Posty

Wyświetlanie postów z wrzesień, 2022

Odkryto układ planetarny z pięcioma planetami skalistymi

Obraz
Międzynarodowe badania potwierdziły odkrycie pięciu egzoplanet w tym samym układzie planetarnym, z których dwie są podobne do Merkurego. Odkrycie dostarcza wskazówek na temat tego, jak tworzą się te niezwykłe, bardzo gęste planety. Wizja artystyczna układu z pięcioma  egzoplanetami. Źródło: NASA/JPL-Caltech. Międzynarodowy zespół astronomów znalazł układ planetarny orbitujący wokół chłodnej gwiazdy HD 23472, w skład którego wchodzą trzy superziemie i dwie planety określanych mianem supermerkury. Chcieliśmy obserwować ten układ planetarny, aby scharakteryzować skład małych planet i zbadać przejście między posiadaniem atmosfery lub jej brakiem, co może być związane z odparowaniem atmosfery z powodu napromieniowania gwiazdy  – wyjaśnia Susana Barros, naukowiec z Instituto de Astrofísica e Ciências do Espaço's (IAC), która kierowała badaniem. Co zaskakujące, zespół odkrył, że układ ten składa się z trzech superziem ze znaczącą atmosferą i dwóch planet typu supermerkury, które są najbl

Nowe i zagadkowe własności tajemniczych szybkich błysków radiowych

Obraz
Nowe badania przeprowadzone przez międzynarodowy zespół naukowców ujawniają ewoluujące, namagnesowane środowisko i zaskakującą lokalizację źródła szybkich błysków radiowych w głębokim kosmosie – obserwacje, które przeczą obecnemu zrozumieniu. Wizja artystyczna 500-metrowego radioteleskopu FAST w Chinach. Źródło: Jingchuan Yu. Szybkie błyski radiowe (FRB) to trwające milisekundy kosmiczne eksplozje, z których każda wytwarza energię równą rocznej produkcji Słońca. Ponad 15 lat po odkryciu impulsów elektromagnetycznych fal radiowych w dalekiej przestrzeni, ich zdumiewająca natura nadal zaskakuje naukowców – a nowo opublikowane badania tylko pogłębiają otaczającą je tajemnicę. Opublikowane w Nature 21 września 2022 roku nieoczekiwane nowe obserwacje z serii kosmicznych błysków radiowych przeprowadzone przez międzynarodowy zespół naukowców podważają dominujące zrozumienie fizycznej natury i centralnego silnika FRB. Obserwacje kosmicznych FRB przeprowadzono późną wiosną 2021 roku za pomocą

Modele pomagają nam w poszukiwaniu ukrytych pozostałości gwiazdowych

Obraz
Wykryliśmy tylko niewielką część czarnych dziur, gwiazd neutronowych i białych karłów, które są składnikami układów podwójnych. Nowy artykuł opisuje sposób na odkrycie najbardziej nieuchwytnych z tych obiektów. Wizja artystyczna układu podwójnego zawierającego masywną gwiazdę ciągu głównego i czarną dziurę. Rozmiar czarnej dziury został wyolbrzymiony w celach ilustracyjnych. Źródło: ESO/L. Calçada; CC BY 4.0. Wyszukiwanie zwartych obiektów Kiedy gwiazdy wygasają, pozostawione po nich pozostałości – czarne dziury ,  gwiazdy neutronowe i białe karły – są trudne do wykrycia. Czarne dziury nie emitują światła, a maleńkie gwiazdy neutronowe i białe karły świecą słabo w porównaniu z gwiazdami w pełni życia. Te trudne do wykrycia zwarte obiekty czasami ujawniają się poprzez akrecję gazu od towarzysza; gdy gaz zmierza spiralnie w kierunku obiektu, tworzy przegrzany dysk, który świeci w promieniach rentgenowskich . Ale jak znaleźć zwarte obiekty, które nie ujawniają się poprzez akrecję? W no

