Vega - astronotki

Przez prawie 50 lat modele przewidywały, że Droga Mleczna powinna tworzyć nowe gwiazdy znacznie szybciej niż obecnie. Czy ponowna ocena naszych modeli może rozwiązać tę długotrwałą zagadkę? Młode gwiazdy oświetlają ciemne, pyłowe obłoki w regionie gwiazdotwórczym Lupus 3, odległym o około 600 lat świetlnych stąd. Źródło: ESO. Przeszkody w formowaniu się gwiazd czy pomyłki w modelach? W całej Galaktyce ziemne obłoki molekularne kłębią się i zapadają, tworząc gęste jądra, w których rodzą się gwiazdy. Każdego roku w Drodze Mlecznej 1,65-1,90 masy słonecznej gazu przekształca się w gwiazdy, ale prace teoretyczne twierdzą, że ta liczba powinna być 150-180 razy większa. Teoretycy sugerują, że pola magnetyczne i masywne gwiazdy przekazujące energię do swoich obłoków macierzystych hamują tempo formowania się gwiazd w Drodze Mlecznej, ale rozwiązania te wymagają nierealistycznie silnych pól magnetycznych i stałych, rozległych turbulencji. Ten problem formowania się gwiazd wykracza poza Drogę...

Jeżeli jesteś aspirującą formą życia, powinieneś unikać planet wokół pomarańczowych karłów. Wizja artystyczna układu podwójnego 70 Ophiuchi z pomarańczowym karłem. Źródło: CHRIS BUTLER/SCIENCE SOURCE. Niektórzy astronomowie nazywają takie pomarańczowe słońca „gwiazdami Złotowłosej”. Są one ciemniejsze i wolniej się starzeją niż żółte gwiazdy podobne do Słońca, dzięki czemu planety krążące wokół nich mają bardziej stabilny klimat. Są one jednak jaśniejsze i starzeją się szybciej niż czerwone karły , które często emitują duże rozbłyski. Nowe obserwacje pokazują jednak, że pomarańczowe karły emitują dużo promieniowania UV długo po narodzinach, co może stanowić zagrożenie dla atmosfer planet – donoszą naukowcy w swojej pracy . Wykorzystując dane z Kosmicznego Teleskopu Hubble’a , astronom Tyler Richey-Yowell i jej współpracownicy zbadali 39 pomarańczowych karłów. Większość z nich porusza się w Drodze Mlecznej w dwóch oddzielnych grupach, mających 40 lub 650 milionów lat. Zespół Richey-Y...

W niektórych z najbardziej zatłoczonych części Wszechświata czarne dziury mogą rozrywać tysiące gwiazd i wykorzystywać ich pozostałości do zwiększania swojej masy. Odkrycie to może pomóc odpowiedzieć na kluczowe pytania dotyczące nieuchwytnej klasy czarnych dziur. Galaktyki NGC 1385, NGC 1566, NGC 3344 i NGC 6503, w których widać powstające czarne dziury. Źródło: Rentgenowski: NASA/CXC/Washington State Univ./V. Baldassare i inni; Optyczny: NASA/ESA/STScI. Podczas, gdy astronomowie znaleźli już wiele przykładów czarnych dziur rozrywających gwiazdy na strzępy, niewiele było dowodów na zniszczenia na tak dużą skalę. Taki rodzaj rozpadu gwiazd mógłby wyjaśnić, w jaki sposób średniej wielkości czarne dziury powstają w wyniku niekontrolowanego wzrostu znacznie mniejszej czarnej dziury. Astronomowie przeprowadzili szczegółowe badania dwóch odrębnych klas czarnych dziur. Mniejsza odmiana to czarne dziury o masie gwiazdowej , które zazwyczaj mają masę od 5 do 30 razy większą od masy Słońca. Na...

