Posty

Od nudnej do eksplodującej: olbrzymia czarna dziura się budzi

Obraz
XMM-Newton odgrywa kluczową rolę w badaniu najdłuższych i najbardziej energetycznych rozbłysków promieniowania rentgenowskiego obserwowanych z nowo przebudzonej czarnej dziury. Wizja artystyczna ilustrująca mechanizm, który może być przyczyną potężnych rozbłysków promieniowania rentgenowskiego obserwowanych z niedawno obudzonej czarnej dziury o nazwie Ansky. Źródło: ESA Obserwacje tego dziwnego zachowania w czasie rzeczywistym oferują wyjątkową okazję, aby dowiedzieć się więcej o tych potężnych zdarzeniach i tajemniczym zachowaniu masywnych czarnych dziur . Chociaż wiemy, że supermasywne czarne dziury (o masie miliony razy większej niż masa naszego Słońca) czają się w centrum większości galaktyk , ich natura sprawia, że trudno je dostrzec i zbadać. W przeciwieństwie do popularnego wyobrażenia o czarnych dziurach nieustannie pożerających  materię, te grawitacyjne potwory mogą spędzać długie okresy czasu w uśpionej, nieaktywnej fazie. Tak było w przypadku czarnej dziury w sercu SDSS...

Naukowcy odkryli, w jaki sposób gwiazdowe czarne dziury emitują potężne strumienie plazmy

Obraz
Naukowcy odkryli, że strumienie plazmy wyrzucane przez gwiazdowe czarne dziury powstają, gdy wewnętrzna krawędź dysku akrecyjnego gwałtownie przesuwa się w stronę czarnej dziury, osiągając najbliższą stabilną orbitę (ISCO). Wizja artystyczne strumienia plazmy z czarnej dziury o masie gwiazdowej. Źródło: T. Kawaguchi (University of Toyama) i K. Yamaoka (Nagoya University) Czarne dziury mają fundamentalne znaczenie dla struktury galaktyki i są kluczowe dla naszego zrozumienia grawitacji, przestrzeni i czasu. Czarna dziura o masie gwiazdowej to rodzaj czarnej dziury, która powstaje w wyniku grawitacyjnego zapadnięcia się masywnej gwiazdy pod koniec jej cyklu życia. Takie czarne dziury mają zazwyczaj masę od około 3 do 20 razy większą od masy naszego Słońca. Czasami czarne dziury generują wiązki zjonizowanego gazu (plazmy), które wystrzeliwują na zewnątrz z prędkością bliską prędkości światła . Chociaż odkryto je ponad sto lat temu, sposób i przyczyna powstawania strumieni pozostaje ta...

Astronomowie odkryli skazaną na zagładę parę gwiazd w naszym kosmicznym sąsiedztwie

Obraz
Astronomowie z Warwick odkryli niezwykle rzadki, zwarty układ podwójny gwiazd o dużej masie, znajdujący się w odległości zaledwie ~150 lat świetlnych. Cyfrowa ilustracja ogromnej eksplozji tego układu podwójnego białego karła o nazwie WDJ181058.67+311940.94. Źródło: University of Warwick/Mark Garlick Te dwie gwiazdy znajdują się na kursie kolizyjnym, aby eksplodować jako supernowa typu Ia , ukazując się 10 razy jaśniejszą niż Księżyc na nocnym niebie. Supernowe typu Ia to szczególna klasa kosmicznych eksplozji, powszechnie wykorzystywana jako świece standardowe  do pomiaru odległości między Ziemią a galaktykami macierzystymi. Występują one, gdy biały karzeł gromadzi zbyt dużo masy, nie jest w stanie wytrzymać własnej grawitacji i eksploduje. Od dawna teoretycznie przewidywano, że dwa okrążające się białe karły są przyczyną większości wybuchów supernowych typu Ia. Gdy znajdują się na ciasnej orbicie, cięższy biały karzeł z pary stopniowo gromadzi materię od swojego partnera, co pro...

Webb rejestruje obrazy i spostrzeżenia na temat jednego z najbardziej ekstremalnych środowisk Drogi Mlecznej

