Posty

Wyświetlanie postów z maj, 2024

Odkryto olbrzymią planetę lekką jak wata cukrowa

Obraz
Międzynarodowy zespół naukowców odkrył niezwykle lekką planetę krążącą wokół odległej gwiazdy w naszej Galaktyce. Wizja artystyczna układu WASP-193b. Źródło: University of Liege Odkrycie to, którego wyniki opublikowano w czasopiśmie Nature Astronomy 14 maja 2024 roku, stanowi obiecujący klucz do rozwiązania zagadki powstawania takich olbrzymich, superlekkich egzoplanet . Nowo odkryta planeta WASP-193b to gazowy olbrzym , który jest około 50% większy od Jowisza, ale ma gęstość zaledwie 1/10 gęstości Jowisza. Oznacza to, że WASP-193b jest niezwykle lekka, o gęstości porównywalnej do gęstości waty cukrowej. WASP-193b to druga najlżejsza odkryta do tej pory planeta, ustępująca tylko mniejszemu obiektowi – Kepler-51d , który jest podobny do Neptuna. Jednak znaczna wielkość WASP-193b w połączeniu z jej niezwykle niską gęstością sprawiają, że jest ona wyjątkowa wśród ponad 5400 egzoplanet odkrytych do tej pory. Znalezienie tych gigantycznych obiektów o tak małej gęstości jest naprawdę, napr

Webb wykrył najdalsze jak dotąd połączenie czarnych dziur

Obraz
Zespół astronomów odnalazł dowody na trwające łączenie się dwóch galaktyk i ich masywnych czarnych dziur gdy Wszechświat miał zaledwie 740 milionów lat. Środowisko układu galaktyk ZS7 z programu JWST PRIMER (PI: J. Dunlop) widziane przez instrument NIRCam Webba. Źródło: ESA/Webb, NASA, CSA, J. Dunlop, H. Übler, R. Maiolino i inni Międzynarodowy zespół astronomów wykorzystał Kosmiczny Teleskop Jamesa Webba do znalezienia dowodów na trwające połączenie dwóch galaktyk i ich masywnych czarnych dziur , gdy Wszechświat miał zaledwie 740 milionów lat. Układ ten znany jest jako ZS7. Jest to najodleglejsze wykrycie fuzji czarnych dziur, jakie kiedykolwiek uzyskano i pierwszy raz, gdy zjawisko to zostało wykryte w tak wczesnym Wszechświecie. Astronomowie znaleźli supermasywne czarne dziury o masach od milionów do miliardów razy większych od masy Słońca w większości galaktyk w lokalnym Wszechświecie, w tym w naszej Galaktyce Drogi Mlecznej . Te czarne dziury miały prawdopodobnie duży wpływ na

Odkryto egzoplanetę wielkości Ziemi wokół skrajnie chłodnego karła

Obraz
Naukowcy w ramach projektu SPECULOOS odkryli nową egzoplanetę wielkości Ziemi krążącą wokół gwiazdy typu „skrajnie chłodnego karła”. Wizja artystyczna egzoplanety SPECULOOS-3 b krążącej wokół swojej gwiazdy. Planeta jest tak duża jak Ziemia, a jej gwiazda jest nieco większa od Jowisza, ale znacznie masywniejsza. Źródło: NASA/JPL-Caltech Skrajnie chłodne karły to najmniej masywne gwiazdy w naszym Wszechświecie, o rozmiarach zbliżonych do Jowisza, ponad dwukrotnie chłodniejsze, dziesięciokrotnie mniej masywne i sto razy słabiej świecące niż nasze Słońce. Ich żywotność jest ponad sto razy dłuższa niż naszej gwiazdy i będą one ostatnimi gwiazdami, które będą świecić, gdy Wszechświat stanie się zimny i ciemny. Chociaż są one znacznie bardziej powszechne w kosmosie niż gwiazdy podobne do Słońca, skrajnie chłodne karły są nadal słabo poznane ze względu na ich niską jasność. W szczególności bardzo niewiele wiadomo o ich planetach, mimo że stanowią one znaczną część populacji planet w naszej D