Niektóre supernowe nieoczekiwanie zwiększają swoją jasność w sposób, którego nasze obecne modele nie potrafią wyjaśnić. Czy nowy model łączący fale uderzeniowe i dźwiękowe może wyjaśnić tę zagadkę? Pozostałość po wybuchu supernowej Vela. Źródło: Harel Boren. Spóźnieni na imprezę Gdy masywna gwiazda eksploduje jako supernowa , na krótko przyćmiewa swoją macierzystą galaktykę , po czym stopniowo znika z pola widzenia. Czasami rozszerzające się fale uderzeniowe supernowej zdarzają się z pobliskim gazem – takim jak materia okołogwiazdowa wyrzucona przez gwiazdę przed wybuchem supernowej – co powoduje tymczasowy wzrost jasności. Gdy tak się dzieje, porywana materia jest ściskana, podgrzewa i jonizowana, co powoduje pojawienie się nowych linii emisyjnych w widmie supernowej. Jednak niektóre supernowe jaśnieją bez pojawiania się nowych linii emisyjnych – co jest przyczyną takiego zachowania? Nowa praca Erica Coughlina (Uniwersytet Syracuse) i Jonathana Zrake (Uniwersytet Clemson) sugeruje, ż...

Teleskopy MAGIC zaobserwowały gwiazdę nową RS Ophiuchi świecącą jasno w promieniach gamma o bardzo wysokiej energii. Promienie gamma pochodzą od protonów, które są przyspieszane do bardzo wysokich energii w czole fali uderzeniowej po wybuchu. Sugeruje to, że nowe są również źródłem wszechobecnego we Wszechświecie promieniowania kosmicznego, które składa się głównie z bogatych w energię protonów pędzących przez przestrzeń kosmiczną z prędkością prawie równą prędkości światła. Wyniki zostały opublikowane w Nature Astronomy. Wizja artystyczna układu podwójnego RS Ophiuchi: materia z czerwonego olbrzyma przepływa na białego karła. Nowo dodane otoczki gwiazdowe eksplodują w jasnej nowej mnie więcej co 15 lat. Źródło: superbossa.com/MPP. Światło włączone, światło wyłączone – tak można opisać zachowanie gwiazdy nowej , która nosi nazwę RS Ophiuchi (RS Oph). Mniej więcej co 15 lat w gwiazdozbiorze Wężownika dochodzi do dramatycznej eksplozji. Miejscem narodzin nowych są układy, w których dwie...

Astronomowie zidentyfikowali nowy, smuklejszy typ czerwonego olbrzyma. Tylko około 40 takich gwiazd istnieje w morzu tysięcy w Drodze Mlecznej. W układzie podwójnym typu Mira czerwony olbrzym przenosi masę do białego karła. Źródło: NASA/CXC/M.Weiss. Astronomowie z Uniwersytetu w Sydney po raz pierwszy znaleźli szczuplejszy typ czerwonego olbrzyma . Gwiazdy te uległy dramatycznej utracie masy, prawdopodobnie z powodu zachłannego gwiezdnego towarzysza. Odkrycie, opublikowane w Nature Astronomy, jest ważnym krokiem naprzód w zrozumieniu życia gwiazd w Drodze Mlecznej – naszych najbliższych sąsiadów. W naszej Galaktyce znajdują się miliony gwiazd typu czerwony olbrzym. Te chłodne i świetliste obiekty są tym, czym nasze Słońce stanie się za cztery miliardy lat. Od pewnego czasu astronomowie przewidywali istnienie mniejszych czerwonych olbrzymów. Po znalezieniu kilku z nich, zespół astronomów może wreszcie potwierdzić ich istnienie. Mieliśmy ogromne szczęście, że znaleźliśmy około 40 smukl...

Spoglądając w przeszłość, do wczesnych epok po Wielkim wybuchu, naukowcy po raz pierwszy znaleźli przodka supermasywnej czarnej dziury. Wizja artystyczna GNz7q. Źródło: ESA/Hubble, N. Bartmann. Międzynarodowe badania prowadzone przez astrofizyków z Instytutu Nielsa Bohra, Uniwersytetu Kopenhaskiego i Duńskiego Uniwersytetu Technicznego, doprowadziły do zidentyfikowania odległego obiektu o właściwościach pośrednich między galaktyką a kwazarem . Obiekt ten może być postrzegany jako przodek supermasywnej czarnej dziury https://pl.wikipedia.org/wiki/Supermasywna_czarna_dziura i powstał stosunkowo niedługo po Wielkim Wybuchu . Symulacje wskazywały na istnienie takich obiektów, ale to jest pierwsze faktyczne odkrycie. Odkryty obiekt łączy dwie rzadkie populacje obiektów niebieskich, mianowicie pyłowe rozbłyski gwiazd i jasne kwazary, a tym samym zapewnia nową drogę do zrozumienia szybkiego wzrostu supermasywnych czarnych dziur we wczesnym Wszechświecie  – mówi Seiji Fujimoto, pracownik ...

