Vega - astronotki

To, co wygląda jak czerwony motyl w przestrzeni kosmicznej na zdjęciach w  podczerwieni uzyskanych dzięki teleskopowi Spitzera, jest w rzeczywistości żłobkiem dla setek młodych gwiazd. Oficjalnie nazwana Westerhout 40 (W40), motyl jest mgławicą – olbrzymią chmurą gazu i pyłu w kosmosie, w której mogą tworzyć się nowe gwiazdy. Dwa „skrzydła” motyla to gigantyczne bąble gorącego, międzygwiezdnego gazu wydobywającego się z najgorętszych, najbardziej masywnych gwiazd w tym regionie. Poza tym że jest piękna, W40 ilustruje, jak powstawanie gwiazd powoduje niszczenie samych obłoków, które pomogły je stworzyć. Wewnątrz gigantycznych obłoków gazu i pyłu w kosmosie, siła grawitacji łączy materię w gęste kępy. Czasem skupiska te osiągają gęstość krytyczną, która pozwala gwiazdom tworzyć się w ich jądrach. Promieniowanie i wiatry pochodzące od najmasywniejszych gwiazd w tych obłokach – w  połączeniu z materią wypluwaną w przestrzeń kosmiczną, gdy gwiazdy te ostatecznie eksplodują...

Astronomowie z University of Texas w Austin, we współpracy z Google, wykorzystali sztuczną inteligencję (AI) do odkrycia dwóch kolejnych planet ukrytych w archiwum kosmicznego teleskopu Keplera. Technika ta jest obiecująca, jeżeli chodzi o identyfikację wielu dodatkowych planet, których nie da się uchwycić za pomocą tradycyjnych metod. Planety odkryte tym razem pochodziły z rozszerzonej misji, zwanej K2. Aby je znaleźć, zespół, kierowany przez Anne Dattilo z UT Austin, stworzył algorytm, który przesiewa dane zebrane przez Keplera, aby wykryć sygnały, które zostały pominięte przez tradycyjne metody polowania na planety. W dłuższej perspektywie proces ten powinien pomóc astronomom znaleźć więcej brakujących planet ukrywających się w danych Keplera. W 2017 r. dwaj inni członkowie zespołu – Andrew Vanderburg i Christopher Shallue – po raz pierwszy wykorzystali sztuczną inteligencję, aby odkryć planetę wokół gwiazdy Keplera – znanej już z tego, że ma 7 planet. Odkrycie to u...

LIGO ma wznowić polowanie na fale grawitacyjne – zmarszczki w czasie i przestrzeni – 1 kwietnia, po tym, gdy otrzyma serię ulepszeń laserów, luster i innych komponentów. LIGO – który składa się z bliźniaczych detektorów zlokalizowanych w Waszyngtonie i Luizjanie – osiągnął teraz wzrost czułości o ok. 40% w stosunku do tej, jaką miał wcześniej, co oznacza, że może badać jeszcze większy niż wcześniejsze rozmiary przestrzeni, potężne zdarzenia wywołujące fale grawitacyjne, takie jak zderzenia czarnych dziur. Do poszukiwań dołącza Virgo, europejski detektor fal grawitacyjnych, znajdujący się w Europejskim Obserwatorium Grawitacyjnym (EGO) we Włoszech, który niemal podwoił swoją czułość od czasu uruchomienia. Również wznowi prace 1 kwietnia. „W trzecim cyklu obserwacyjnym osiągnęliśmy znacznie większą poprawę czułości detektorów. A gdy LIGO i Virgo będą obserwować razem przez następny rok, z pewnością wykryjemy o wiele więcej fal grawitacyjnych z tych rodzajów źródeł, które wid...

Dzięki grupie planetoid bliskich Jowiszowi astronomowie znaleźli dowody na to, że gazowy olbrzym powstał cztery razy dalej od Słońca, niż znajduje się obecnie i migrował do wnętrza Układu Słonecznego przez 700 000 lat. Wiadomo, że gazowe olbrzymy wokół innych gwiazd często krążą bardzo blisko swoich słońc. Zgodnie z przyjętą teorią, planety gazowe powstały daleko, a następnie migrowały na orbitę bliższą gwieździe. Obecnie naukowcy z Uniwersytetu w Lund i innych instytucji wykorzystali zaawansowane symulacje komputerowe aby dowiedzieć się więcej na temat podróży Jowisza przez Układ Słoneczny ok. 4,5 mld lat temu. We wspomnianym czasie Jowisz powstał całkiem niedawno, podobnie jak inne planety w Układzie Słonecznym. Planety były stopniowo budowane z kosmicznego pyłu, który krążył wokół naszego młodego Słońca na dysku z gazu i cząsteczek. Jowisz nie był większy, niż nasza planeta. Wyniki pokazują, że Jowisz uformował się cztery razy dalej od Słońca, niż wskazywałoby na to...

