Vega - astronotki

5 października 2020 roku szybko rotujące pozostałości dawno zmarłej gwiazdy znajdującej się około 30 000 lat świetlnych od Ziemi zmieniły prędkość. W jednej kosmicznej chwili ich wirowanie spowolniło. A kilka dni później nagle zaczęły emitować fale radiowe. Wizja artystyczna erupcji magnetara. Źródło: Dzięki uprzejmości Goddard Space Flight Center NASA Dzięki terminowym pomiarom pochodzącym z wyspecjalizowanych teleskopów orbitalnych astrofizyk z Rice University Matthew Baring i jego współpracownicy byli w stanie przetestować nową teorię na temat możliwej przyczyny rzadkiego spowolnienia SGR 1935+2154 , wysoce namagnesowanego typu gwiazdy neutronowej zwanej magnetarem . W badaniu opublikowanym 12 stycznia 2023 roku w Nature Astronomy Baring i jego współpracownicy wykorzystali dane rentgenowskie z XMM-Newton oraz NICER w celu przeanalizowania rotacji magnetara. Pokazali, że nagłe spowolnienie mogło być wywołane pęknięciem przypominającym wulkan na powierzchni gwiazdy, które wyrzucił...

Odkryto ogromny rozproszony ogon gwiazd emanujący ze słabej galaktyki karłowatej. Jest to ważna wskazówka dla zrozumienia, w jaki sposób powstają skrajnie rozproszone galaktyki. (lewy panel) Ślad po badaniach grupy M81 (białe i czerwone kółka) nałożony na obraz przeglądu SDSS. (prawy panel) Rozkład przestrzenny gwiazd typu czerwone olbrzymy w tej samej odległości co F8D1 w polu wyznaczonym przez czerwony okrąg na lewym panelu. Prawy górny obraz to powiększenie głównego ciała galaktyki F8D1. Źródło: NAOJ Od 2014 roku zespół naukowców prowadził fotometryczne przeglądy grupy galaktyk M81 przy użyciu Teleskopu Subaru oraz Teleskopu Kanadyjsko-Francusko-Hawajskiego . Znajdująca się w odległości 11,7 miliona lat świetlnych grupa M81 jest jedną z najbliższych nam grup galaktyk . Jej bliskość i podobieństwo do Grupy Lokalnej napędzały wiele badań astronomicznych przez dziesięciolecia. Zawiera ponad 40 galaktyk składowych, w tym dużą galaktykę spiralną M81 , osobliwe galaktyki M82 i NGC 30...

Astronomowie wciąż próbują ustalić, jak dokładnie powstają supermasywne czarne dziury. Być może są one wynikiem łączenia się mniejszych czarnych dziur? Galaktyka spiralna NGC 4051, sklasyfikowana jako galaktyka aktywna. Pobliskie galaktyki, takie jak ta, mogą być dobrymi odpowiednikami dla galaktyk, które gościły zalążki supermasywnych czarnych dziur we wczesnym Wszechświecie. Źródło: ESA/Hubble & NASA, D. Crenshaw oraz O. Fox Zaczyna się od nasion Największe czarne dziury we Wszechświecie mogą osiągać masy rzędu miliardów mas Słońca. Co więcej, pierwsze z nich powstały w ciągu kilkuset milionów lat od Wielkiego Wybuchu . W jaki sposób Wszechświat tak szybko zbudował tak ogromne obiekty? Zazwyczaj czarne dziury powstają, gdy masywna gwiazda umiera, ale żadna pojedyncza gwiazda nie mogła zrodzić tak dużej czarnej dziury. Być może mniejsze czarne dziury, powstałe w wyniku śmierci pierwszych masywnych gwiazd połączyły się. W ten sposób mogłyby powstać czarne dziury o masie tysiąca ma...

Zespół astronomów odkrył układ SDSS J22255+0016AB, w którym biały karzeł i brązowy karzeł krążą wokół siebie. Może to nam pomóc dowiedzieć się, w jaki sposób te obiekty się uformowały i ewoluowały do obecnego stanu. Wizja artystyczna przedstawiająca brązowego karła na orbicie z białym karłem. Źródło: NOIRLab /NSF/AURA/P. Marenfeld/William Pendrill Kiedy spojrzymy na nasz Układ Słoneczny , istnieje wyraźna różnica między masą Słońca, masywnej gwiazdy, która generuje światło za pomocą reakcji termojądrowych , a najmasywniejszą planetą układu, Jowiszem. Jowisz, gazowy olbrzym , jest około 1000 razy mniej masywny niż Słońce. Najlżejsze gwiazdy we Wszechświecie to czerwone karły , których masa jest co najmniej 80 razy większa od masy Jowisza. Ostatnio astronomowie znaleźli w innych układach gwiazdowych obiekty, które są znacznie cięższe od Jowisza, ale dużo lżejsze od Słońca. Obiekty te, z masami pomiędzy masami planet olbrzymich a gwiazdami o niskiej masie, nazywane są brązowymi karłami . ...

