tej pory

Obraz
Międzynarodowy zespół astronomów wykonał najbardziej szczegółowe obrazy największych kosmicznych fal uderzeniowych, jakie kiedykolwiek zaobserwowano. Obserwacje opierają się na danych z radioteleskopu MeerKAT w RPA i zostały opublikowane w czasopiśmie Astronomy & Astrophysics. Zdjęcie przedstawia jedną z dwóch fal uderzeniowych zaobserwowanych w gromadzie galaktyk Abell 3667. Źródło: Francesco de Gasperin, SARAO. Galaktyki nie są równomiernie rozmieszczone we Wszechświecie, lecz grupują się w tak zwanych gromadach galaktyk , które są utrzymywane razem przez grawitację. Jednak grawitacja powoduje również, że gromady galaktyk przyciągają się wzajemnie – i nieuchronnie dochodzi do zderzeń. Zderzenia gromad galaktyk są największymi zdarzeniami astronomicznymi od czasu powstania Wszechświata. Kiedy gromady galaktyk się zdarzają, powstają olbrzymie kosmiczne fale uderzeniowe, które przemieszczają się przez nowo uformowaną gromadę galaktyk. Obecnie międzynarodowej grupie astronomów pod k

Odkryto błękitnego nadolbrzyma poruszającego się z dużą prędkością

Obraz
Międzynarodowy zespół astronomów znalazł jedną z najbardziej masywnych i jasnych gwiazd w naszej Galaktyce, znajdującą się za gęstym obłokiem gazu i pyłu międzygwiazdowego. Obraz rejonu Cygnus-X w pobliżu asocjacji Cygnus OB2. Źródło: Zdjęcie dzięki uprzejmości projektu GALANTE, uzyskane za pomocą teleskopu JAST/T80 w Obserwatorium Javalambre (I.P. J. Maíz Apellániz). Jest to nadolbrzym o masie prawie 50 razy większej od masy Słońca, o promieniu prawie 40 razy większym do słonecznego i jasności zbliżonej do miliona razy większej od naszej dziennej gwiazdy, któremu nadano oznaczenie 2MASS J20395358+4222505. Jednak najbardziej niepokojącym aspektem dla badaczy jest zmiana jego prędkości o 60 km/s, zaskakująco duża jak na jego rozmiary. Obiekt, który znajdował się już w wielu katalogach astronomicznych, mógł być obserwowany z dużą dokładnością dzięki spektroskopowi MEGARA na Gran Telescopio Canarias (GTC lub Grantecan) .  Wyniki opublikowano 22 lutego 2022 roku w czasopiśmie Monthly No

Magnetar pełen tajemnic

Obraz
Jesteśmy przyzwyczajeni do obserwowania magnetarów, które emitują duże ilości energii w postaci promieniowania rentgenowskiego. Jednak jeden z magnetarów wykazał ostatnio niezwykłe zachowanie podczas takiego wybuchu. Co jest przyczyną tego dziwnego zachowania? Wizja artystyczna wybuchu magnetara. Źródło: NASA's Goddard Space Flight Center/S. Wiessinger. Jeżeli chodzi o ekstremalne obiekty we Wszechświecie, nie ma nic bardziej ekstremalnego niż magnetar . Weźmy jądro masywnej gwiazdy, zmiażdżmy je do rozmiarów małego miasta, rozkręćmy je tak szybko jak mikser i dodajmy do niego pole magnetyczne bilion razy większe od ziemskiego, a otrzymamy magnetara. Pola magnetyczne magnetarów są bardzo złożone, a zakłócenia w nich mogą emitować ogromne ilości energii w postaci promieniowania rentgenowskiego w ciągu miesięcy lub lat. Zespół kierowany przez George'a Younesa z Centrum Lotów Kosmicznych Goddarda/Uniwersyteckiego Stowarzyszenia Badań Kosmicznych (Universities Space Research Asso