Gdy galaktyki łączą się, supermasywne czarne dziury w ich centrach wirują wokół siebie i w końcu łączą się w jedną czarną dziurę. Jak możemy wytropić te masywne fuzje? Astronomowie po raz pierwszy stworzyli model promieniowania elektromagnetycznego pochodzącego z dysków akrecyjnych wokół łączących się supermasywnych czarnych dziur. Ten obraz symulacji pokazuje gęstość (po lewej) i funkcję chłodzenia (po prawej) otaczającej je plazmy. Źródło: Zaadaptowano z Gutiérrez i inni, 2022. Polowanie na masywne połączenia Od czasu pierwszego wykrycia fal grawitacyjnych pochodzących od pary czarnych dziur o masie gwiazdowej w 2015 roku, fale grawitacyjne są potężnym narzędziem do badania łączących się czarnych dziur. Jednak wykrycie niezwykle długich fal grawitacyjnych pochodzących od łączących się supermasywnych czarnych dziur – o długościach fali sięgających dziesiątek lat świetlnych ! – jest poza naszymi obecnymi możliwościami. Jakich innych metod możemy użyć, aby wykryć te czarne dziury w t...

Kosmiczny Teleskop Hubble’a ustanowił nowy, niezwykły punkt odniesienia: wykrył światło gwiazdy, która istniała w ciągu pierwszych miliardów lat po Wielkim Wybuchu (przy przesunięciu ku czerwieni 6,2) – jest to najodleglejsza pojedyncza gwiazda, jaką kiedykolwiek zaobserwowano. Wyznacza to główny cel dla Kosmicznego Teleskopu Jamesa Webba w pierwszym roku jego pracy. Galaktyka Łuk Wschodzącego Słońca z soczewkowaną gwiazdą Earendel. Źródło: NASA, ESA, B. Welch (JHU), D. Coe (STScI), A. Pagan (STScI). To znalezisko jest olbrzymim skokiem w czasie w porównaniu z poprzednią rekordzistką, pojedynczą gwiazdą wykrytą przez Hubble’a w 2018 roku. Gwiazda ta istniała, gdy Wszechświat miał około 4 miliardów lat, czyli 30% swojego obecnego wieku, w czasie, który astronomowie określają jako „ redshift 1,5”. Naukowcy używają słowa „redshift”, ponieważ w miarę rozszerzania się Wszechświata światło pochodzące od odległych obiektów jest rozciągane lub „przesuwane” w kierunku dłuższych, bardziej czer...

Obecność niezwykle energetycznych promieni gamma w niektórych poświatach po intensywnych rozbłyskach gamma (GRB) można wyjaśnić za pomocą nowego modelu matematycznego. Odkrycie to może pomóc rzucić światło na pochodzenie GRB. Obecność zaskakująco wysokoenergetycznych promieni gamma widocznych w poświacie (obraz) można wyjaśnić za pomocą nowego modelu teoretycznego. Źródło: ESA/Hubble, M. Kornmesser. GRB to spektakularna erupcja energii powstała w wyniku gwałtownych wydarzeń, takich jak wybuchowa śmierć masywnej gwiazdy lub zderzenie dwóch gwiazd neutronowych . GRB wystrzeliwuje również strumień materii i energii do materii otaczającej gwiazdę, uderzając w cząsteczki takie jak protony i elektrony, powodując, że emitują promieniowanie. Emitowane fotony, od fal radiowych po promieniowanie gamma , mogą być wykryte z Ziemi jako poświata GRB. Zdecydowana większość obserwacji poświat GRB daje się wyjaśnić za pomocą obecnych teorii, co nie powinno dziwić: nie byłyby to obecne teorie, gdyby n...