Trzy gwiazdy krążące w halo Drogi Mlecznej powstały 12-13 miliardów lat temu

Obraz
Naukowcy MIT odkrywają najstarsze gwiazdy Wszechświata na naszym galaktycznym podwórku. Galaktyka Drogi Mlecznej. Źródło: Serge Brunier; NASA Naukowcy z MIT, w tym kilkoro studentów studiów licencjackich, odkryli trzy najstarsze gwiazdy we Wszechświecie, które żyją w naszym galaktycznym sąsiedztwie. Zespół dostrzegł gwiazdy w halo Drogi Mlecznej – obłoku gwiazd, który otacza cały główny dysk galaktyczny . Z analizy zespołu wynika, że trzy gwiazdy powstały między 12 a 13 miliardów lat temu, kiedy kształtowały się pierwsze galaktyki . Naukowcy nazwali te gwiazdy „SASS”, czyli Small Accreted Stellar System stars, ponieważ uważają, że każda z nich należała kiedyś do własnej małej, prymitywnej galaktyki, która została później wchłonięta przez większą, ale wciąż rosnącą Drogę Mleczną . Obecnie te trzy gwiazdy są wszystkim, co pozostało z ich galaktyk. Krążą one na obrzeżach Drogi Mlecznej, gdzie, jak podejrzewa zespół, może istnieć więcej takich starożytnych gwiazd. Te najstarsze gwiazdy zde

Astrofizycy odkrywają nowatorską metodę polowania na pierwsze gwiazdy

Obraz
Zespół astrofizyków odkrył nowatorską metodę wykrywania gwiazd pierwszej generacji, które do tej pory nie były bezpośrednio zaobserwowane. Astrofizycy z HKU odkrywają nowatorską metodę polowania na pierwsze gwiazdy. Źródło: Instytut Naukowy Teleskopu Kosmicznego/Ralf Crawford) Najnowsze badania prowadzone przez grupę badawczą prof. Jane Lixin DAI z Wydziału Fizyki Uniwersytetu w Hongkongu (HKU) doprowadziły do odkrycia nowatorskiej metody wykrywania gwiazd pierwszej generacji , znanych jako gwiazdy III populacji , które do tej pory nie zostały bezpośrednio zaobserwowane. Badania te zostały wysoko ocenione przez międzynarodową społeczność astronomiczną, w tym przez Space Telescope Science Institute . Potencjalne odkrycie gwiazd III populacji obiecuje ujawnić tajemnice dotyczące pochodzenia Wszechświata i zapewnić głębsze zrozumienie niezwykłej podróży od pierwotnego kosmosu do świata, w którym żyjemy dzisiaj. Wyniki badań zostały opublikowane w czasopiśmie The Astrophysical Journal Let

TESS odkrywa skalistą planetę wypełniona aktywnymi wulkanami

Obraz
Naukowcy odkryli dziwną, świecącą na czerwono egzoplanetę, która jest wypełniona aktywnymi wulkanami. Wizja artystyczna wulkanicznej egzoplanety. Źródło: Arkadiusz Warguła/iStock/Getty Stephen Kane, astrofizyk z University California, Riverside, nigdy nie spodziewał się, że planeta w tym odległym układzie gwiazdowym jest pokryta wieloma aktywnymi wulkanami tak, że widziana z daleka przybiera ognisty, świecący na czerwono odcień. To był jeden z tych momentów odkrycia, kiedy myślisz: wow, to niesamowite, że coś takiego może istnieć  – powiedział Kane. Artykuł szczegółowo opisujący odkrycie został opublikowany w The Astronomical Journal. Wystrzelony w 2018 roku satelita NASA Transiting Exoplanet Survey Satellite (TESS) poszukuje egzoplanet – planet poza naszym Układem Słonecznym – które krążą wokół najjaśniejszych gwiazd na niebie, w tym tych, które mogłyby podtrzymywać życie. Kane badał układ gwiazdowy o nazwie HD 104067 oddalony o około 66 lat świetlnych od naszego Słońca, o który