Zrekonstruowano starą galaktykę karłowatą za pomocą przetwarzania rozproszonego MilkyWay@home

Obraz
Astrofizycy po raz pierwszy obliczyli pierwotną masę i rozmiar galaktyki karłowatej, która została rozerwana w zderzeniu z Drogą Mleczną miliardy lat temu. Rekonstrukcja pierwotnej galaktyki karłowatej, której gwiazdy dziś przepływają przez Drogę Mleczną w gwiezdnym strumieniu pływowym, pomoże naukowcom zrozumieć, jak formowały się galaktyki takie jak nasza i może pomóc w poszukiwaniu ciemnej materii w naszej Galaktyce. Wizja artystyczna galaktyki Drogi Mlecznej. Źródło: RPI. Przeprowadziliśmy symulacje, które biorą ten duży strumień gwiazd , cofają go o kilka miliardów lat i sprawdzają, jak wyglądał, zanim wpadł w Drogę Mleczną  – powiedziała Heidi Newberg, profesor fizyki, astrofizyki i astronomii w Rensselaer Polytechnic Institute. Teraz mamy pomiar na podstawie danych, i jest to pierwszy duży krok w kierunku wykorzystania informacji do znalezienia ciemnej materii w Drodze Mlecznej. Miliardy lat temu galaktyka karłowata i inne podobne jej galaktyki w pobliżu Drogi Mlecznej został

Supermasywne czarne dziury zmieniają centralne regiony galaktyk

Obraz
Naukowcy przeprowadzili badania z wykorzystaniem danych z teleskopu ALMA, aby zrozumieć, jak supermasywne czarne dziury wpływają na swoje galaktyki macierzyste. Wizja artystyczna: supermasywne czarne dziury modyfikują rozkład gęstego gazu w centralnych regionach galaktyk. Źródło: HST oraz C. Ramos Almeida. Supermasywne czarne dziury w centrach galaktyk odgrywają ważną rolę w regulowaniu ich wzrostu, ale wciąż nie wiemy dokładnie, jak to się dzieje i w jakich okolicznościach. Wiemy natomiast, że dzieje się to w fazie, gdy czarna dziura zużywa materię z galaktyki w dużym tempie, a jej masa szybko rośnie. Podczas tej fazy mówimy, że galaktyka ma aktywne jądro (AGN) . Te okresy aktywności jądra mogą się powtarzać, dopóki istnieje gaz, który może zasilać czarną dziurę. Jednym z jej efektów są wiatry gazowe wyrzucane na zewnątrz od centrum galaktyki przez energię wyzwoloną przez aktywne jądro lub inne powiązane zjawiska. Gdy gaz w tych wiatrach jest rozrzedzony, mogą one osiągać prędkości

Astronomowie znajdują największą radiogalaktykę w historii

Obraz
Zespół naukowców odkrył galaktykę radiową o długości co najmniej 16 milionów lat świetlnych. Para plazmowych pióropuszy jest największą znaną do tej pory strukturą wytworzoną przez galaktykę. Odkrycie to obala niektóre długo utrzymywane hipotezy na temat wzrostu radiogalaktyk. Radiogalaktyka z olbrzymimi pióropuszami plazmy. Źródło: Universitet Leiden. W centrach wielu galaktyk czai się supermasywna czarna dziura , która spowalnia narodziny gwiazd i tym samym silnie wpływa na cykl życia galaktyk jako całości. Czasem prowadzi to do burzliwych scen: czarna dziura może wytworzyć dwa strumienie, które katapultują budulec dla młodych gwiazd poza galaktykę z prędkością prawie równą prędkości światła . W tym gwałtownym procesie pył gwiezdny nagrzewa się tak bardzo, że rozpuszcza się w plazmie i świeci radiowo. Międzynarodowy zespół badaczy zebrał to promieniowanie za pomocą paneuropejskiego teleskopu LOFAR . Rekordowa długość Obraz dwóch pióropuszy plazmy jest wyjątkowy, ponieważ nigdy wcześ

