Vega - astronotki

Nieuchwytne czarne dziury o masie pośredniej pochłaniają gwiazdy fragmentami, a potem wyrzucają resztki. Wizja artystyczna pozostałości po gwieździe, krążąca wokół czarnej dziury. Źródło: Fulya Kıroğlu/Northwestern University Czarne dziury o masie pośredniej , jeżeli istnieją, prawdopodobnie pochłaniają zbłąkane gwiazdy jak niechlujny maluch – biorą kilka kęsów, a następnie rozrzucają resztki po całej galaktyce – wykazały nowe badania przeprowadzone przez Northwestern University. W nowych trójwymiarowych symulacjach komputerowych astrofizycy wymodelowali czarne dziury o różnej masie, a następnie przerzucili obok nich gwiazdy (wielkości Słońca), aby sprawdzić, co może się stać. Naukowcy odkryli, że kiedy gwiazda zbliża się do czarnej dziury o masie pośredniej, początkowo zostaje złapana na jej orbicie. Następnie czarna dziura rozpoczyna swój długi i gwałtowny posiłek. Za każdym razem, gdy gwiazda robi okrążenie, czarna dziura bierze kęs – dalej pochłaniając gwiazdę z każdym jej przejśc...

Zespół astronomów odkrył progenitora skrajnie małomasywnego białego karła w układzie podwójnym ze zwartym, niewidocznym towarzyszem. Wizja artystyczna podwójnego skrajnie małomasywnego białego karła. Źródło:  Caltech / IPAC Układ podwójny zawierający przodka białego karła o wyjątkowo małej masie i zwartego, niewidocznego towarzysza został odkryty przez chińskich astronomów z NAOC, przy użyciu danych spektroskopowych z LAMOST i P200/DBSP oraz wielopasmowych danych fotometrycznych z przeglądu Catalina i Zwicky Transient Facility . Masa widocznej gwiazdy, przodka bardzo małomasywnego białego karła , wynosi około 0,09 masy Słońca, mniej niż teoretyczna granica jej gatunku, która może podważyć obecną teorię formowania się skrajnie małomasywnych białych karłów. Badanie zostało opublikowane w Astronomical Journal 21 lutego 2023 roku. Większość gwiazd we Wszechświecie zakończy swoje życie jako białe karły po wypaleniu się ich paliwa jądrowego. Większość białych karłów to węglowo-tlenow...

Astronomowie zaobserwowali wiatr gwiazdowy w układzie Hercules X-1 i po raz pierwszy stworzyli jego dwuwymiarową mapę. Wizja artystyczna zmapowanego wiatru dyskowego wokół gwiazdy podobnej do Słońca.Źródło: Jose-Luisa Olivaresa z MIT. Na podstawie zdjęcia Herkulesa X-1 autorstwa D. Klochkova, Europejska Agencja Kosmiczna Dysk akrecyjny to kolosalny wir gazu i pyłu, który gromadzi się wokół czarnej dziury lub gwiazdy neutronowej gdy ta przyciąga materię z pobliskiej gwiazdy. Gdy dysk wiruje, wytwarza potężne wiatry, które popychają i ciągną rozległą, rotującą plazmę . Te potężne wypływy mogą wpływać na otoczenie czarnych dziur poprzez ogrzewanie i zdmuchiwanie gazu i pyłu wokół nich. W ogromnych skalach wiatry gwiazdowe mogą być wskazówką, jak supermasywne czarne dziury kształtują całe galaktyki . Astronomowie zaobserwowali oznaki wiatrów dyskowych w wielu układach, w tym w akreujących czarnych dziurach i gwiazdach neutronowych. Jednak do tej pory udało im się zobaczyć jedynie bard...