Zespół astronomów sfotografował brązowego karła krążącego wokół młodej gwiazdy podobnej do Słońca, HIP 21152, w Hiadach. Cztery obrazy brązowego karła HIP 21152 B uchwycone za pomocą Teleskopu Subaru i Obserwatorium Kecka. Gwiazda-gospodarz jest zasłonięta na zdjęciach. Brązowy karzeł zaznaczony jest okręgiem.  Źródło: M. Kuzuhara i inni/W. M. Keck Observatory/Subaru Telescope Znajdująca się zaledwie 150 lat świetlnych od nas, gromada Hiady jest najbliższą Ziemi gromadą gwiazd w konstelacji Byka ; jej wzór w kształcie litery V można dostrzec nieuzbrojonym okiem. Ponieważ ta grupa młodych gwiazd narodziła się niemal w tym samym czasie, gromada Hiady przyciągnęła uwagę astronomów jako ważny cel badań nad ewolucją gwiazd i planet. Nowo odnaleziony brązowy karzeł w tej gromadzie, nazwany HIP 21152 B, jest pierwszym potwierdzonym towarzyszem gwiazdy ciągu głównego w Hiadach odkrytym poprzez bezpośrednie obrazowanie. Jego masa jest zbliżona do masy planety olbrzyma – pomiędzy 22 a 3...

Astronomowie korzystający z Kosmicznego Teleskopu Hubble’a szczegółowo zbadali ostatnie chwile gwiazdy, która została rozerwana przez czarną dziurę. Wizja artystyczna pokazuje, jak czarna dziura może pochłaniać mijającą ją gwiazdę. Źródło: NASA, ESA, Leah Hustak (STScI) Czarne dziury to zbieracze, a nie łowcy. Czekają, aż jakaś gwiazda znajdzie się w pobliżu. Kiedy gwiazda znajdzie się wystarczająco blisko, potężna grawitacja czarnej dziury gwałtownie rozrywa ją na kawałki i pochłania jej gaz, jednocześnie emitując intensywne promieniowanie. Nazywa się to „ rozerwaniem pływowym ”. Ale to sformułowanie ukrywa złożoną, surową przemoc spotkania z czarną dziurą. Istnieje równowaga pomiędzy grawitacją czarnej dziury, która wciąga materię gwiazdy, a promieniowaniem, które ją wydmuchuje. Innymi słowy, czarne dziury to nieporządni pożeracze. Astronomowie używają Hubble’a , aby dowiedzieć się, co dzieje się, gdy gwiazda wpada w grawitacyjną otchłań. Hubble nie może z bliska sfotografować efekt...

Badania ujawniły, w jaki sposób supermasywne czarne dziury żywią się obłokami gazu, które docierają do nich podróżując setki tysięcy lat świetlnych z jednej galaktyki do drugiej. Dwie oddziałujące galaktyki widziane przez Kosmiczny Teleskop Hubble'a. Źródło: NASA/ESA/Hubble Heritage Team Międzynarodowy zespół naukowców wykazał, że istnieje kluczowy związek między interakcją sąsiadujących ze sobą galaktyk a ogromną ilością gazu potrzebną do „napędzania” tych olbrzymich, super gęstych zjawisk kosmicznych. Ich odkrycia zostały opublikowane w czasopiśmie Nature Astronomy. Czarna dziura może powstać, gdy gwiazda zapada się, ściskając materię w stosunkowo niewielkiej przestrzeni. Zwiększa to siłę grawitacji do punktu, z którego nic nie może uciec, nawet światło – stąd nazwa. Niektóre czarne dziury są olbrzymie, o masie miliony razy większej od naszego Słońca i emitują ogromne ilości energii. Są one znane jako supermasywne czarne dziury i dokładnie to, w jaki sposób powstają lub zdoby...