Obraz
Teleskop Webba zarejestrował wyjątkowo szczegółowe obrazy Sagittarius C – gwiezdnego żłobka w pobliżu centrum Drogi Mlecznej. Odkrył długie włókna gorącej plazmy, uformowane przez silne pola magnetyczne, które mogą hamować powstawanie nowych gwiazd. Zdjęcie Drogi Mlecznej wykonane przez radioteleskop MeerKAT, z wstawką przedstawiającą szczegółowy obraz Sagittarius C wykonany przez Kosmiczny Teleskop Jamesa Webba. Źródło: NASA, ESA, CSA, STScI, SARAO, Samuel Crowe (UVA), John Bally (CU), Ruben Fedriani (IAA-CSIC), Ian Heywood (Oxford) Sagittarius C to jedno z najbardziej ekstremalnych środowisk w Galaktyce Drogi Mlecznej . Ten zachmurzony obszar przestrzeni kosmicznej znajduje się około 200 lat świetlnych od supermasywnej czarnej dziury w centrum naszej Galaktyki. W tym miejscu masywny i gęsty obłok międzygwiazdowego gazu i pyłu zapadał się w siebie przez miliony lat, tworząc tysiące nowych gwiazd. W nowych badaniach zespół naukowców wykorzystał obserwacje z Kosmicznego Teleskopu Jam...

Galaktyki umierają wcześniej niż sądzono

Obraz
Międzynarodowy zespół pokazuje, że czerwone i martwe galaktyki można znaleźć zaledwie 700 milionów lat po Wielkim Wybuchu, co wskazuje, że galaktyki przestają tworzyć gwiazdy wcześniej niż przewidywały modele. Trzy widma wykonane przez JWST/NIRSpec. Galaktyka rekordzistka jest pokazana na środku. Źródło: NASA/CSA/ESA, A. Weibel, P. A. Oesch (University of Geneva), zespół RUBIES: A. de Graaff (MPIA Heidelberg), G. Brammer (Niels Bohr Institute), Archiwum DAWN JWST Przez długi czas naukowcy uważali, że we wczesnym Wszechświecie można zaobserwować jedynie galaktyki aktywnie formujące gwiazdy . Kosmiczny Teleskop Jamesa Webba ujawnił teraz, że galaktyki przestały tworzyć gwiazdy wcześniej niż oczekiwano. Niedawne odkrycie dokonane przez międzynarodowy zespół kierowany przez astronomów z Uniwersytetu Genewskiego (UNIGE) pogłębia napięcie między teoretycznymi modelami ewolucji kosmicznej a rzeczywistymi obserwacjami. Wśród setek widm uzyskanych za pomocą programu Webb RUBIES (Red Unknowns:...

ALMA ujawnia świecenie wodoru wokół dysków protoplanetarnych w Orionie

Obraz
Korzystając z ALMA zespół naukowców po raz pierwszy zidentyfikował charakterystyczne linie rekombinacji z proplydów w Mgławicy w Orionie. Mgławica w Orionie. Źródło: ALMA Większość gwiazd powstaje w obłokach molekularnych , a specyficzne warunki środowiskowe dyktują, jak rozwijają się układy planetarne . Pobliskie masywne gwiazdy mogą również wpływać poprzez intensywne promieniowanie jonizujące, które może tworzyć powłokę zjonizowanego gazu wokół dysku protoplanetarnego i emitować unikalne linie widmowe rekombinacji wodoru. Niedawno zespół naukowców pod kierownictwem Ryana Boydena (Uniwersytet Wirginii) wykorzystał archiwalne dane z Atacama Large Millimeter/submillimeter Array (ALMA) do zidentyfikowania po raz pierwszy charakterystycznych linii rekombinacji radiowej związanych ze zjonizowanymi powłokami otaczającymi dyski protoplanetarne wielkości Układu Słonecznego w gromadzie Mgławicy w Orionie , oddalonej od nas o 1000 lat świetlnych . ALMA od dawna jest wykorzystywana do identy...

W niemowlęcej gromadzie galaktyk znaleziono ukryty zbiornik paliwa kosmicznego

Obraz
Niespodziewane odkrycie ALMA-APEX ujawnia rozproszony gaz molekularny w protogromadzie galaktyk SPT2349-56 wydłużający czas formowania się gwiazd o 400 milionów lat. Ilustracja rozrzedzonego gazu molekularnego (czerwony) otaczającego galaktyki w jądrze protogromady SPT2349-56. Źródło: MPIfR/N.Sulzenauer Astronomowie korzystający z Atacama Large Millimeter/submillimeter Array (ALMA) , wraz z uzupełniającymi danymi z Atacama Pathfinder Experiment (APEX) , odkryli zaskakująco duży zbiornik gazu molekularnego w protogromadzie galaktyk znanej jako SPT2349-56 . Protogromada ta, znajdująca się w odległości około 12 miliardów lat świetlnych , jest regionem wczesnego Wszechświata, w którym gromady galaktyk dopiero zaczynają się formować. Gromady galaktyk są największymi strukturami we Wszechświecie, a zrozumienie procesu ich powstawania jest głównym celem naukowców. Protogromady takie jak SPT2349-56 oferują unikalne spojrzenie na ten proces, pozwalając astronomom obserwować galaktyki łączące ...