Dzięki bardzo ostrym obrazom uzyskanym przy wykorzystaniu optyki adaptywnej Obserwatorium Gemini, astronomowie odkryli jedną z najstarszych gromad gwiazd w Drodze Mlecznej. Wyjątkowo ostry obraz nawiązuje do wczesnej historii Wszechświata i rzuca nowe spojrzenie na to, jak powstała nasza galaktyka. Wykorzystując zaawansowaną technologię optyki adaptywnej na teleskopie Gemini South w Chile, naukowcy powiększyli obraz gromady gwiazd znanej jako HP 1. „Usunięcie zniekształceń naszej atmosfery w świetle gwiazd za pomocą optyki adaptywnej ukazuje ogromne szczegóły w badanych obiektach. Ponieważ uchwyciliśmy te gwiazdy z tak dużą szczegółowością, byliśmy w stanie określić ich zaawansowany wiek i połączyć razem kawałki bardzo interesującej historii” – powiedział Leandro Kerber z Universidade de São Paulo oraz Universidade Estadual de Santa Cruz w Brazylii. Historia ta rozpoczyna się w momencie, gdy Wszechświat liczył 1 miliard lat.  Ta gromada gwiazd jest starożytną skami...

Przeglądając centrum naszej galaktyki, XMM-Newton odkrył dwa kolosalne „kominy” wylewające materię z okolic supermasywnej czarnej dziury w Drodze Mlecznej w dwóch ogromnych kosmicznych bąblach. Olbrzymie bąble zostały wykryte w 2010 r. przez teleskop Fermiego: jeden rozciąga się ponad płaszczyzną Drogi Mlecznej a drugi poniżej, tworząc kształt przypominający ogromną klepsydrę, która rozciąga się na około 50 000 lat świetlnych – około połowa średnicy całej Galaktyki. Można je uważać za ogromne „czkania” materii z centralnych regionów naszej Drogi Mlecznej, gdzie rezyduje jej centralna czarna dziura, znana jako Sagittarius A*. Teraz XMM-Newton odkrył dwa kanały gorącej, emitującej promienie X materii przepływającej na zewnątrz od Sagittarius A* łączące bezpośrednio otoczenie czarnej dziury z bąblami. „Wiemy, że wypływy oraz wiatry materii i energii pochodzące z galaktyki mają kluczowe znaczenie w rzeźbieniu i zmianie kształtu tej galaktyki w czasie – są kluczowymi gracza...

Naukowcy wykryli sygnał radiowy z obfitego pyłu międzygwiezdnego w MACS0416_Y1, galaktyce oddalonej o 13,2 mld lat świetlnych stąd w konstelacji Erydan. Modele standardowe nie są w stanie wyjaśnić tej ilości pyłu w tak młodej galaktyce, co zmusza nas do przemyślenia historii formowania się gwiazd. Naukowcy sądzą, że MACS0416_Y1 doświadczyła naprzemiennego formowania się gwiazd z dwoma intensywnymi okresami wybuchu gwiazd, 300 i 600 mln lat po Wielkim Wybuchu, z cichą fazą pomiędzy nimi. Gwiazdy są głównymi graczami we Wszechświecie, ale są wspierane przez niewidzialnych scenicznych tancerzy: gwiezdny pył i gaz. Kosmiczne obłoki gazu i pyłu są miejscami formowania się gwiazd i mistrzowskimi opowiadaczami kosmicznej historii. „Pył, i stosunkowo ciężkie pierwiastki, takie jak tlen, są rozpowszechniane w wyniku śmierci gwiazd. Wykrycie pyłu w pewnym punkcie wskazuje na to, że wiele gwiazd już się uformowało i umarło znacznie wcześniej, przed tym punktem” – powiedział Yoichi Ta...

