Planety okrążające pobliską antyczną gwiazdę
Międzynarodowy zespół astronomów ogłosił odkrycie dwóch planet krążących wokół bardzo starej gwiazdy, znajdującej się w bliskim sąsiedztwie Słońca. Jedna z tych planet okrąża swoją gwiazdę macierzystą we właściwej odległości, która umożliwia istnienie na jej powierzchni wody w płynnej postaci, czyli kluczowego składnika do podtrzymania życia.
Gwiazda Kapteyna, której nazwa pochodzi od nazwiska niemieckiego astronoma Jacobusa Kapteyna, jej odkrywcy pod koniec XIX wieku, jest drugą najszybciej poruszającą się gwiazdą na niebie, należącą do galaktycznego halo, rozciągniętej grupy gwiazd krążących wokół naszej Galaktyki po eliptycznych orbitach. Jest czerwonym karłem o masie trzech Słońc, widocznym już amatorskimi teleskopami, w gwiazdozbiorze Malarza, znajdującym się na południowej hemisferze.
Astronomowie wykorzystali nowe dane ze spektrometru HARPS należącego do obserwatorium ESO, znajdującego się w La Silla oraz spektrometru HIRES Obserwatorium Keck’a na Hawajach, aby mierzyć małe okresowe zmiany ruchu gwiazd. Efekt Dopplera pozwolił naukowcom wywnioskować pewne właściwości planet, w tym ich mas i okresów orbitalnych. „To, że możemy dokonać dokładnych pomiarów tak subtelnych efektów, jest prawdziwym technologicznym cudem” – mówi Jeff Crane z Obserwatorium Carnegie. „Byliśmy zaskoczeni odkryciem planet krążących wokół gwiazdy Kapteyna. Dotychczasowe dane pokazały pewne nieregularności w ruchu, więc szukaliśmy planety z bardzo krótkim cyklem, gdy nowe sygnały pokazały się głośno i wyraźnie.” – wyjaśnia dr Guillem Anglada-Escude z londyńskiego Uniwersytetu Queen Mary.
Planeta zwana Kapteyn b może podtrzymywać wodę. Ma masę ponad pięciu Ziem i okrąża swoją gwiazdę w czasie 48 dni. Oznacza to, że planeta jest wystarczająco ciepła aby na jej powierzchni zaistniała woda w stanie ciekłym. Druga planeta, Kapteyn c jest bardziej masywną super Ziemią. Jej rok trwa 121 dni i astronomowie sądzą, że jest zbyt zimna, by mieć wodę w stanie ciekłym na swojej powierzchni. W tej chwili tylko kilka właściwości planet jest znane. Są to: przybliżona masa, okresy orbitalne i odległości od swojej gwiazdy macierzystej. Poprzez pomiar ich atmosfery przy użyciu instrumentów, które są obecnie w fazie rozwoju, astronomowie będą sprawdzać obecność lub brak, wody.
„Znalezienie stabilnych układów planetarnych z potencjalnymi planetami do zamieszkania, krążącymi wokół bardzo bliskiej nam gwiazdy na niebie, jest niewiarygodne. To jest jeszcze jeden dowód na to, że prawie wszystkie gwiazdy mają planety, i że potencjalnie nadające się do życia planety w naszej Galaktyce są tak powszechne, jak ziarnka piasku na plaży” – powiedziała Pamela Arriagada, dr hab. Carnegie. Układy planetarne wykrywane przez misję Kepler znajdują się z reguły setki lat świetlnych od nas. W przeciwieństwie do nich, Gwiazda Kapteyna jest 25 razy bliższa Słońcu, leży 13 lat świetlnych stąd. Co czyni to odkrycie wyjątkowym to specyficzna historia gwiazdy. Uważa się, że Gwiazda Kapteyna urodziła się w galaktyce karłowatej, która dawno temu została rozerwana i pochłonięta przez Drogę Mleczną. Ten galaktyczny kanibalizm skierował gwiazdę na nową drogę, czyniąc ją częścią halo Galaktyki. Prawdopodobnie pozostałością po jądrze galaktyki karłowatej jest Omega Centauri, enigmatyczna grupa gwiazd leżąca 16.000 lat świetlnych od Ziemi, która zawiera setki tysięcy podobnych starych słońc, i długo była uważana za gromadę kulistą. To określa najbardziej prawdopodobny wiek Gwiazdy Kapteyna i jego planet na 11,5 miliarda lat. Oznacza to, że są one 2,5 razy starsze od Ziemi i „tylko” 2 miliardy lat młodsze od Wszechświata (którego wiek został zmierzony na 13,7 miliarda lat).
