Posty

Wyświetlanie postów z lipiec, 2025

Kosmiczny bliźniak i narodziny olbrzyma: Pierwsze zdjęcie młodej planety w układzie podwójnym HD 135344

Obraz
Międzynarodowy zespół naukowców wykonał zdjęcie młodej egzoplanety gazowego olbrzyma w pobliżu gwiazdy liczącej 12 milionów lat. Nowo odkryta egzoplaneta HD 135344 Ab jest widoczna jako żółta kropka po prawej stronie zdjęcia. Została zmierzona w 2019 roku (2x), 2021 i 2022 roku. Pusty fioletowy okrąg z gwiazdą pośrodku wskazuje położenie jej gwiazdy macierzystej. Gwiazda ta została odfiltrowana najpierw przez koronograf, a następnie w procesie cyfrowej obróbki obrazu. Linia przerywana przedstawia orbitę planety. Źródło: Stolker i inni Planeta krąży wokół gwiazdy, u której zakończył się proces planetotwórczy, podczas gdy gwiazda towarzysząca w tym samym wieku wciąż posiada dysk protoplanetarny . Naukowcy opublikowali swoje odkrycie w czasopiśmie Astronomy & Astrophysics. Układ podwójny gwiazd HD 135344 AB znajduje się około 440 lat świetlnych stąd w gwiazdozbiorze Wilka . Składa się z dwóch małych gwiazd, A i B, które krążą wokół siebie w dużych odległościach. Tomas Stolker z Un...

Tajemnicze ciemne karły mogą ukrywać się w centrum Drogi Mlecznej

Obraz
Nowe badania sugerują istnienie nowego typu obiektu kosmicznego, który może ukrywać się w centrum naszej Galaktyki. Wizja artystyczna ciemnych karłów. Źródło: Uniwersytet Durham Nowymi badaniami kierowała dr Djuna Croon z Wydziału Fizyki Uniwersytetu Durham, we współpracy z naukowcami z Uniwersytetu Hawajskiego i Uniwersytetu w Liverpoolu. Ciemne karły Znane jako ciemne karły , te niezwykłe obiekty przypominające gwiazdy mogą skrywać ważne wskazówki na temat ciemnej materii (niewidzialnej materii, z której prawdopodobnie składa się większość materii we Wszechświecie). Wyniki ich badań, opublikowane w czasopiśmie Journal of Cosmology and Astroarticle Physics (JCAP), wskazują, że ciemne karły powstają w wyniku przechwytywania cząsteczek ciemnej materii przez małe gwiazdy zwane brązowymi karłami . Energia z ciemnej materii mogłaby sprawić, że obiekty te będą świecić równomiernie przez miliardy lat. Inny rodzaj gwiazdy W przeciwieństwie do zwykłych gwiazd, których źródłem światła jest sy...

Tajemniczy rozpad: jak pięć masywnych gwiazd opuściło gwiezdny żłobek R136

Obraz
Astronomowie wykorzystali symulacje, aby zrekonstruować, w jaki sposób trzy gwiazdy zostały wyrzucone z gromady gwiazd R136. Analiza wykazała, że w zdarzeniu brało udział pięć gwiazd. Schematyczna reprezentacja uciekających gwiazd VFTS 590, gwiazdy podwójnej Mel 39 i gwiazdy podwójnej Mel 34 wyrzuconych w wyniku niemal kolizji z gromady R136 w Mgławicy Tarantula. Źródło: NASA, ESA, P. Crowther/University of Sheffield, Mitchel Stoop Kiedy formują się gromady gwiazd , nowo narodzone gwiazdy chaotycznie przemieszczają się przez swoje otoczenie. W tej wczesnej fazie bliskie spotkania mogą spowodować, że niektóre gwiazdy wylecą z gromady. Według rekonstrukcji Simona Portegiesa Zwarta i astronomów z Uniwersytetu Amsterdamskiego, spotkanie gwiazdy VFTS 590, gwiazdy podwójnej Mel 39 i kolejnego układu podwójnego Mel 34 spowodowało gwałtowny rozpad całego układu w jednym zdarzeniu. To pierwsza tak szczegółowa rekonstrukcja tego typu wysokoenergetycznego spotkania. Rekonstrukcja z takim poziom...