Astronomowie korzystający z VLA odkryli pulsar, który uciekł z miejsca, gdzie przypuszczalnie się urodził, z prędkością ponad 1100 km/s, a jego ślad skierowany jest bezpośrednio w środek powłoki gruzu po eksplozji supernowej, która go stworzyła. Odkrycie dostarcza ważnych informacji na temat tego, jak pulsary – bardzo gęste gwiazdy neutronowe pozostałe po wybuchu masywnej gwiazdy – mogą dostać „kopnięcie” prędkości od eksplozji. Pulsar, nazwany PSR J0002+6216, znajdujący się około 6500 lat świetlnych od Ziemi, został odkryty w 2017 r. przez projekt citizen-science o nazwie Einstein@home. Projekt wykorzystuje czas na komputerach udostępnionych przez ochotników do analizy danych z kosmicznego teleskopu Fermiego. Do tej pory, wykorzystując ponad 10 000 lat czasu obliczeniowego, projekt odkrył w sumie 23 pulsary. Obserwacje radiowe z VLA wyraźnie pokazują pulsara znajdującego się poza pozostałością po supernowej, z ogonem cząsteczek i energią magnetyczną o długości około 13 la...

Według NASA w grudniu ubiegłego roku w ziemskiej atmosferze eksplodował potężny meteoroid. Wybuch był drugim co do wielkości w ciągu ostatnich 30 lat i największym od czasów Czelabińska sześć lat temu. Jednak zjawisko pozostało niezauważone, ponieważ doszło do niego nad Morzem Beringa, niedaleko Kamczatki.  Kosmiczna skała eksplodowała z 10-krotnie większą energią, niż bomba atomowa zrzucona na Hiroszimę. Lindley Johnson, oficer obrony planetarnej w NASA, powiedział BBC News, że obiekty tak duże wchodzą w ziemską atmosferę 2-3 razy na 100 lat. 18 grudnia, około południa czasu lokalnego, meteoroid wszedł w ziemską atmosferę z prędkością 32 km/s pod kątem siedmiu stopni. Kosmiczna skała o rozmiarach kilku metrów eksplodowała 25,6 km nad powierzchnią Ziemi z energią 173 kiloton. „Było to 40% energii uwolnionej w wybuchu w Czelabińsku, ale nie miało takich samych skutków, gdyż doszło do niego nad Morzem Beringa” – powiedział Kelly Fast, menedżer program...

Uważa się, że wszystkie masywne galaktyki posiadają w swoich jądrach supermasywne czarne dziury (SMBH), które rosną dzięki akrecji masy ze swojego środowiska. Obecny wizerunek pokazuje także, że czarne dziury rosną wraz z ewolucją swojej galaktyki, być może dlatego, że ewolucja galaktyk obejmuje akrecję wywoływaną na przykład poprzez połączenie się galaktyk. Ten ogólny obraz galaktyk został potwierdzony przez zebrane dane. Szczytowa epoka akrecji czarnych dziur może być mierzona przez obserwacje aktywności jądra i zbiega się ze szczytową epoką powstawania gwiazd we Wszechświecie około 10 mld lat po Wielkim Wybuchu. Tworzenie się gwiazd wiąże się z zakłóceniami, które wzbudzają gaz i wywołują akrecję. Ponadto Wszechświat lokalny wykazuje ścisłą korelację między masą SMBH, masą zgrubienia centralnego galaktyki macierzystej i gwiazdowych prędkością rozprzestrzeniania się. Metody te (ale ze słabszym potwierdzeniem) mogą podobnie oszacować rozmiary SMBH w galaktykach we wcześniejsz...

W jaki sposób supermasywna czarna dziura wpływa na swoje gwiezdne sąsiedztwo? Jednym ze sposobów na zbadanie tej kwestii jest poszukiwanie starych, olbrzymich gwiazd w ekstremalnym otoczeniu centrum Galaktyki. Supermasywna czarna dziura w centrum naszej galaktyki prawdopodobnie odgrywa ogromną rolę w ewolucji i dynamice gwiazd w swoim sąsiedztwie a także w przestrzennym rozmieszczeniu. Teoria przewiduje, że stare, olbrzymie gwiazdy w pobliżu galaktycznego centrum powinny być ułożone w sposób przypominający „wierzchołek”, przy czym liczba gwiazd na sekundę łuku wzrasta gwałtownie w kierunku centralnej czarnej dziury. Słabe czerwone olbrzymy wydają się podążać za spodziewanym rozkładem, ale jaśniejsze czerwone olbrzymy – które mogą zagłębiać się bliżej środka galaktyki – już nie. Zamiast tego gwiazdy te wydają się podążać za rozkładem „rdzeniowym”, z mniejszą liczbą gwiazd na sekundę łuku, niż się spodziewano w centrum Galaktyki. Zaproponowano wiele teorii wyjaśniających...