Poszukiwanie protogwiazdowych towarzyszy w Orionie

Obraz
Wiele dojrzałych gwiazd ma gwiezdnych towarzyszy, żyjących w ściśle powiązanych gromadach lub przemierzając przestrzeń kosmiczną w układach podwójnych. Sugeruje to, że większość gwiazd powstaje w małych grupach, jednak początek procesu formowania się gwiazd przez długi czas był trudny do zbadania. Obecnie astronomowie skierowali sieci radioteleskopów w stronę jednego z najbardziej aktywnych regionów gwiazdotwórczych w Drodze Mlecznej, aby zbadać najwcześniejsze etapy formowania się gwiazd. Kompleks Obłoku Molekularnego w Orionie. Źródło: ESO/H. Drass i inni. Formowanie się gwiazd na naszym podwórku Jeżeli chodzi o badanie młodych gwiazd, nie ma lepszego miejsca niż Obłok Molekularny w Orionie : sieć aktywnych regionów gwiazdotwórczych położonych w odległości nieco ponad 1000 lat świetlnych . Obłok Molekularny Oriona zawiera setki protogwiazd , które wciąż wysysają gaz ze swoich mgławic, co czyni je doskonałym miejscem do badania procesów gwiazdotwórczych. Dwie wiodące teorie formowani

Odkryto nowy typ gwiazdy pokrytej popiołami wypalonego helu

Obraz
Zespół astronomów odkrył nowy typ gwiazd pokrytych produktem ubocznym spalania helu. Możliwe, że gwiazdy te mogły powstać w wyniku rzadkiej fuzji gwiazdowej. Wizja artystyczna rzadkiego rodzaju połączenia dwóch białych karłów. Źródło: Nicole Reindl. Wyniki tych badań zostały opublikowane w Monthly Notices of the Royal Astronomical Society. Podczas gdy normalne gwiazdy mają powierzchnię złożoną z wodoru i helu, gwiazdy odkryte przez zespół mają powierzchnię pokrytą węglem i tlenem, popiołem powstałym w wyniku spalania helu – co jest egzotycznym składnikiem jak na gwiazdę. Sytuacja staje się jeszcze bardziej zastanawiająca, ponieważ nowe gwiazdy mają temperatury i promienie, które wskazują na to, że wciąż spalają hel w swoich rdzeniach – jest to właściwość typowa dla bardziej rozwiniętych gwiazd niż te obserwowane przez zespół w tym badaniu. Opublikowana równocześnie praca drugiego zespołu badaczy oferuje możliwe wyjaśnienie ich powstawania: Sądzimy, że gwiazdy odkryte przez naszych ni

Wskazówki pochodzące od kwazarów we wczesnym Wszechświecie

Obraz
Supermasywne czarne dziury zasilają jasne jądra młodych galaktyk we wczesnym Wszechświecie – kwazary. Ale w jaki sposób te czarne dziury zyskują status supermasywnych w czasie krótszym niż miliard lat? Wizja artystyczna młodej galaktyki goszczącej kwazar: niezwykle jasne jądro galaktyki zasilane przez supermasywną czarną dziurę. Źródło: S. Munro. Supermasywne centra Kwazary to wyjątkowe obiekty – są najjaśniejszymi obiektami, jakie znamy, a niektórzy twierdzą, że są one również najbardziej interesujące. Są tak jasne, że możemy je obserwować z niewiarygodnie dużych odległości – najodleglejszy odkryty kwazar świeci około 13 miliardów lat świetlnych stąd. Tak ogromna odległość oznacza, że widzimy kwazary takimi, jakimi były, gdy Wszechświat miał mniej niż miliard lat, na skraju ery rejonizacji , gdy pierwsze gwiazdy i galaktyki wypełniały Wszechświat fotonami i położyły kres wiekom ciemnym . Uważa się, że te bardzo jasne obiekty są jądrami młodych galaktyk , napędzanymi przez akrecję m