Wiele egzoplanet może być większych niż sądzono

Obraz
W nowych badaniach astronomowie opisują, że ponad 200 znanych egzoplanet jest prawdopodobnie znacznie większych, niż wcześniej sądzono. Wizja artystyczna przedstawiająca egzoplanetę na tle gwiazd, których blask może zakłamywać wyniki pomiarów wielkości planet. Źródło: Nikolai Berman / UC Irvine Odkrycie to może zmienić pogląd naukowców na temat tego, które odległe planety uznają za potencjalne siedliska życia pozaziemskiego. Odkryliśmy, że setki egzoplanet są większe, niż się wydaje, a to zmienia naszą wiedzę o egzoplanetach na dużą skalę  – powiedział Te Han, doktorant na Uniwersytecie Kalifornijskim w Irvine i główny autor nowego artykułu opublikowanego w Astrophysical Journal Letters. Oznacza to, że do tej pory mogliśmy znaleźć mniej planet podobnych do Ziemi, niż sądziliśmy. Astronomowie nie mogą bezpośrednio obserwować egzoplanet. Muszą poczekać, aż planeta przejdzie przed swoją gwiazdą macierzystą, a następnie mierzą bardzo subtelny spadek światła emitowanego przez gwiazdę....

Astronomowie znaleźli olbrzyma ukrytego we "mgle" wokół młodej gwiazdy

Obraz
Astronomowie odkryli gigantyczną egzoplanetę ukrytą w wirującym dysku gazu i pyłu otaczającym młodą gwiazdę. Dysk protoplanetarny wokół MP Mus. Źródło: ALMA(ESO/NAOJ/NRAO)/A. Ribas i inni Wcześniejsze obserwacje tej gwiazdy, zwanej MP Mus , sugerowały, że jest ona samotna, bez żadnych planet na orbicie, a otoczona jest niepozorną chmurą gazu i pyłu. Jednak ponowna analiza gwiazdy, wykorzystująca połączenie wyników z Atacama Large Millimeter/submillimeter Array (ALMA) oraz misji Gaia , sugeruje, że gwiazda ta wcale nie jest sama. Międzynarodowy zespół astronomów, kierowany przez naukowców z Uniwersytetu Cambridge, wykrył dużego gazowego olbrzyma w dysku protoplanetarnym tej gwiazdy: przypominającą naleśnik chmurę gazów, pyłu i lodu, w której rozpoczyna się proces planetotwórczy. To pierwszy przypadek wykrycia egzoplanety przez sondę Gaia w dysku protoplanetarnym. Wyniki, opublikowane w Nature Astronomy, sugerują, że podobne metody mogą być przydatne w poszukiwaniu młodych planet wo...

Badania sugerują, że Mgławica Oriona, Plejady i Hiady mają wspólne pochodzenie

Obraz
Trio gromad gwiazd Mgławica Oriona, Plejady i Hiady nie leżą przypadkowo w tym samym regionie przestrzeni kosmicznej. Na zdjęciu widać gwiazdozbi ór Oriona z Gromad ą Mgławicy Oriona jako centralną "gwiazdą" w Mieczu Oriona, Plejady i Hiady. Wszystkie trzy gromady otwarte są zaznaczone dużym ż ó łtym okręgiem. Źr ód ło: Aladin sky atlas/CDS Strasbourg Observatory (Francja) Mgławica Oriona , Plejady i Hiady : Najnowsze wyniki badań wskazują, że te słynne gromady gwiazd reprezentują różne fazy życia jednego i tego samego układu gwiazdowego. Zespół astrofizyków z Instytutu Studiów Zaawansowanych Nauk Podstawowych w Zanjan w Iranie oraz Uniwersytetu w Bonn znalazł dowody na to, że te trzy układy gwiezdne nie tylko znajdują się mniej więcej w tym samym regionie kosmosu, ale również rozwijają się w ten sam sposób. Wyniki te zostały niedawno opublikowane w czasopiśmie Monthly Notices of the Royal Astronomical Society. Gdy gwiazdy migoczą na nocnym niebie, nieuzbrojonym okiem możn...