Masz ochotę na filiżankę kosmicznej herbaty? Ta nie jest tak uspokajająca, jak ziemska. W galaktyce, w której znajduje się struktura nazywana „Filiżanka herbaty”, szaleje kosmiczna burza. Źródłem kosmicznego szkwału jest czarna dziura ukryta w centrum galaktyki, oficjalnie znana jako SDSS 1430+1339. Gdy materia w centralnych regionach galaktyki jest przyciągana w kierunku czarnej dziury, jest zasilana przez potężną grawitację i pola magnetyczne blisko czarnej dziury. Opadająca materia wytwarza więcej promieniowania, niż wszystkie gwiazdy w całej jej galaktyce razem wzięte. Ten rodzaj aktywnej czarnej dziury zwany jest kwazarem. Znajdująca się około 1,1 mld lat świetlnych od Ziemi galaktyka gospodarz Filiżanki herbaty została pierwotnie odkryta na obrazach w świetle widzialnym przez naukowców obywateli w 2007 r. w ramach projektu Galaxy Zoo, który wykorzystywał dane z Sloan Digital Sky Survey (SDSS). Od tego czasu zawodowi astronomowie używający teleskopów kosmicznych zgrom...

Naukowcy zauważyli miejsca powstawania planet wokół młodej gwiazdy podobnej do Słońca. Dwa pierścienie pyłowe wokół gwiazdy, w odległościach porównywalnych do pasa planetoid i orbity Neptuna w naszym Układzie Słonecznym, sugerują, że jesteśmy świadkami tworzenia się układu planetarnego podobnego do naszego. Uważa się, że Układ Słoneczny uformował się z kosmicznego obłoku gazu i pyłu 4,6 mld lat temu. Badając młode układy planetarne tworzące się wokół innych gwiazd, astronomowie mają nadzieję dowiedzieć się więcej o naszych początkach. Tomoyuki Kudo, astronom z NAOJ, i jego zespół obserwowali młodą gwiazdę DM Tau za pomocą ALMA. Znajdująca się w odległości 470 lat świetlnych w konstelacji Byka, DM Tau ma około połowy masy Słońca i od 3 do 5 mln lat. „Z poprzednich obserwacji wywnioskowano dwa różne modele dysku wokół DM Tau. Niektóre badania sugerowały, że promień pierścienia sięga miejsca, w którym w Układzie Słonecznym znajdowałby się pas planetoid. Inne obserwacje um...

Zespół astronomów odkrył w odległym Wszechświecie 83 kwazary zasilane przez supermasywne czarne dziury (SMBH), w epoce, w której miał mniej niż 10% obecnego wieku. Dokonano tego przy użyciu kamery szerokokątnej Hyper Suprime-Cam (HSC) zamontowanej na teleskopie Subaru. Odkrycie to znacznie zwiększa liczbę czarnych dziur znanych w tej epoce i po raz pierwszy ujawnia, jak powszechne we wczesnej historii Wszechświata są SMBH. Ponadto zapewnia nowe spojrzenie na wpływ czarnych dziur na stan fizyczny gazu we wczesnym Wszechświecie w ciągu pierwszego miliarda lat.   Supermasywne czarne dziury znajdują się w centrach galaktyk i mają masy miliony a nawet miliardy razy większe, niż Słońce. Chociaż są powszechne we współczesnym Wszechświecie, nie jest jasne, kiedy po raz pierwszy się uformowały i ile z nich istnieje w odległym Wszechświecie. Podczas, gdy odległe SMBH są identyfikowane jako kwazary, które świecą, gdy gromadzi się na nich gaz, poprzednie badania były czułe tylko ...

