Bardzo szybki strumień gazu z supermasywnej czarnej dziury
Międzynarodowy zespół astronomów, na podstawie danych z kilku obserwatoriów kosmicznych należących do NASA i ESA odkrył dziwne zachowanie się supermasywnej czarnej dziury znajdującej się w sercu galaktyki NGC 5548. Ich odkrycie może dostarczyć nowych informacji na temat oddziaływań supermasywnych czarnych dziur z ich macierzystymi galaktykami.
Naukowcy wykryli strumienie szybko wypływającego gazu z zewnątrz supermasywnej czarnej dziury, blokując 90% emitowanych promieni X. To spojrzenie na otoczenie czarnej dziury daje wskazówki dotyczące zachowania się czarnych dziur osadzonych w centrum aktywnych galaktyk. Według Gerarda Krissa ze Space Telescop Science Institute (STScI) w Baltimore, w stanie Maryland strumień jest długowieczny, a niedawno rozpoczął przekraczanie linii widzenia Hubble’a. W galaktykach takich jak NGC 5548 strumieniowania przy nachyleniu tak wysokim nad dyskiem akrecyjnym są rzadkością. Ten niepowtarzalny wgląd na czarną dziurę i jej otoczenie zapewnia nową perspektywę na strukturę wypływającej materii powiązanej z masywnymi czarnymi dziurami.
Odkrycia dokonano podczas intensywnej kampanii obserwacyjnej, korzystając z należących do NASA Kosmicznego Teleskopu Hubble’a, misji Swift, NuSTAR oraz Obserwatorium promieni X Chandra, a także należących do ESA XMM Newton i Integral. Międzynarodowy zespół kierowany przez naukowca Jelle Kaastra z SRON Netherlands Institute for Space Research przeprowadził najobszerniejszą jak dotąd kampanię obserwowania aktywnej galaktyki w latach 2013 i 2014. Jest to pierwszy bezpośredni dowód na długo przewidywany proces osłonowy, który jest potrzebny do przyspieszenia strumieniowania gazu lub wiatrów do wysokiej prędkości. Wiatry te pojawiają się tylko wtedy, gdy ich punktem wyjścia jest ochrona przed promieniowaniem rentgenowskim. Wiatry te mogą być tak silne, że mogą wypuszczać gaz, który w przeciwnym wypadku mógłby opaść na czarną dziurę. Wiatry czarnej dziury mogą regulować wzrost zarówno czarnej dziury jak i jej galaktyki.
Nowo odkryty strumień gazu Typu 1 Seyferta galaktyki NGC 5548 – jednego z najlepiej zbadanych źródeł tego typu w ciągu ostatniego półwiecza – zapewnia tę ochronę. Wydaje się, że ekranowanie trwa już od co najmniej trzech lat. Po połączeniu i analizie danych z sześciu obserwatoriów, zespół był w stanie poskładać razem kawałki układanki. Czarne dziury w jądrach aktywnych galaktyk, takich jak NGC 5548 wyrzucają duże ilości materii przez potężne wiatry zjonizowanego gazu. Na przykład, trwały wiatr z NGC 5548 osiąga prędkość prawie 1000 km/s. Ale teraz powstał nowy wiatr, znacznie szybszy i silniejszy, niż trwały wiatr.
Źródło:
HST
Naukowcy wykryli strumienie szybko wypływającego gazu z zewnątrz supermasywnej czarnej dziury, blokując 90% emitowanych promieni X. To spojrzenie na otoczenie czarnej dziury daje wskazówki dotyczące zachowania się czarnych dziur osadzonych w centrum aktywnych galaktyk. Według Gerarda Krissa ze Space Telescop Science Institute (STScI) w Baltimore, w stanie Maryland strumień jest długowieczny, a niedawno rozpoczął przekraczanie linii widzenia Hubble’a. W galaktykach takich jak NGC 5548 strumieniowania przy nachyleniu tak wysokim nad dyskiem akrecyjnym są rzadkością. Ten niepowtarzalny wgląd na czarną dziurę i jej otoczenie zapewnia nową perspektywę na strukturę wypływającej materii powiązanej z masywnymi czarnymi dziurami.
Nowo odkryty strumień gazu Typu 1 Seyferta galaktyki NGC 5548 – jednego z najlepiej zbadanych źródeł tego typu w ciągu ostatniego półwiecza – zapewnia tę ochronę. Wydaje się, że ekranowanie trwa już od co najmniej trzech lat. Po połączeniu i analizie danych z sześciu obserwatoriów, zespół był w stanie poskładać razem kawałki układanki. Czarne dziury w jądrach aktywnych galaktyk, takich jak NGC 5548 wyrzucają duże ilości materii przez potężne wiatry zjonizowanego gazu. Na przykład, trwały wiatr z NGC 5548 osiąga prędkość prawie 1000 km/s. Ale teraz powstał nowy wiatr, znacznie szybszy i silniejszy, niż trwały wiatr.
Źródło:
HST