Gromady galaktyk składają się z setek różnych galaktyk, z których najjaśniejsze znajdują się zwykle blisko centrum gromady i są to prawie zawsze duże galaktyki eliptyczne tworzące bardzo niewiele nowych gwiazd. Najjaśniejsza galaktyka w centrum gromady galaktyk jest prawie zawsze galaktyką eliptyczną.  Źródło: NASA, ESA oraz B. Holwerda (University of Louisville). Gromady galaktyk zawierają w sobie setki galaktyk o bardzo zróżnicowanych kształtach i rozmiarach, od nieregularnych galaktyk karłowatych do olbrzymich galaktyk eliptycznych . Najjaśniejszy członek gromady nazywany jest najjaśniejszą galaktyką gromady. Każda najjaśniejsza galaktyka gromady jest inna, ale mają one pewne wspólne cechy – większość najjaśniejszych galaktyk gromady znajduje się w centrum swojej macierzystej gromady i są to duże galaktyki eliptyczne, zawierające niewiele gazu i tworzące bardzo niewiele nowych gwiazd. Powód, dla którego większość najjaśniejszych galaktyk w gromadach wygląda tak podobnie, jest ...

Niedawne odkrycia ujawniają nową populację galaktyk we wczesnym etapie rozwoju Wszechświata z wygaszonymi procesami gwiazdotwórczymi, w których zachodzą one szybciej i wcześniej, niż wynikałoby to z teorii ewolucji galaktyk. Obraz optyczny (czerwony, zielony i niebieski) oraz rentgenowski (fioletowy) uwydatnia środowiska o wysokiej energii, takie jak rozgrzany gaz i akrecyjne układy podwójne w galaktyce Wir (M51). Źródło: X: NASA/CXC/Wesleyan Univ./R.Kilgard, i inni; Optyczne: NASA/STScI. Podczas gdy większość wygasłych galaktyk , które widzimy dzisiaj, prowadziła dość pasywny tryb życia, odległe pasywne galaktyki we wczesnym Wszechświecie mogły mieć bardziej aktywną drogę do wygaszenia. Szczegółowe badania pobliskich spokojnych galaktyk ujawniły, że podążają one prostą drogą ewolucji: na początku ich życia następuje wybuch formowania się gwiazd, po którym nadchodzi spokojna egzystencja z niskim tempem gwiazdotwórczym. Z drugiej strony, ostatnie odkrycia ujawniły nową populację galakty...

Wykorzystując dane z przeglądu VISTA Magellanic Clouds (VMC) Survey, naukowcy potwierdzili istnienie wydłużonych orbit, które są podstawą procesu formowania się galaktycznych poprzeczek. W metodzie wykorzystano wielokrotne obserwacje obrazowe do skonstruowania mapy prędkości gwiazd w centralnym regionie Wielkiego Obłoku Magellana. Galaktyka spiralna z poprzeczką NGC 1300. Galaktyki spiralne z poprzeczką różnią się od zwykłych galaktyk spiralnych tym, że ramiona galaktyki nie biegną spiralnie aż od centrum, lecz są połączone dwoma końcami prostej poprzeczki gwiazd zawierających jądro jej centrum. Źródło: NASA, ESA, and The Hubble Heritage Team (STScI/AURA). Wielki Obłok Magellana (LMC) jest widoczny nieuzbrojonym okiem z półkuli południowej, ponieważ jest najjaśniejszą i najbardziej masywną galaktyką satelitarną   Drogi Mlecznej . LMC jest bogaty w gwiazdy o szerokim zakresie widmowym, od nowo powstałych do tak starych, jak Wszechświat. Jest klasyfikowana jako galaktyka nieregularn...

Jak powstają układy podwójne na orbitach kołowych, szczególnie w przypadku par gwiazd typu słonecznego? Korzystając z modeli gwiazdowych, naukowcy przybliżają nas do zrozumienia, w jaki sposób utrata energii w układzie prowadzi do kołowych orbit. Wizja artystyczna układu podwójnego gwiazd. Źródło: Lynette Cook/extrasolar.spaceart.org. Dobre rzeczy przychodzą w parach Kiedy patrzysz w nocne niebo, możesz widzieć tylko kilka pojedynczych świecących punktów, ale szacuje się, że aż 85% wszystkich gwiazd to układy wielokrotne – podwójne, potrójne, a nawet poczwórne. Około 50% gwiazd takich jak nasze Słońce w rzeczywistości występuje w parach. Układy podwójne zaobserwowano w różnych kształtach i rozmiarach, od posiadających bardzo eliptyczne orbity, gdzie okres orbitalny wynosi nawet kilka lat, do bardzo bliskich układów podwójnych o kołowych orbitach, których okres orbitalny wynosi kilka dni. Orbity kołowe mogą być wywołane szeregiem mechanizmów fizycznych z czasem stopniowo zmniejszający...