Tajemnicze zmarszczki w Drodze Mlecznej wywołane przechodzącą w pobliżu galaktyką karłowatą

Obraz
Wykorzystując dane z kosmicznego teleskopu Gaia, zespół naukowców wykazał, że duże części zewnętrznego dysku Drogi Mlecznej wibrują. Zmarszczki te wywołane są przez galaktykę karłowatą, która wstrząsnęła naszą własną Galaktyką przechodząc obok niej setki milionów lat temu. Wizja artystyczna przedstawiająca zmarszczki Drogi Mlecznej. Źródło: NASA JPL-Caltech R. Hurt (SSC Caltech). Nasz kosmiczny dom, Droga Mleczna , zawiera od 100 do 400 miliardów gwiazd. Astronomowie uważają, że Galaktyka narodziła się 13,6 miliarda lat temu, wyłaniając się z wirującego obłoku gazu złożonego z wodoru i helu. Przez miliardy lat gaz ten zebrał się w wirujący dysk, w którym uformowały się gwiazdy, takie jak nasze Słońce. W nowym badaniu opublikowanym w Monthly Notices of the Royal Astronomical Society, zespół badawczy przedstawia swoje ustalenia dotyczące gwiazd w zewnętrznych regionach dysku galaktycznego. Możemy zobaczyć, że te gwiazdy chwieją się i poruszają w górę i w dół z różnymi prędkościami. Kied

Możliwe wykrycie nieuchwytnych czarnych dziur o masie pośredniej

Obraz
Zespół naukowców zaobserwował w próbce lokalnych galaktyk niezwykły rodzaj emisji, który może wskazywać na obecność dysków akrecyjnych wokół czarnych dziur o masie pośredniej. Wizja artystyczna kilku czarnych dziur o masie pośredniej poruszających się w pobliżu galaktyki. Źródło: Gabriel Pérez Díaz (IAC). Odkrycie to zwiększyłoby pięciokrotnie liczbę znanych czarnych dziur o masie pośredniej (IMBH) i otwiera nowy sposób na wykrywanie i badanie tej tajemniczej klasy obiektów astronomicznych. Chociaż tylko kilka jest znanych dzięki dowodom pośrednim, IMBH są kluczem do zrozumienia powstawania supermasywnych czarnych dziur i galaktyk , które je posiadają. IMBH to rodzaj czarnej dziury, której masa mieści się w przedziale od stu do miliona mas Słońca. Oznacza to, że są one masywniejsze niż gwiazdowe czarne dziury , ale mniej masywne niż supermasywne czarne dziury. Naukowcy szukają ich od dziesięcioleci. Chociaż wykryto ich tylko kilka, mają one fundamentalne znaczenie dla zrozumienia wie

Nowe dowody na to, że powstaje niemowlęca planeta

Obraz
Astronomowie opracowali nową technikę identyfikacji małych planet ukrytych w dyskach protoplanetarnych. Wizja artystyczna ukazująca planetę w dysku protoplanetarnym LkCa 15. Źródło: Credit: M.Weiss/Center for Astrophysics | Harvard & Smithsonian. Astronomowie są zgodni co do tego, że planety rodzą się w dyskach protoplanetarnych – pierścieniach pyłu i gazu, które otaczają młode, nowo narodzone gwiazdy. Chociaż setki takich dysków zostały zauważone w całym Wszechświecie, obserwacje rzeczywistych narodzin i formowania się planet w tych środowiskach okazały się trudne. Teraz astronomowie z Centrum Astrofizyki na Harvard & Smithsonian opracowali nowy sposób wykrywania tych nieuchwytnych nowo narodzonych planet – a wraz z nim dowody na istnienie małej planety podobnej do Neptuna lub Saturna czającej się w dysku. Wyniki zostały opisane w czasopiśmie The Astrophysical Journal Letters 14 września 2022 roku. Bezpośrednie wykrywanie młodych planet jest bardzo trudne i jak dotąd było sk