Podobnie, jak pył gromadzi się w naszych domach, tak samo gromadzi się w przestrzeni kosmicznej. Ale kiedy osiada w Układzie Słonecznym, często dzieje się to w formie pierścieni. Kilka pierścieni pyłowych okrąża Słońce. Pierścienie śledzą orbity planet, których grawitacja wciąga pył na miejsce wokół Słońca, gdy dryfuje do centrum Układu Słonecznego. Pył składa się z rozdrobnionych pozostałości z kształtowania się Układu Słonecznego około 4,6 mld lat temu – gruzów z kolizji asteroid lub okruchów z płonących komet. Pył jest rozproszony w całym Układzie Słonecznym, ale gromadzi się w ziarnistych pierścieniach pokrywających orbity Ziemi i Wenus, pierścieni, które można zobaczyć za pomocą naziemnych teleskopów. Badając ten pył – z czego jest zrobiony, skąd pochodzi i jak się porusza w przestrzeni – naukowcy poszukują wskazówek do zrozumienia narodzin planet i składu wszystkiego, co widzimy w Układzie Słonecznym. Dwa ostatnie badania odnoszą się do nowo odkrytych pierścieni pyło...

Astronomowie odkryli układ podwójny masywnych młodych gwiazd, których składniki są najbliższymi z dotychczas zmierzonych, dostarczając cennego „laboratorium” do testowania teorii na temat formowania się układów podwójnych o dużej masie. Międzynarodowy zespół kierowany przez Uniwersytet w Leeds określił odległość między masywną młodą gwiazdą PDS 27 a jej gwiezdnym towarzyszem na 30 jednostek astronomicznych (j.a.). To w przybliżeniu odległość między Słońcem i Neptunem. Jest to najciaśniejszy układ podwójny dotąd zmierzony dla młodych, bardzo masywnych gwiazd. Główna autorka badania, dr Evgenia Koumpia ze Szkoły Fizyki i Astronomii w Leeds, powiedziała: „To bardzo ekscytujące odkrycie. Obserwacje i symulacje komputerowe masywnych układów podwójnych we wczesnych etapach ich powstawania są jednym z głównych zmagań w astronomii. Dzięki PDS 27 i jej towarzyszce znaleźliśmy najbliższe, najbardziej masywne młode obiekty gwiazdowe w układzie podwójnych zbadane dotąd. W skartogr...

Żyjemy w gigantycznym mieście gwiazd. Nasza galaktyka Drogi Mlecznej zawiera około 200 mld gwiazd. Ale to jedynie odsłonięty wierzchołek góry lodowej. Droga Mleczna jest otoczona przez ogromne ilości nieznanej materii zwanej ciemną materią, która jest niewidoczna, ponieważ nie uwalnia żadnego promieniowania.  Nie możemy umieścić całej Drogi Mlecznej na szali wagi, ale astronomowie byli w stanie wymyślić jeden z najdokładniejszych pomiarów masy naszej galaktyki, używając Kosmicznego Teleskopu Hubble’a oraz satelity Gaia. Zgodnie z najnowszymi pomiarami Droga Mleczna waży około 1,5 kwintyliona mas Słońca. Zaledwie kilka procent tego składa się z ok. 200 mld gwiazd w Drodze Mlecznej, włącznie z centralną supermasywną czarną dziurą o masie 4 mln Słońc. Większość pozostałej masy zamknięta jest w ciemnej materii, niewidzialnej i tajemniczej substancji, która działa jak rusztowanie w całym Wszechświecie i utrzymuje gwiazdy w ich galaktykach. Wcześniejsze badania sprzed ki...

Gwiazdy ponad ośmiokrotnie masywniejsze od Słońca kończą swoje życie w wybuchach supernowych. Skład gwiazd wpływa na to, co dzieje się podczas eksplozji. Znaczna liczba masywnych gwiazd ma bliskiego towarzysza. Prowadzony przez naukowców z Uniwersytetu w Kioto zespół międzynarodowych badaczy zaobserwował, że niektóre gwiazdy wybuchające jako supernowe mogą uwalniać przed eksplozją część warstw wodorowych do swoich gwiezdnych towarzyszy. W układzie podwójnym gwiazda może wchodzić w interakcje z towarzyszem podczas swojej ewolucji. Kiedy masywna gwiazda się rozwija, pęcznieje, aby stać się czerwonym nadolbrzymem, a obecność gwiazdy towarzyszącej może zakłócić zewnętrzne warstwy nadolbrzyma bogatego w wodór. Dlatego oddziaływanie układu podwójnego może częściowo lub całkowicie usunąć warstwę wodorową wyewoluowanej gwiazdy. Ponieważ gwiazda uwolniła znaczną część swojej warstwy wodorowej ze względu na bliską gwiazdę towarzyszącą, jej eksplozję można zaobserwować jako super...