Międzynarodowy zespół naukowców zbadał relację między rozmiarem a jasnością niektórych najwcześniejszych galaktyk mniej niż miliard lat po Wielkim Wybuchu. Dwie wyjątkowo jasne galaktyki uchwycone w programie GLASS-JWST. Galaktyki te istniały około 450 i 300 milionów lat po Wielkim Wybuchu, a ich rozmiary wynoszą odpowiednio 500 i 170 parseków. Źródło: NASA, ESA, CSA, Tommaso Treu (UCLA) Wynik jest częścią programu badawczego Grim Lens-Amplified Survey form Space (GLASS) Early-Release Science Program , kierowanego przez profesora Tommaso Treu z Uniwersytetu Kalifornijskiego w Los Angeles. Program ma na celu zbadanie wczesnego Wszechświata, kiedy powstały pierwsze gwiazdy/ galaktyki , które zjonizowały neutralny gaz we Wszechświecie w tamtym czasie i umożliwiły prześwitywanie światła. Nazywa się to erą rejonizacji . Jednak szczegóły rejonizacji pozostawały nieznane, ponieważ teleskopy do dziś nie były w stanie szczegółowo obserwować galaktyk z tego okresu historii Wszechświata. Możliwoś...

Aktywne jądra galaktyk (AGN) są najpotężniejszymi zwartymi stałymi źródłami energii we Wszechświecie. Od dawna wiadomo, że najjaśniejsze AGN znacznie przewyższają łączny blask miliardów gwiazd w swoich galaktykach macierzystych. Wizja artystyczna tego, jak może wyglądać pył wokół AGN widziany z odległości roku świetlnego. Źródło: Peter Z. Harrington. Nowe badanie wskazuje, że naukowcy znacznie zaniżali wydajność energetyczną tych obiektów, nie rozpoznając stopnia, w jakim ich światło jest przyćmione przez pył. Kiedy istnieją interweniujące małe cząstki wzdłuż naszej linii widzenia, to sprawia, że rzeczy za nimi wyglądają na ciemniejsze. Widzimy to przy zachodzie Słońca w każdy pogodny dzień, kiedy Słońce wydaje się świecić słabiej  – powiedział Martin Gaskell, pracownik naukowy w dziedzinie astronomii i astrofizyki na UC Santa Cruz. Gaskell jest głównym autorem pracy na temat nowych odkryć opublikowanej 16 stycznia 2023 roku w Monthly Notices of the Royal Astronomical Society. Cho...

Naukowcy wykorzystali unikalne linie rekombinacji radiowej wodoru na gwieździe MWC 349A do ujawnienia ukrytych skolimowanych strumieni. Wizja artystyczna pokazująca zbliżenie MWC 349A i otaczającego ją dysku gazu i pyłu, który jest kształtowany przez wiatry i szybki strumień. Źródło: ALMA (ESO/NAOJ/NRAO), M. Weiss (NRAO/AUI/NSF). Używając Atacama Large Millimeter/submillimeter Array (ALMA) do badania maserów wokół dziwacznej gwiazdy MWC 349A , naukowcy odkryli coś nieoczekiwanego: niewidziany wcześniej strumień materii wystrzelony z dysku gazowego gwiazdy z niewiarygodnie dużą prędkością. Co więcej, uważają, że strumień jest wywołany mocnymi siłami magnetycznymi otaczającymi gwiazdę. Odkrycie może pomóc naukowcom zrozumieć naturę i ewolucję masywnych gwiazd oraz sposób, w jaki masery wodorowe powstają w kosmosie. Znajdująca się około 3900 lat świetlnych od Ziemi, w kierunku konstelacji Łabędzia , gwiazda MWC 349A i jej unikalne cechy sprawiają, że jest ona gorącym miejscem do badań...

Setki czarnych dziur wcześniej ukrytych, zostały znalezione przy użyciu Obserwatorium Rentgenowskiego Chandra. Wynik ten pozwala astronomom na dokładniejszy spis czarnych dziur we Wszechświecie. Ten panel zdjęć przedstawia przegląd, w którym wykorzystano dane z Obserwatorium Rentgenowskiego Chandra NASA, aby odkryć setki wcześniej „ukrytych” czarnych dziur. Źródło: Promieniowanie X: NASA/CXC/SAO/D. Kim i inni; Optyczne/podczerwień: Legacy Surveys/D. Lang (Perimeter Institute). Czarne dziury w tym nowym badaniu to supermasywne czarne dziury mające masy sięgające milionów czy nawet miliardów mas Słońca. Astronomowie uważają, że prawie wszystkie duże galaktyki posiadają w swoich centrach olbrzymie czarne dziury, jednak tylko niektóre będą aktywnie wciągać materię, która wytwarza promieniowanie, a niektóre będą ukryte pod pyłem i gazem. Dzięki połączeniu danych z Chandra Source Catalog – publicznego repozytorium zawierającego setki tysięcy źródeł promieniowania rentgenowskiego wykrytyc...