Student odkrywa grupę galaktyk skupionych razem we wczesnym Wszechświecie

Obraz
Podczas tworzenia i testowania oprogramowania astronomicznego na istniejących danych, student astronomii przypadkowo odkrył grupę galaktyk w bardzo wczesnym Wszechświecie. Odkrycie to nie tylko pokazuje możliwości oprogramowania, ale również pozwala na wgląd w proces tworzenia masywnych struktur, a także w to, w jaki sposób niektóre galaktyki przestają tworzyć gwiazdy. Proto-gromada galaktyk widziana 12 miliardów lat wstecz. Źródło: N. Silassen. Galaktyki nie lubią samotnie przemierzać kosmosu. Zamiast tego łączą się w mniejsze grupy lub gigantyczne gromady , które znajdują się w najbardziej masywnych skupiskach ciemnej materii . Odkrywanie i badanie gromad oraz ich galaktyk dostarcza kluczowych informacji o tym, jak ewoluują galaktyki, ale także o podstawowym rozkładzie ciemnej materii i geometrii naszego Wszechświata. Nieoczekiwane odkrycie Podczas opracowywania nowego oprogramowania do automatycznego wykrywania odległych gromad galaktyk, Nikolaj Sillassen, student studiów magisters

Wykorzystanie promieni gamma do wykrycia małej satelitarnej galaktyki wypełnionej ciemną materią

Obraz
Poprzez gigantyczne płaty promieniowania gamma międzynarodowy zespół naukowców odkrył małą galaktykę satelitarną Drogi Mlecznej wypełnioną ciemną materią, ale której emisja jest bardziej prawdopodobnym rezultatem milisekundowych pulsarów wyrzucających kosmiczne cząsteczki. Mała galaktyka satelitarna (zielona kula u dołu po lewej) Drogi Mlecznej – zwana Sagittarius  – została zaobserwowana z Ziemi poprzez gigantyczne płaty bąbli Fermiego (fioletowe obszary poniżej i powyżej Galaktyki). Źródło: Kalvi IPMU Centrum naszej Galaktyki wydmuchuje parę kolosalnych bąbli promieniowania gamma o rozpiętości 50 000 lat świetlnych . Odkryte przez obserwatorium Fermi około 10 lat temu, źródło tego zjawiska w kształcie klepsydry pozostawało niejasne. Te płaty promieniowania, zwane bąblami Fermiego , są poprzetykane kilkoma enigmatycznymi podstrukturami o bardzo jasnej emisji promieniowania gamma. Jedna z najjaśniejszych plam, zwana kokonem Fermiego, znajduje się w południowym płacie i początkowo są

Odkrycie dwóch planet skalistych, z których jedna krąży w ekosferze gwiazdy

Obraz
Astronomowie odkryli dwie planety skaliste o umiarkowanym klimacie, krążące wokół czerwonego karła. Jedna z planet krąży w tzw. ekosferze gwiazdy. Koncepcyjne przedstawienie odkrycia. Źródło: Zespół Astrobiology Center/MuSCAT. Astronomowie ogłosili odkrycie dwóch superziemi o umiarkowanym klimacie, krążących wokół małej, chłodnej gwiazdy ( czerwonego karła ) LP 890-9 (zwanej również TOI-4306 lub SPECULOOS-2) znajdującej się około 100 lat świetlnych od Ziemi. Zewnętrzna planeta, zwana LP 890-9 c, krąży w tak zwanej ekosferze , gdzie powierzchnia planety jest potencjalnie zdolna do utrzymania wody w stanie ciekłym. Odkrycie to było możliwe dzięki międzynarodowej współpracy zespołu SPECULOOS kierowanego przez naukowców z Uniwersytetu w Liège, japońskiego zespołu monitorującego TESS Follow-up Observing Program (TFOP) z Uniwersytetu Tokijskiego i Centrum Astrobiologii oraz światowych badaczy uczestniczących w programie TESS Follow-up Observing Program (TFOP). Satelita TESS monitoruje obe