Satelita XRISM zauważa sygnatury żelaza w pobliskiej aktywnej galaktyce

Obraz
Po rozpoczęciu działania w lutym 2024 misja XRISM badała monstrualną czarną dziurę w centrum galaktyki NGC 4151. Wizja artystyczna pokazuje możliwe lokalizacje żelaza ujawnione w widmie rentgenowskim NGC 4151 wykonanym przez XRISM. Źródło: NASA's Goddard Space Flight Center Conceptual Image Lab Instrument XRISM Resolve (X-ray Imaging and Spectroscopy Mission) uchwycił szczegółowe widmo obszaru wokół czarnej dziury  – powiedział Brian Williams, naukowiec NASA zajmujący się projektem misji. Szczyty i spadki są jak chemiczne odciski palców, które mogą nam powiedzieć, jakie pierwiastki są obecne i ujawnić wskazówki dotyczące losu materii zbliżającej się do czarnej dziury. NGC 4151 to galaktyka spiralna znajdująca się w odległości około 43 milionów lat świetlnych w konstelacji Psów Gończych . W jej centrum znajduje się supermasywna czarna dziura o masie ponad 20 milionów mas Słońca. Galaktyka jest również aktywna , co oznacza, że jej centrum jest niezwykle jasne i zimne. Gaz i pył

Astronomowie obserwują nieuchwytne światło gwiazd otaczające starożytne kwazary

Obraz
Obserwacje sugerują, że niektóre z najwcześniejszych monstrualnych czarnych dziur wyrosły z masywnych kosmicznych nasion. Zdjęcie z Teleskopu Jamesa Webba przedstawia kwazar J0148 zakreślony na czerwono. Dwie wstawki pokazują, na górze, centralną czarną dziurę, a na dole, emisję gwiazd z galaktyki macierzystej. Źródło: Dzięki uprzejmości badaczy; NASA Astronomowie z MIT zaobserwowali nieuchwytne światło gwiazd otaczające niektóre z najwcześniejszych kwazarów we Wszechświecie. Odległe sygnały, które sięgają ponad 13 miliardów lat wstecz do początków Wszechświata, ujawniając wskazówki dotyczące ewolucji pierwszych czarnych dziur i galaktyk . Kwazary to płonące centra aktywnych galaktyk , w których jądrach znajdują się nienasycone supermasywne czarne dziury . Większość galaktyk posiada centralną czarną dziurę, która może od czasu do czasu pożerać gaz i gwiezdne szczątki, generując krótki rozbłysk światła w postaci świecącego pierścienia, gdy materia wiruje w kierunku czarnej dziury. Z k

Radioastronomowie omijają jonosferę ziemską dzięki nowej technice kalibracji

Obraz
Międzynarodowy zespół naukowców stworzył pierwsze szczegółowe mapy radiowe Wszechświata na niskich częstotliwościach. Aby to osiągnąć, opracowali nową technikę kalibracji, która pozwoliła im ominąć zakłócenia powodowane przez ziemską jonosferę. Po lewej stronie przedstawiono obraz fragmentu nieba obserwowanego przy użyciu najlepszej jak dotąd techniki kalibracji. Po prawej stronie widać ten sam fragment nieba wykonany nową techniką. Widocznych jest więcej szczegółów, a niegdyś duże, rozmyte plamy teraz pojawiają się jako pojedyncze punkty. Źródło: LOFAR/Groeneveld i inni Nowa metoda została wykorzystana do badania plazmy pochodzącej z wybuchów starożytnych czarnych dziur . Naukowcy mają nadzieję, że w przyszłości ta technika może być również przydatna do wykrywania egzoplanet krążących wokół małych gwiazd. Naukowcy opisali swoją technikę w czasopiśmie Nature Astronomy. Technika ta pozwoliła astronomom po raz pierwszy wykonać wyraźne zdjęcia radiowe Wszechświata na częstotliwościach 1