Źródło:
Carnegie
Gwiazda Kapteyna, której nazwa pochodzi od nazwiska niemieckiego astronoma Jacobusa Kapteyna, jej odkrywcy pod koniec XIX wieku, jest drugą najszybciej poruszającą się gwiazdą na niebie, należącą do galaktycznego halo, rozciągniętej grupy gwiazd krążących wokół naszej Galaktyki po eliptycznych orbitach. Jest czerwonym karłem o masie trzech Słońc, widocznym już amatorskimi teleskopami, w gwiazdozbiorze Malarza, znajdującym się na południowej hemisferze.
Astronomowie wykorzystali nowe dane ze spektrometru HARPS należącego do obserwatorium ESO, znajdującego się w La Silla oraz spektrometru HIRES Obserwatorium Keck’a na Hawajach, aby mierzyć małe okresowe zmiany ruchu gwiazd. Efekt Dopplera pozwolił naukowcom wywnioskować pewne właściwości planet, w tym ich mas i okresów orbitalnych. „To, że możemy dokonać dokładnych pomiarów tak subtelnych efektów, jest prawdziwym technologicznym cudem” – mówi Jeff Crane z Obserwatorium Carnegie. „Byliśmy zaskoczeni odkryciem planet krążących wokół gwiazdy Kapteyna. Dotychczasowe dane pokazały pewne nieregularności w ruchu, więc szukaliśmy planety z bardzo krótkim cyklem, gdy nowe sygnały pokazały się głośno i wyraźnie.” – wyjaśnia dr Guillem Anglada-Escude z londyńskiego Uniwersytetu Queen Mary.
„Znalezienie stabilnych układów planetarnych z potencjalnymi planetami do zamieszkania, krążącymi wokół bardzo bliskiej nam gwiazdy na niebie, jest niewiarygodne. To jest jeszcze jeden dowód na to, że prawie wszystkie gwiazdy mają planety, i że potencjalnie nadające się do życia planety w naszej Galaktyce są tak powszechne, jak ziarnka piasku na plaży” – powiedziała Pamela Arriagada, dr hab. Carnegie. Układy planetarne wykrywane przez misję Kepler znajdują się z reguły setki lat świetlnych od nas. W przeciwieństwie do nich, Gwiazda Kapteyna jest 25 razy bliższa Słońcu, leży 13 lat świetlnych stąd. Co czyni to odkrycie wyjątkowym to specyficzna historia gwiazdy. Uważa się, że Gwiazda Kapteyna urodziła się w galaktyce karłowatej, która dawno temu została rozerwana i pochłonięta przez Drogę Mleczną. Ten galaktyczny kanibalizm skierował gwiazdę na nową drogę, czyniąc ją częścią halo Galaktyki. Prawdopodobnie pozostałością po jądrze galaktyki karłowatej jest Omega Centauri, enigmatyczna grupa gwiazd leżąca 16.000 lat świetlnych od Ziemi, która zawiera setki tysięcy podobnych starych słońc, i długo była uważana za gromadę kulistą. To określa najbardziej prawdopodobny wiek Gwiazdy Kapteyna i jego planet na 11,5 miliarda lat. Oznacza to, że są one 2,5 razy starsze od Ziemi i „tylko” 2 miliardy lat młodsze od Wszechświata (którego wiek został zmierzony na 13,7 miliarda lat).
Źródło:
Carnegie