Astronomowie zauważyli kandydata na supermasywną czarną dziurę, która uciekła ze swojej macierzystej galaktyki, pędząc przez przestrzeń kosmiczną z prędkością około 6,5 miliona km/h przez ostatnie 39 milionów lat. Wizja artystyczna uciekającej supermasywnej czarnej dziury, która została wyrzucona z macierzystej galaktyki. Ilustracja jest oparta na obserwacjach HST, który za uciekającą czarną dziurę obserwuje smugę gwiazd rozciągającą się na odległość 200 000 lat świetlnych. Źródło: NASA, ESA, Leah Hustak (STScI) Zespół naukowców korzystając z Kosmicznego Teleskopu Hubble’a i Obserwatorium Kecka na Hawajach, odkrył nieznaną, bardzo cienką, niemal prostą smugę młodych gwiazd i zszokowanego gazu – być może jest to ślad, jaki pozostawiła czarna dziura podczas ucieczki. Wyniki pracy zostały przedstawione w artykule opublikowanym 6 kwietnia w The Astrophysical Journal Letters. Coś takiego nie było obserwowane nigdy wcześniej we Wszechświecie  – powiedział Pieter van Dokkum, profesor...

Międzynarodowy zespół badawczy kierowany przez profesora astrofizyki z UTSA dokonał przełomu w przyspieszeniu poszukiwań nowych planet. Podczerwony obraz HIP 99770 b wykonany przez Teleskop Subaru. Gwiazda macierzysta oznaczona jako * jest zamaskowana. Przerywana elipsa pokazuje w skali rozmiar orbity Jowisza wokół Słońca. Strzałka wskazuje na odkrytą egzoplanetę. Źródło: T. Currie/Subaru Telescope, UTSA W artykule opublikowanym 13 kwietnia 2023 roku w Science, prof. Thayne Currie informuje o pierwszej egzoplanecie odkrytej wspólnie dzięki bezpośredniemu obrazowaniu i precyzji astrometrii, nowej pośredniej metodzie , która identyfikuje planetę poprzez pomiar pozycji gwiazdy, wokół której krąży. Dane z Teleskopu Subaru na Hawajach i teleskopów kosmicznych ESA były integralną częścią odkrycia zespołu. Egzoplaneta – zwana także planetą pozasłoneczną – to planeta poza Układem Słonecznym , która krąży wokół innej gwiazdy. Dzięki bezpośredniemu obrazowaniu astronomowie mogą zobaczyć świat...

Międzynarodowy zespół naukowy opublikował wyniki analizy danych z instrumentu SPHERE, które potwierdzają istnienie nowej protoplanety. Obraz układu HD 169142 pokazujący sygnały formującej się planety HD 169142 b, a także ramię spiralne wynikające z dynamicznego oddziaływania pomiędzy planetą a dyskiem, w którym się znajduje. Źródło: VLT/SPHERE Planety powstają ze skupisk materii w dyskach otaczających nowonarodzone gwiazdy. Gdy planeta wciąż się formuje, czyli gromadzi materię, nazywana jest protoplanetą . Do tej pory tylko dwie protoplanety zostały jednoznacznie zidentyfikowane jako takie, PDS 70 b i c, obie krążące wokół gwiazdy PDS 70 (o czym już pisaliśmy). Liczba ta została zwiększona do trzech wraz z odkryciem i potwierdzeniem istnienie dysku gazu i pyłu otaczającego HD 169142 , gwiazdę odległą o 374 lata świetlne od naszego Układu Słonecznego .  Wykorzystaliśmy obserwacje z instrumentu SPHERE wykonane na gwieździe HD 169142, która była obserwowana kilkakrotnie w latach 2...

