Posty

Wyświetlanie postów z marzec, 2018

Galaktyka bez ciemnej materii?

Obraz
Astronomowie wykorzystujący dane z Obserwatoriów Gemini oraz Kecka natknęli się na galaktykę, która wydaje się prawie nie mieć ciemnej materii. Ponieważ Wszechświat jest zdominowany przez ciemną materię, która jest podstawą budowy galaktyk, „... to jest zmiana zasad gry” – mówi główny badacz Pieter van Dokkum z Yale University. Galaktyki i ciemna materia idą w parze, zazwyczaj nie znajdziemy jednego bez obecności drugiego. Kiedy więc naukowcy odkryli galaktykę (NGC1052-DF2), która jest prawie całkowicie pozbawiona tego budulca, byli zszokowani. „Znalezienie galaktyki bez ciemnej materii jest niespodziewane, ponieważ ta niewidzialna, tajemnicza substancja jest najbardziej dominującym aspektem każdej galaktyki. Przez dziesięciolecia myśleliśmy, że galaktyki rozpoczynają swoje życie jako bąble ciemnej materii. Potem dzieje się cała reszta: gaz opada na halo ciemnej materii, gaz zmienia się w gwiazdy, które powoli się budują, później kończąc jako galaktyka, taka jak na przykła

Uciekająca gwiazda w Małym Obłoku Magellana

Obraz
Międzynarodowy zespół astronomów odkrył rzadką „uciekającą” gwiazdę, która przelatuje przez swoją macierzystą galaktykę z prędkością 133 km/s. Uciekająca gwiazda (oznaczona jako J01020100-7122208) znajduje się w Małym Obłoku Magellana, bliskim sąsiedzie Drogi Mlecznej. Uważa się, że była ona kiedyś składnikiem układu podwójnego gwiazd. Gdy gwiezdny towarzysz eksplodował jako supernowa, olbrzymie ilości uwolnionej energii wyrzuciły J01020100-7122208 w kosmos z dużą prędkością. Owa gwiazda jest pierwszym uciekającym żółtym nadolbrzymem, jaki kiedykolwiek odkryto oraz drugą rozwiniętą uciekającą gwiazdą odkrytą w innej galaktyce. Po dziesięciu milionach lat podróży przez kosmos gwiazda przekształciła się w żółtego nadolbrzyma, obiekt, jaki widzimy dzisiaj. Jej podróż obejmuje 1,6° na niebie, co stanowi ponad 3 tarcze Księżyca w pełni. Gwiazda będzie nadal pędzić przez przestrzeń kosmiczną, aż wybuchnie jako supernowa za, prawdopodobnie, kolejne trzy miliony lat. Gdy do tego dojdz

Kepler rozwiązuje zagadkę szybkich i wściekłych eksplozji

Obraz
Wszechświat jest pełen tajemniczych eksplozji, które zachodzą w ciemnościach. Jeden szczególny rodzaj krótkotrwałego zdarzenia, zwany Fast-Evolving Luminous Transient (FELT), przez dziesięciolecia dezorientował astronomów ze względu na bardzo krótki czas trwania. Teraz Kosmiczny Teleskop Keplera, zaprojektowany do poszukiwania egzoplanet w całej Galaktyce, był także wykorzystywany do łapania FELTów w działaniu oraz określania ich natury. Wydaje się, że są one nowym rodzajem supernowej. Zdolność Keplera do precyzyjnego próbkowania nagłych zmian w świetle gwiazdy pozwoliła astronomom szybko dotrzeć do tego modelu w celu wytłumaczenia FELT i wykluczenia alternatywnych wyjaśnień. Naukowcy wywnioskowali, że źródło błysku pochodzi od gwiazdy, która zapada się, by następnie eksplodować jako supernowa. Duża różnica polega na tym, że gwiazda otoczona jest kokonem wewnątrz jednej lub kilku powłok gazu i pyłu. Kiedy tsunami wybuchowej energii z podmuchu wbija się w powłokę, więks

Hubble rozwiązuje kosmiczny „kryminał”