Infinity – galaktyka, w której rodzi się potężna czarna dziura

Obraz
Zespół astronomów mógł odkryć pierwszy bezpośredni dowód istnienia supermasywnej czarnej dziury tuż po jej powstaniu w galaktyce, którą nazywają Nieskończonością. Galaktyka Nieskończoności, obserwowana przez Kosmiczny Teleskop Jamesa Webba. Źródło: NASA, P. van Dokkum, G. Brammer Astronom Pieter van Dokkum, naukowiec z Uniwersytetu Yale, wraz z zespołem badaczy odkrył obiekt w kosmosie, który nazwali galaktyką Nieskończoność  – dwie galaktyki, które niedawno się zderzyły ze sobą i wyglądają jak symbol nieskończoności. A w centrum Nieskończoności, jak twierdzą, znajduje się supermasywna czarna dziura , ukryta w obłoku gazu. Wyniki badań opisano w nowym artykule opublikowanym w czasopiśmie The Astrophysical Journal Letters. Odkrycie, jak twierdzą naukowcy, jest intrygujące z kilku powodów. Sugeruje ono nowy sposób powstawania czarnych dziur, dostarcza potencjalnego wyjaśnienia istnienia niezwykle masywnych czarnych dziur we wczesnym Wszechświecie – i może być pierwszym bezpośrednim...

Po raz pierwszy naukowcy są świadkami narodzin nowego układu słonecznego

Obraz
Odkrycie astronomów, którzy po raz pierwszy zaobserwowali najwcześniejsze etapy narodzin nowego układu planetarnego wokół młodej gwiazdy, rzuca nowe światło na proces powstawania planet poza naszym Układem Słonecznym. Zdjęcie HOPS-315, młodej gwiazdy, w której astronomowie zaobserwowali dowody najwcześniejszych etapów formowania się planet. Źródło: ALMA(ESO/NAOJ/NRAO)/M. McClure i inni Międzynarodowy zespół naukowców po raz pierwszy zlokalizował moment, w którym planety zaczęły formować się wokół gwiazdy poza Słońcem. Za pomocą radioteleskopu ALMA i Kosmicznego Teleskopu Jamesa Webba zaobserwowali powstawanie pierwszych drobin materiału planetotwórczego – gorących minerałów, które właśnie zaczynają krzepnąć. To odkrycie oznacza pierwsze odkrycie układu planetarnego na tak wczesnym etapie jego powstawania i otwiera okno na przeszłość naszego Układu Słonecznego . Po raz pierwszy zidentyfikowaliśmy najwcześniejszy moment, w którym rozpoczyna się formowanie planet wokół gwiazdy innej n...

Lodowa planeta na dziwnej orbicie sfotografowana przez teleskop Webba

Obraz
Dzięki Teleskopowi Webba astronomowie po raz pierwszy bezpośrednio zobrazowali jedną z najzimniejszych planet gazowych w układzie planetarnym 14 Herculis, burząc dotychczasowe wyobrażenia o tym, jak mogą wyglądać planety krążące wokół gwiazd podobnych do Słońca. Zdjęcie egzoplanety 14 Herculis c wykonane przez kamerę bliskiej podczerwieni. Symbol gwiazdy oznacza położenie gwiazdy macierzystej 14 Herculis, której światło zostało zablokowane przez koronograf NIRCam (pokazany tutaj jako ciemny okrąg obrysowany na biało). Źródło: NASA, ESA, CSA, STScI, W. Balmer (JHU), D. Bardalez Gagliuffi (Amherst College) Układ planetarny opisywany przez badaczy jako niemowlęcy, chaotyczny i dziwny stał się bardziej widoczny dzięki Kosmicznemu Teleskopowi Jamesa Webba . Korzystając z kamery Webba NIRCam (Near-Infrared Camera) , naukowcom udało się zobrazować jedną ze znanych planet otaczających gwiazdę 14 Herculis , znajdującą się 60 lat świetlnych od Ziemi w naszej własnej Galaktyce Drogi Mlecznej . ...