Międzynarodowy zespół astronomów odkrył osiem najgorętszych gwiazd we Wszechświecie, wszystkie o temperaturze powierzchniowej wyższej niż 100 000 stopni Celsjusza. Obraz z przeglądu nieba skupiony na nowo odkrytej gwieździe O(H) SALT J203959.5-034117 (J2039).  Źródło: Tom Watts (AOP), STScINASA, The Dark Energy Survey. Praca oparta jest na danych zebranych przy użyciu Southern African Large Telescope (SALT) , największego pojedynczego teleskopu optycznego na półkuli południowej. W pracy opisano, jak badanie bogatych w hel podkarłów doprowadziło do odkrycia kilku bardzo gorących białych karłów i gwiazd na etapie przed białym karłem, z których najgorętsza ma temperaturę powierzchniową 180 000 stopni Celsjusza. Dla porównania, powierzchnia Słońca ma zaledwie 5 800 stopni. Jedna ze zidentyfikowanych gwiazd jest centralną gwiazdą nowo odkrytej mgławicy planetarnej , której średnica wynosi jeden rok świetlny . Dwie z pozostałych to gwiazdy pulsujące, czyli zmienne . Wszystkie te gwiaz...

Poszukiwania gwiazd zmiennych zwanych RR Lyrae pozwoliły odnaleźć jedne z najodleglejszych gwiazd w halo Drogi Mlecznej w odległości miliona lat świetlnych. Wizja artystyczna przedstawia wewnętrzne i zewnętrzne halo Drogi Mlecznej. Halo to kulisty obłok gwiazd otaczający Galaktykę. Źródło: NASA, ESA, and A. Feild [STScI]. Astronomowie odkryli ponad 200 odległych gwiazd zmiennych typu RR Lyrae w halo gwiazdowym Drogi Mlecznej . Najdalsza z tych gwiazd znajduje się ponad milion lat świetlnych od Ziemi, czyli prawie połowę odległości do naszej sąsiedniej galaktyki, Andromedy , która znajduje się w odległości 2,52 miliona lat świetlnych. Charakterystyczne pulsacje i jasność gwiazd RR Lyrae czynią je doskonałymi „ świecami standardowymi ” do pomiaru odległości galaktycznych. Nowe obserwacje pozwoliły badaczom prześledzić zewnętrzne granice halo Drogi Mlecznej . Te badania na nowo definiują zewnętrzną granicę naszej Galaktyki  – powiedział Raja GuhaThakurta, profesor i kierownik katedr...

Naukowcy odkryli wybuch supernowej, który poszerza naszą wiedzę na temat późniejszych etapów życia masywnych gwiazd. Eksplozje supernowych powstają przy śmierci masywnych gwiazd. Pierwiastki widoczne w supernowych odzwierciedlają skład chemiczny umierającej gwiazdy w momencie wybuchu. Gwiazdy to świecące kule gazu składające się głównie z wodoru, najlżejszego pierwiastka występujące w przyrodzie. Świecą dzięki łączeniu jąder atomowych, tworząc cięższe pierwiastki i energię  – wyjaśnia pracownik naukowy Akademii Fińskiej Hanindyo Kuncarayakti z Wydziału Fizyki i Astronomii Uniwersytetu w Turku. Masywne gwiazdy, które mają masę około 8 Słońc lub większą, zawierają struktury podobne do cebuli, a wewnątrz nich znajdują się warstwy różnych pierwiastków. Gdy zagłębimy się w gwiazdę, napotykamy warstwy kolejno pierwiastków cięższych niż wodór, takich jak hel, następnie węgiel, tlen i tak dalej. Podczas swojego życia gwiazda może stracić część, a nawet większość swojej masy. Najczęstszym ...

Międzynarodowy zespół badaczy potwierdził, korzystając z instrumentu ESPRESSO, pierwotne pochodzenie starej gwiazdy w Drodze Mlecznej. Wizja artystyczna gwiazdy podwójnej SMSS1605-1443. Źródło: Gabriel Pérez Díaz (IAC). Gwiazdy o najmniejszej zawartości metali uważane są za najstarsze w Drodze Mlecznej , powstałe zaledwie kilkaset milionów lat po Wielkim Wybuchu , czyli ułamek wieku Wszechświata. Te gwiazdy to „żywe skamieliny”, których skład chemiczny dostarcza wskazówek na temat pierwszych etapów ewolucji Wszechświata. Gwiazda SMSS1605-1443 została odkryta w 2018 roku i zidentyfikowana jako jedna z najstarszych w Galaktyce na podstawie składu chemicznego, ale jej natura nie była znana. Teraz, dzięki połączonym wysiłkom kilku europejskich grup badawczych i wykorzystaniu spektrografu ESPRESSO , wydedukowano pochodzenie tego klejnotu gwiezdnej archeologii. Wyniki tych badań zostały opublikowane 10 stycznia 2023 roku w czasopiśmie Astronomy & Astrophysics (A&A). Zaskakujące było...