Obraz
Na przedmieściach naszej galaktyki rozgrywa się kosmiczne „przeciąganie liny”. Sprawdzić, kto wygrał może jedynie Kosmiczny Teleskop Hubble’a. Sprawcami są dwie galaktyki karłowate: Wielki i Mały Obłok Magellana, galaktyki satelitarne okrążające Drogę Mleczną. Ale, podobnie jak krążą wokół Galaktyki, okrążają także siebie wzajemnie. Przeciągają się nawzajem a jedna wyciąga ogromną chmurę gazu ze swojego towarzysza. Nazwany Ramieniem Prowadzącym, łukowaty zbiór gazu łączy Obłoki Magellana z Drogą Mleczną. Struktura ma rozmiar w przybliżeniu połowę wielkości Galaktyki a jej wiek to około 1-2 miliardy lat. Jego nazwa wzięła się stąd, że kieruje on ruchem Obłoków Magellana. Olbrzymie stężenie gazu pochłaniane jest przez Drogę Mleczną i karmione nowymi gwiazdami w naszej galaktyce. Ale która galaktyka wyciąga, a której gazem się żywią? Po latach dyskusji, teraz naukowcy mają odpowiedź na tę kryminalną tajemnicę. Pojawiło się pytanie: gaz pochodzi z Wielkiego czy Małego

‘Oumuamua prawdopodobnie przybyła z układu podwójnego gwiazd

Obraz
Nowe badania wskazują, że ‘Oumuamua, skalisty obiekt zidentyfikowany jako pierwsza potwierdzona międzygwiezdna asteroida, najprawdopodobniej pochodzi z układu podwójnego gwiazd. W nowym badaniu opublikowanym w czasopiśmie Monthly Notices of the Royal Astronomical Society, dr Alan Jackson, naukowiec w Centre for Planetary Sciences na Uniwersytecie Torronto Scarborough w Ontario, Kanada, wraz ze współautorami postanowił sprawdzić, jak efektowne są układy podwójne gwiazd w wyrzucaniu obiektów w przestrzeń kosmiczną. Przyjrzeli się również temu, jak powszechne są takie układy w Galaktyce. Odkryli oni, że skaliste obiekty, takie jak ‘Oumuamua z dużym prawdopodobieństwem łatwiej mogą uciec z układów podwójnych niż z pojedynczych. Byli także w stanie określić, że obiekty skaliste są wyrzucane z układów podwójnych w porównywalnej ilości, co obiekty lodowe. Astronomowie są trochę zaskoczeni tym, że pierwszym obiektem międzygwiezdnym, jaki zaobserwowaliśmy, była planetoida. Łatw

Wykryto echa radiowe pochodzące od czarnej dziury żywiącej się gwiazdą

Obraz
Wykryte sygnały radiowe sugerują, że czarna dziura emituje strumień energii proporcjonalny do materii gwiazdowej, którą pochłania. 11 listopada 2014 r. globalna sieć teleskopów odebrała sygnały z odległości 300 mln lat świetlnych od nas, rozbłysk powstały wskutek rozerwania pływowego – wybuch promieniowania elektromagnetycznego, który pojawia się, gdy czarna dziura rozrywa gwiazdę przechodzącą w jej pobliżu. Od czasu odkrycia astronomowie wykorzystywali swoje teleskopy do badania tego rzadkiego zjawiska, aby dowiedzieć się więcej o tym, w jaki sposób czarne dziury pochłaniają materię i regulują wzrost galaktyk. Naukowcy z MIT oraz Uniwersytetu Johnsa Hopkinsa wykryli sygnały radiowe ze zdarzenia, które bardzo dokładnie odpowiada sygnałom promieniowania rentgenowskiego pochodzącym z tego samego błysku 13 dni wcześniej. Naukowcy uważają, że te radiowe „echa”, które w ponad 90% przypominają sygnały rentgenowskie z tamtego zdarzenia, są czymś więcej niż przypadkowym zbiegiem o

Naukowcy odkrywają, że promieniowanie kosmiczne jest jeszcze bardziej niebezpieczne