Wodne światy mogą być równie powszechne, jak planety skaliste

Obraz
Badania przeprowadzone przez zespół astronomów wykazały istnienie egzoplanet z wodą i skałami krążących wokół karłów typu M, które są najbardziej rozpowszechnione w Galaktyce. Wizja artystyczna dziwnego krajobrazu wodnego świata. Źródło: Pilar Montañés - @pilar.monro. Szczegółowa analiza mas i promieni wszystkich 43 znanych egzoplanet krążących wokół karłów typu M , które stanowią 80% gwiazd w Drodze Mlecznej , doprowadziła do zaskakującego odkrycia, w całości kierowanego przez badaczy Rafaela Luque, z Uniwersytetu w Chicago i Instituto de Astrofísica de Andalucía (IAA-CSIC) oraz Enrica Pallé z IAC i Uniwersytetu La Laguna (ULL). Odkryliśmy pierwszy eksperymentalny dowód na to, że istnieje populacja wodnych światów, które w rzeczywistości są niemal tak liczne, jak planety podobne do Ziemi  – wyjaśnia Luque. Badanie wykazało, że znacznie więcej planet niż wcześniej sądzono może posiadać duże ilości wody, która może osiągać nawet 50% całkowitej masy planety. Kiedy naukowcy przeanalizowa

Skąd się biorą ekscentryczne bliźniacze gwiazdy podwójne?

Obraz
W całej Drodze Mlecznej pary niemal identycznych gwiazd krążą wokół siebie, oddzielone ogromnymi odległościami. Co najnowsze badania mogą nam powiedzieć o tym, jak tworzą się te układy? Obraz Alfa Centauri A i B uzyskany przez Kosmiczny Teleskop Hubble'a. Źródło: NASA Goddard. Przełom w dziedzinie gwiazd podwójnych Badając gwiazdy podwójne , astronomowie mają nadzieję poznać szczegóły powstawania gwiazd, a także sposób, w jaki powtarzające się spotkania grawitacyjne mogą kształtować układy gwiezdne po ich uformowaniu. Chociaż gwiazdy podwójne są bardzo popularne, nie są pozbawione tajemnic, a ostatnie dane ujawniły intrygujące szczegóły dotyczące układów podwójnych w naszej Galaktyce . Jednym z odkryć jest to, że szeroko oddzielone układy podwójne, w których gwiazdy mają prawie taką samą masę – szerokie układy podwójne – są bardziej powszechne niż oczekiwano. Oczekuje się, że układy podwójne powstają z jednego dysku gwiazd i pyłu, ale dyski te są zwykle znacznie mniejsze niż obecn

Obserwacje gromad kulistych w skrajnie rozproszonej galaktyce

Obraz
Najnowsze badania pokazują, w jaki sposób gromady kuliste w skrajnie rozproszonej galaktyce znalazły się tam, gdzie są i co może nam to powiedzieć o halo ciemnej materii w tej galaktyce. NGC 1052-DF2 jest przykładem skrajnie rozproszonej galaktyki pozbawionej typowych struktur galaktycznych, takich jak ramiona spiralne czy zgrubienie centralne. NGC 1052-DF2 nie posiada większości ciemnej materii, ale inne skrajnie rozproszone galaktyki mogą znajdować się w masywnych halo z ciemnej materii. Źródło: NASA, ESA, and P. van Dokkum (Yale University). Skrajnie rozproszone galaktyki są wielkości normalnych galaktyk , ale są znacznie słabsze, a wiele z nich zawiera niezwykłą ilość gromad kulistych . Najnowsze badania pokazują, w jaki sposób gromady kuliste w jednej z takich galaktyk znalazły się tam, gdzie są – i co to może nam powiedzieć o halo ciemnej materii w tej galaktyce. Obfite gromady Obserwacje z ostatnich kilku lat dały początek licznym teoriom na temat ewolucji skrajnie rozproszony

Dlaczego galaktyki przestają tworzyć gwiazdy? Olbrzymia kolizja w kosmosie dostarcza nowych wskazówek