Teleskop Webba prawdopodobnie nie znalazł jeszcze życia na egzoplanecie

Obraz
Twierdzenia o wykryciu biosygnatur gazu były przedwczesne. Wizja artystyczna pokazująca, jak mogłaby wyglądać egzoplaneta K2-18b na podstawie danych naukowych. Źródło: NASA/CSA/ESA/J. Olmsted (STScI) Niedawne doniesienia o znalezieniu przez Kosmiczny Teleskop Jamesa Webba oznak życia na odległej planecie wywołały zrozumiałe podekscytowanie. Nowe badania podważają to odkrycie, ale także określają, w jaki sposób teleskop może zweryfikować obecność gazu wytwarzanego przez życie. Wyniki badań astronomów z University of California Riverside zostały opublikowane w Astrophysical Journal Letters. W 2023 roku pojawiły się kuszące doniesienia o biosygnaturach w atmosferze planety K2-18b , która wydawała się spełniać kilka warunków umożliwiających istnienie życia. Wiele egzoplanet , czyli planet krążących wokół innych gwiazd, nie da się łatwo porównać z Ziemią. Ich temperatury, atmosfery i klimat sprawiają, że trudno wyobrazić sobie na nich życie typu ziemskiego. Jednak K2-18b jest nieco inna.

Chmury pokrywają nocną stronę gorącej egzoplanety WASP-43b

Obraz
Wysokie temperatury i ekstremalne prędkości wiatru wpływają na skład chemiczny atmosfer planet. Wizja artystyczna gorącego jowisza WASP-43b krążącego blisko swojej gwiazdy macierzystej. Źródło: T. Müller (MPIA/HdA) Korzystając z Kosmicznego Teleskopu Jamesa Webba (JWST) , zespół astronomów stworzył globalną mapę temperatur gorącej, gazowej egzoplanety WASP-43b . Pobliska gwiazda macierzysta nieustannie oświetla dzienną półkulę, podnosząc temperaturę do 1250 stopni Celsjusza. Tymczasem po przeciwnej stronie panuje wieczna noc. Gwałtowne wiatry przenoszą gorące powietrze na nocną stronę, gdzie ochładza się do 600 stopni, umożliwiając tworzenie się chmur pokrywających całą półkulę. Nawałnice te osłabiają reakcje chemiczne do tego stopnia, że metan ledwo może się wytworzyć, mimo że w spokojniejszych warunkach powinno go być pod dostatkiem. Gorące jowisze to ekstremalne gazowe olbrzymy, które krążą wokół swoich gwiazd macierzystych w bliskiej odległości, co prowadzi do kilku egzotycznych

Nowy model może wyjaśnić dziwne zachowanie na kosmicznej skali

Obraz
O krok bliżej od zrozumienia tajemnic na krańcach Wszechświata. Galaktyki. Źródło: Uniwersytet Waterloo Grupa naukowców odkryła potencjalną „kosmiczną usterkę” w grawitacji Wszechświata, wyjaśniającą jej dziwne zachowanie w skali kosmicznej. Przez ostatnie 100 lat fizycy polegali na teorii OTW Alberta Einsteina, aby wyjaśnić, w jaki sposób grawitacja działa we Wszechświecie. Ogólna teoria względności, potwierdzona przez niezliczone testy i obserwacje, sugeruje, że grawitacja wpływa nie tylko na trzy wymiary fizyczne, ale także na czwarty wymiar: czas. Ten model grawitacji był niezbędny do wszystkiego, od teoretyzowania Wielkiego Wybuchu po fotografowanie czarnych dziur  – powiedział Robin Wen, główny autor projektu i niedawny absolwent fizyki matematycznej Waterloo. Ale kiedy próbujemy zrozumieć grawitację w skali kosmicznej, w skali gromad galaktyk i dalej, napotykamy na oczywiste niespójności z przewidywaniami OTW. To prawie tak, jakby sama grawitacja przestała idealnie pasować do