Obraz
Może to brzmieć jak fabuła filmu science fiction – astronauci podróżujący przez przestrzeń kosmiczną są bombardowani promieniowaniem kosmicznym – jednak ekspozycja na promieniowanie jest faktem naukowym. Podczas, gdy przyszłe misje planują znowu podróżować na Księżyc czy nawet polecieć na Marsa, nowe badania astronomów z University of New Hampshire’s Space Science Center ostrzegają, że ekspozycja na promieniowanie kosmiczne jest znacznie wyższa, niż wcześniej sądzono i może mieć poważne konsekwencje zarówno dla astronautów, jak i dla technologii satelitarnej. „Promieniowanie oszacowane z pomiarów uzyskanych w ciągu czterech ostatnich lat przekroczyły trendy z poprzednich cykli słonecznych o co najmniej 30%, pokazując, że środowisko promieniowania staje się coraz bardziej silne. Te warunki cząsteczek promieniowania stanowią ważne czynniki środowiskowe dla podróży kosmicznych oraz pogody kosmicznej i muszą być dokładnie przebadane i uwzględnione w planowaniu przyszłych misji na

Astronomowie odkryli, że galaktyki rotują jak w zegarku

Obraz
Astronomowie odkryli, że galaktyki rotują z okresem raz na miliard lat, niezależnie od tego, jak duże są. Jeden obrót Ziemi wokół własnej osi daje nam dzień a jedno okrążenie wokół Słońca daje rok.  Okres „obrotu” wokół własnej osi galaktyki, niezależnie od tego, czy jest duża czy mała, trwa miliard lat. Używając prostych metod matematycznych można pokazać, że wszystkie galaktyki tej samej wielkości mają taką samą średnią gęstość wewnętrzną. Odkrycie takiej regularności w galaktykach pomaga astronomom lepiej zrozumieć mechanizmy, które je powodują. Nie ma gęstej galaktyki, która rotuje szybko, podczas gdy inna o tym samym rozmiarze ale o mniejszej gęstości obraca się wolniej. Zespół astronomów znalazł także dowody na istnienie starszej populacji gwiazd na skraju galaktyk. Bazując na istniejących modelach spodziewali się raczej znaleźć tam młodą populację. Jednak zamiast gazu i nowo utworzonych gwiazd, znaleźli także znaczną populację starszych gwiazd wraz z cienką

Ogromny obłok pyłu otaczający młodą gwiazdę HR 4796A

Obraz
Astronomowie wykorzystali Teleskop Hubble’a do odkrycia rozległej, złożonej struktury pyłu o średnicy ok. 150 mld km, otaczającej młodą gwiazdę HR 4796A. Jest już znany jasny, wąski, wewnętrzny pierścień pyłu wokół tej gwiazdy, który mógł powstać wskutek przyciągania grawitacyjnego niewidocznej olbrzymiej planety. Nowo odkryta, ogromna struktura wokół układu może skrywać informacje na temat tego, jak wygląda potencjalny układ planetarny gwiazdy, której wiek szacuje się na 8 milionów lat. Pole szczątków bardzo drobnego pyłu powstało najprawdopodobniej ze zderzeń pomiędzy rozwijającymi się młodymi planetami w pobliżu gwiazdy, o czym świadczy jasny pierścień pyłowych szczątków w odległości 10 miliardów km od niej. Ciśnienie promieniowania emitowanego z gwiazdy, która jest 23 razy jaśniejsza niż Słońce, wyrzuciło ten pył w kosmos. Ale dynamika nie kończy się na tym. Rozdęta zewnętrzna struktura pyłu przypomina torus, w który uderzyła ciężarówka. Jest znacznie bardziej rozciągn

Nowa teoria dotycząca powstania Księżyca

Obraz
Nowa teoria olbrzymiego impaktu zakłada, że Księżyc mógł powstać z wyparowanych resztek po kolizji Ziemi z innym ciałem planetarnych rozmiarów. Większość planetologów jest zgodna co do tego, że Księżyc powstał, kiedy ciało wielkości planety uderzyło w Ziemię już po tym, gdy ta całkowicie się uformowała. Jednak nie zgadzają się co do całej reszty. Teraz grupa badaczy wpadła na pomysł, który przedstawia teorię mówiącą, że jeżeli gigantyczne uderzenie najpierw całkowicie zatarło Ziemię, Księżyc mógł powstać z wyparowanych pozostałości naszej planety. Najdłużej obowiązująca teoria, opracowana w latach ‘70. proponuje, że obiekt o masie Marsa wystrzelił duże ilości skał na orbitujący pierścień, który łączył się, tworząc Księżyc. Księżyc w większości zbudowany był z materii płaszcza impaktora. Kąt uderzenia nadał układowi Ziemia-Księżyc jego aktualny moment pędu. Jednak z biegiem lat pojawił się problem z tą teorią. Po pierwsze astronomowie nie znaleźli żadnego chemicznego śl