Obraz
Sześć miliardów lat temu dwie galaktyki zderzyły się, a ich połączone siły wyrzuciły strumień gazu na odległość setek tysięcy lat świetlnych. Ta niezwykła właściwość dostarcza nowego możliwego wyjaśnienia, dlaczego galaktyki przestają tworzyć gwiazdy. Wizja artystyczna przedstawiająca strumień gazu i gwiazd, które zostały wyrzucone z masywnej galaktyki podczas jej łączenia się z mniejszą galaktyką. Źródło: ALMA / ESO / NAOJ / NRAO / S. Dagnello, NRAO, AUI & NSF. Jednym z największych pytań w astronomii jest to, dlaczego największe galaktyki są martwe  – powiedział David Setton, doktorant szóstego roku fizyki i astronomii w Kenneth P. Dietrich School of Arts and Sciences. To, co zobaczyliśmy to fakt, że jeżeli dwie galaktyki zderzą się ze sobą, może to rzeczywiście wyrwać gaz z samej galaktyki. W zamieszkałej przez nas części kosmosu większość dużych galaktyk już dawno przestała tworzyć nowe gwiazdy. Dopiero niedawno astronomowie zaczęli patrzeć dalej – a więc i dalej w czasie – ma

JWST spogląda na pierwsze w historii galaktyki

Obraz
Dzięki Kosmicznemu Teleskopowi Jamesa Webba astronomowie mogą spojrzeć na jedne z pierwszych galaktyk w historii Wszechświata. Co te obrazy mogą nam powiedzieć o pochodzeniu i życiu galaktyk? Cztery galaktyki z pola SMACS 0723 widziane przez HST (z lewej) i JWST (po prawej). Każda z nich wykazuje cechy, które nie zostały wykryte przez Hubble'a, ale można je łatwo dostrzec za pomocą JWST. Źródło: NASA/ESA/STScI. Od czasu pierwszego udostępnienia danych przez Kosmiczny Teleskop Jamesa Webba (JWST) w lipcu 2022 roku stało się jasne, że ten teleskop całkowicie zmieni nasze spojrzenie na odległy Wszechświat. Galaktyki , które wyglądały jak bezbarwne plamy, gdy były widziane przez Kosmiczny Teleskop Hubble’a , mogą teraz zostać rozdzielone z niewiarygodną szczegółowością, pomimo faktu, że Hubble był jednym z wiodących teleskopów na świecie przez ostatnie 30 lat. Możliwość pomiaru kształtów galaktyk (zwana morfologią) jest niezbędna, jeżeli chcemy zrozumieć, jak powstały galaktyki, w tym

Teleskop Webba wykonał swoje pierwsze zdjęcie egzoplanety

Obraz
Po raz pierwszy astronomowie wykorzystali Teleskop Webba do wykonania bezpośredniego zdjęcia egzoplanety. Obraz pokazujący egzoplanetę HIP 65425 b w różnych pasmach światła podczerwonego, widzianą przez Kosmiczny Teleskop Jamesa Webba. Źródło: NASA/ESA/CSA, A Carter (UCSC), zespół ERS 1386, oraz A. Pagan (STScI). Niezwykłe zdjęcie przedstawia gazowego olbrzyma HIP 65426b, o masie około 5-10 razy większej od Jowisza i uformowanego 15-20 milionów lat temu. Prof. Sasha Hinkley z Uniwersytetu w Exeter powiedział: To przełomowy moment, nie tylko dla Webba, ale także ogólnie dla astronomii. Dzięki JWST istnieje zupełnie nowy zestaw fizyki, aby przyjrzeć się chemii tych planet. Astronomowie odkryli planetę w 2017 roku za pomocą instrumentu SPHERE na Bardzo Dużym Teleskopie ESO w Chile. Poprzednie zdjęcie planety zostały wykonane przy użyciu krótkich fal podczerwonych i obejmowały jedynie stosunkowo wąski zakres całkowitej emisji z planety. Obecność większości egzoplanet została wywnioskow