ALMA ujawnia życie dysków protoplanetarnych

Obraz
Obserwacje 30 dysków protoplanetarnych zmieniają nasze rozumienie ewolucji gazu w miejscu narodzin egzoplanet. Wizja artystyczna dysku protoplanetarnego, podobnego do trzydziestu badanych w ramach przeglądu ALMA AGE-PRO. Źródło: NSF/AUI/NSF NRAO/S.Dagnello Międzynarodowy zespół astronomów ujawnił przełomowe odkrycia dotyczące dysków gazu i pyłu otaczających pobliskie młode gwiazdy, wykorzystując potężny radioteleskop Atacama Large Millimeter/submillimeter Array (ALMA) . Wyniki te, opublikowane w 12 artykułach w Astrophysical Journal, są częścią dużego programu ALMA o nazwie ALMA Survey of Gas Evolution of PROtoplanetary Discks (AGE-PRO) . AGE-PRO obserwował 30 dysków protoplanetarnych wokół gwiazd podobnych do Słońca, aby zmierzyć masę dysku gazowego w różnym wieku. Badania wykazały, że składniki gazu i pyłu w tych dyskach ewoluują w różnym tempie. Dysk protoplanetarny otacza swoją gwiazdę macierzystą przez kilka milionów lat, podczas gdy gaz i pył ewoluują i rozpraszają się, wyznacz...

Kosmiczna synergia: Przełomowe odkrycia dzięki współpracy MeerKAT i Europejskiej Sieci VLBI

Obraz
Przełomowa współpraca globalnych sieci radioteleskopów umożliwiła astrofizykom uzyskanie najdokładniejszych w historii obrazów ekstremalnych zjawisk we Wszechświecie, otwierając nowe perspektywy dla badań nad czarnymi dziurami i ewolucją galaktyk. Obrazy supermasywnej czarnej dziury wyrzucającej strumienie energetycznych cząstek, widoczne w zakresie fal radiowych, uzyskane za pomocą sieci EVN bez (po lewej) i z (po prawej) udziałem MeerKAT. Źródło: JIVE, SARAO Najostrzejsze obrazy Wszechświata powstają wtedy, gdy radioteleskopy na całym świecie współpracują ze sobą. Szczytem takiej globalnej kooperacji stała się pierwsza regularna współpraca południowoafrykańskiego radioteleskopu MeerKAT , uznawanego za najpotężniejszy radioteleskop półkuli południowej, z największą i najczulszą na świecie siecią interferometryczną Europejskiej Sieci VLBI (EVN) . Ich połączone siły ustanawiają nowy standard globalnych obserwacji oraz otwierają całkiem nowe możliwości badań naukowych i międzynarodowej w...

Kosmiczna Meduza: Jak NGC 4858 odsłania sekrety galaktycznej ewolucji

Obraz
Naukowcy przedstawiają dogłębną analizę wewnętrznej struktury galaktyki meduzy, znajdującej się setki milionów lat świetlnych od Ziemi. Zdjęcie NGC 4858 wykonane przez HST, ukazujące wąsy gwiazdowe rozciągające się na północ od spiralnego dysku z poprzeczką. Zimny gaz molekularny w NGC 4858, widoczny przez radioteleskop ALMA z jego wewnętrznym ogonem przypominającym „królicze ucho”, jest zaznaczony na pomarańczowo. Źródło: HST Astronomowie odkryli galaktykę meduzy , której unikalny kształt oraz wewnętrzne struktury — w tym charakterystyczne królicze uszy  i wewnętrzny ogon  — umożliwiają naukowcom wyjątkowy wgląd w dynamikę jednego z najbardziej ekstremalnych środowisk we Wszechświecie. W ramach nowego badania zespół prowadzony przez astronomów z Yale, Harrisona Souchereau i Jeffreya Kenneya, skoncentrował się na analizie wewnętrznych i zewnętrznych sił oddziałujących na galaktykę znaną jako NGC 4858 , która znajduje się w gromadzie Warkocza Bereniki , oddalonej o ponad 300 m...