Gwiazda daje życiodajne tchnienie martwemu towarzyszowi

Obraz
Obserwatorium kosmiczne Integral było świadkiem rzadkiego zdarzenia: moment, w którym wiatry emitowane przez nadętego czerwonego olbrzyma ożywiły powoli obracającego się towarzysza, jądro martwej gwiazdy, przywracając ją do życia błyskiem promieni X. Ten rozbłysk promieniowania X po raz pierwszy został wykryty przez Integral 13 sierpnia 2017 r., z nieznanego źródła w kierunku centrum Drogi Mlecznej. Nagłe wykrycie spowodowało masę dalszych obserwacji w ciągu kolejnych tygodni, aby ustalić sprawcę rozbłysku. Obserwacje wykazały silnie namagnesowaną i wolno obracającą się gwiazdę neutronową, która prawdopodobnie zaczęła karmić się materią z towarzyszącego jej czerwonego olbrzyma. Gwiazdy o masach od jednej do ośmiu razy większych od Słońca pod koniec swojego życia przekształcają się w czerwone olbrzymy. Ich zewnętrzne warstwy rozszerzają się na miliony kilometrów, a ich gazowe powłoki odrywają się od gwiazdy centralnej przy stosunkowo powolnym ruchu kilkuset km/s. Na

Lepszy sposób modelowania gwiezdnych eksplozji

Obraz
Gwiazdy neutronowe zawierają najgęstszą znaną formę materii. Astrofizycy nie do końca rozumieją, jak materia zachowuje się pod wpływem tak miażdżących gęstości, nie mówiąc już o tym, co się dzieje, gdy dwie gwiazdy neutronowe zderzają się ze sobą lub gdy wybucha masywna gwiazda, tworząc gwiazdę neutronową. Jednym z narzędzi, jakie naukowcy wykorzystują do modelowania tych potężnych zjawisk jest równanie stanu. W uproszczeniu równanie stanu opisuje, w jaki sposób materia zachowuje się w różnych gęstościach i temperaturach. Temperatury i gęstości występujące podczas tych ekstremalnych zdarzeń mogą się bardzo różnić i mogą pojawiać się dziwne zachowania; np. protony i neutrony mogą układać się w złożone kształty. Jednak, do tej pory istniało zaledwie około 20 równań stanu, które były łatwo dostępne do symulacji zjawisk astrofizycznych. Jeden z naukowców postanowił rozwiązać ten problem za pomocą kodów komputerowych. W ciągu ostatnich trzech lat rozwijał oprogramowanie typu op

Kiedy brązowe karły pozbywają się chmur

Obraz
Brązowe karły, więksi kuzyni planet olbrzymów, doświadczają zmian atmosferycznych od zachmurzonych po bezchmurne wraz z wiekiem i ochładzaniem się. Zespół astronomów pod kierownictwem Jonathan Gagné z Carnegie, po raz pierwszy zmierzył temperaturę, w której ta zmiana zachodzi w młodych brązowych karłach. Ich odkrycia mogą pomóc lepiej zrozumieć, w jaki sposób olbrzymie planety gazowe, takie jak nasz Jowisz, ewoluowały. Brązowe karły są zbyt małe, aby podtrzymać w swoim wnętrzu proces syntezy wodoru, która napędza gwiazdy i pozwala im pozostać ciepłymi i jasnymi przez długi czas. Po uformowaniu, brązowe karły powoli ochładzają się i kurczą z czasem – w pewnym momencie przechodzą z etapu bardzo zachmurzonego w etap atmosfery pozbawionej chmur. Ponieważ swobodnie przemieszczają się w przestrzeni kosmicznej, atmosferyczne właściwości brązowych karłów są znacznie łatwiejsze do zbadania niż atmosfery egzoplanet, gdzie światło gwiazdy centralnej może je całkowicie przytłaczać.