Zespół astrofizyków rzucił nowe światło na naturę materii dzięki wykryciu przez JWST galaktyk sprzed 13 miliardów lat oraz nowatorskim, najnowocześniejszym symulacjom numerycznym pierwszych galaktyk. Badanie dodaje kolejny element do układanki natury materii we Wszechświecie. Rozkład materii pierwotnej w modelach kosmologicznych z ciepłą ciemną materią (WDM, po lewej) i zimną ciemną materią (CDM, po prawej). Źródło: I.N.A.F. Podczas gdy powszechnie akceptowany paradygmat formowania się struktur opiera się na nierelatywistycznej materii, która oddziałuje tylko grawitacyjnie, czyli zimnej ciemnej materii , alternatywne możliwości rozwiązania małoskalowych problemów w standardowym scenariuszu opierają się na hipotezie, że ciemna materia składa się z „ciepłej” ciemnej materii. Odkryliśmy, że ostatnie detekcje galaktyk przez JWST w pierwszym ułamku miliarda lat po Wielkim Wybuchu są cennymi próbnikami natury materii  – powiedział dr Umberto Maio, pracownik naukowy Włoskiego Narodowe...

Jeżeli chodzi o pomiar tempa rozszerzania się Wszechświata, wynik zależy od tego, z której strony Wszechświata zaczynamy. Ostatnie badania zespołu z EPFL pozwoliły skalibrować najlepsze kosmiczne mierniki z niespotykaną dotąd dokładnością, rzucając nowe światło na to, co jest znane jako napięcie Hubble’a. RS Puppis - gwiazda zmienna typu cefeida. Źródło: Hubble Legacy Archive, NASA, ESA Wszechświat rozszerza się – ale jak szybko dokładnie? Odpowiedź wydaje się zależeć od tego, czy oszacujemy tempo ekspansji kosmicznej – określane jako stała Hubble’a , czyli H0 – na podstawie echa Wielkiego Wybuchu ( mikrofalowe promieniowanie tła – CMB ), czy też zmierzymy H0 bezpośrednio na podstawie dzisiejszych gwiazd i galaktyk . Problem ten, znany jako napięcie Hubble’a, zastanawia astrofizyków i kosmologów na całym świecie. Badanie przeprowadzone przez grupę naukowców z Stellar Standard Candles and Distances ,  kierowaną przez Richarda Andersona w Instytucie Fizyki EPFL, dodaje nowy element ...

W grudniu 2022 roku astronomowie potwierdzili odkrycie jednej z najbardziej odległych galaktyk, jakie kiedykolwiek zaobserwowano. Słaby sygnał radiowy pochwycony przez ALMA rozpoczął swoją podróż do nas, gdy Wszechświat miał mniej niż 360 milionów lat. Jest to niezwykle odległa galaktyka, ale jak daleko jest naprawdę? Odpowiedź jest nieco skomplikowana i zależy od tego, co rozumiemy przez odległość. Galaktyki w Kwintecie Stefana. Źródło: NASA, ESA, and the Hubble SM4 ERO Team Astronomowie nie mogą bezpośrednio zmierzyć odległości galaktyk oddalonych o miliardy lat świetlnych . Zamiast tego mierzy się tak zwane przesunięcie ku czerwieni ( z ) . W tym przypadku zespół zmierzył szczególną długość fali światła emitowanego przez tlen, znaną jako OIII. Kiedy obserwujemy linię emisyjną OIII w laboratorium tu na Ziemi, ma ona długość fali 88 mikrometrów. Linia OIII obserwowana przez ALMA w tej konkretnej galaktyce była znacznie dłuższa, około 1160 mikrometrów. Ponieważ czerwone światło ma wi...

Astronomowie dokonali rzadkiego odkrycia we wczesnym Wszechświecie, w którym dwie aktywnie karmiące się supermasywne czarne dziury są na skraju kolosalnej kolizji. Wizja artystyczna ukazująca jaskrawy blask dwóch kwazarów znajdujących się w jądrach dwóch galaktyk, które są w chaotycznym procesie łączenia się. Źródło: NASA, ESA, Joseph Olmsted (STScI) Korzystając z zestawu kosmicznych i naziemnych teleskopów badacze znaleźli parę czarnych dziur osadzonych w dwóch galaktykach , które połączyły się, gdy Wszechświat miał zaledwie 3 miliardy lat. Badanie, prowadzone przez University of Illinois w Urbana-Champaign, zostało opublikowane w czasopiśmie Nature. Znalezienie takiego układu jest trudne z powodu wyzwania, jakim jest rozróżnienie dwóch czarnych dziur indywidualnie, gdy znajdują się one tak blisko siebie. Jednak w tym konkretnym układzie, nazwanym J0749+2255, obie czarne dziury pochłaniały gaz i pył, które rozgrzały się do tak wysokiej temperatury, że duet stworzył olbrzymi pokaz fa...