Zaobserwowano planetarne szczątki w ekosferze martwej gwiazdy

Obraz
W pobliżu białego karła został zaobserwowany pierścień szczątków planetarnych wielkości Księżyca, co wskazuje na pobliską planetę w strefie zdatnej do zamieszkania, miejscu wokół gwiazdy, gdzie może istnieć woda w stanie ciekłym. Wizja artystyczna białego karła i jego planety wraz z pierścieniem szczątków planetarnych. Źródło: UCL. Białe karły to żarzące się resztki gwiazd, które wypaliły całe swoje paliwo wodorowe. Wiadomo, że prawie wszystkie gwiazdy, w tym Słońce, w końcu staną się białymi karłami, ale bardzo niewiele wiadomo na temat ich układów planetarnych. W badaniu opublikowanym w Monthly Notices of the Royal Astronomical Society, międzynarodowy zespół naukowców zmierzył światło pochodzące od białego karła w Drodze Mlecznej , znanego jako WD1054-226, wykorzystując dane z naziemnych i kosmicznych teleskopów. Ku ich zaskoczeniu, znaleźli wyraźne spadki blasku odpowiadające 65 równomiernie rozmieszczonym obłokom szczątków planetarnych okrążających gwiazdę co 25 godzin. Badacze d

Puszyste planety tracą atmosfery, stając się superziemiami

Obraz
Astronomowie zidentyfikowali dwa różne przypadki planet typu „mini-Neptun”, które tracą swoje puszyste atmosfery i prawdopodobnie przekształcają się w superziemie. Promieniowanie pochodzące od gwiazd macierzystych tych planet pozbawia je atmosfer, powodując ucieczkę gorącego gazu. Ilustracja mini-Neptuna TOI 560.01. Źródło: W. M. Keck Observatory/Adam Makarenko. Wyniki badań , opublikowane w dwóch oddzielnych artykułach w The Astronomical Journal, pomagają astronomom stworzyć obraz tego, jak egzotyczne światy, takie jak te, formują się i ewoluują. Mini-Neptuny należą do klasy egzoplanet , czyli planet krążących poza naszym Układem Słonecznym. Te światy, które są mniejszymi, gęstszymi wersjami planety Neptun, składają się z dużych skalistych rdzeni otoczonych grubymi warstwami gazu. W nowych badaniach, zespół astronomów kierowany przez Caltech, wykorzystał Obserwatorium Kecka na Maunakea na Hawajach do zbadania jednego z dwóch mini-Neptunów w układzie gwiazd zwanym TOI 560, znajdując

Astronomowie odkrywają niezwykle rzadką gwiazdę

Obraz
Zespół astronomów dokonał życiowego odkrycia, które pomoże odpowiedzieć na palące pytania dotyczące ewolucji gwiazd. Wizja artystyczna teleskopu TESS obserwującego karła typu M z okrążającymi go planetami. Źródło: NASA’s Goddard Space Flight Center. W 2017 roku zespół profesora Keivana Stassuna stworzył nowy model, który znacznie poprawił sposób, w jaki mierzy się gwiazdy. Możliwość połączenia różnych typów pomiarów w jedną spójną analizę była z pewnością kluczem do rozszyfrowania różnych niezwykłych cech tego układu gwiazdowego , powiedział Stassun. Model ten pomaga przewidzieć typy planet – zwanych egzoplanetami – krążących wokół odległych gwiazd. Został on użyty do określenia cech ponad 100 gwiazd znalezionych przez kosmiczny teleskop TESS i tysięcy innych. Jednak nic nie przygotowało zespołu na to, co ten nowy układ podwójny gwiazd może im powiedzieć o Wszechświecie. Według Stassuna, Ten typ gwiazdy jest tak skrajnie niezwykły, że szczerze mówiąc, nie wpadlibyśmy na to, by go sz