Astronomowie zaobserwowali eksplozję odległą o 180 milionów lat świetlnych podważającą nasze obecne rozumienie wybuchów w kosmosie, która okazała się bardziej płaska niż kiedykolwiek wydawało się to możliwe. Wizja artystyczna kosmicznej eksplozji. Źródło: Philip Drury, University of Sheffield Eksplozja wielkości naszego Układu Słonecznego wprawiła naukowców w zakłopotanie, ponieważ część jej kształtu – podobna do kształtu niezwykle płaskiego dysku – podważa wszystko, co wiemy o eksplozjach w kosmosie. Zaobserwowana eksplozja była jasnym szybkim zjawiskiem tymczasowym (ang. Fast Blue Optical Transient – FBOT) – niezwykle rzadką klasą eksplozji, która jest znacznie mniej powszechna niż eksplozje takie jak supernowe . Pierwszy jasny FBOT został odkryty w 2018 roku i otrzymał przydomek „Krowa” (AT2018cow) . Eksplozje gwiazd we Wszechświecie mają prawie zawsze kulisty kształt, tak jak same gwiazdy są sferyczne. Jednak ta eksplozja, która miała miejsce 180 milionów lat świetlnych stąd, je...

Emisje radiowe pochodzące z odległości około 12 lat świetlnych od Układu Słonecznego ujawniają możliwe oddziaływania magnetyczne między gwiazdą YZ Ceti a jej potencjalną skalistą planetą okrążającą ją po bliskiej orbicie. Wizja artystyczna interakcji pomiędzy egzoplanetą a jej gwiazdą. Plazma emitowana z gwiazdy jest odchylana przez pole magnetyczne egzoplanety, a następnie oddziałuje z polem magnetycznym gwiazdy, powodując zorzę polarną na gwieździe i emisję fal radiowych. Źródło: National Science Foundation/Alice Kitterman Ziemskie pole magnetyczne robi więcej niż tylko utrzymuje igły kompasu zwrócone w tym samym kierunku. Pomaga również zachować podtrzymującą życie atmosferę ziemską, odbijając cząstki o wysokiej energii i plazmę regularnie wyrzucane ze Słońca. Naukowcy zidentyfikowali teraz potencjalnego kandydata na planetę wielkości Ziemi w innym układzie słonecznym jako głównego kandydata do posiadania pola magnetycznego – YZ Ceti b, skalistą planetę krążącą wokół gwiazdy oddalo...

Nowe badanie pokazuje dobrą zgodność z przewidywaniami standardowych modeli kosmologicznych. Obraz z Kosmicznego Teleskopu Hubble'a pokazujący gromadę galaktyk MACS J1206. Źródło: NASA, ESA, M. Postman (STScI) oraz zespół CLASH Kosmolodzy znaleźli nowe dowody na standardowy model kosmologiczny – tym razem wykorzystują dane dotyczące struktury gromad galaktyk . W niedawno opublikowanym badaniu zespół kierowany przez fizyków z SLAC National Accelerator Laboratory i Uniwersytetu Stanforda w Departamencie Energii wykonał szczegółowe pomiary emisji promieniowania rentgenowskiego gromad galaktyk, które ujawniły rozkład materii w ich obrębie. Z koeli dane te pomogły naukowcom przetestować dominującą teorię struktury i ewolucji Wszechświata, znaną jako model Lambda-CDM . Dotarcie tam nie było jednak łatwym zadaniem. Tutaj pojawia się problem: wnioskowanie o rozkładach masy gromad galaktyk z ich emisji promieniowania X jest najbardziej wiarygodne, gdy energia gazu wewnątrz gromad jest ró...