Słońce za kilka miliardów lat? Naukowcy odkrywają niezwykłą aktywność β Hydri
Zespół naukowców wykonał nowe pomiary magnetyczne β Hydri, gwiazdy analogicznej do przyszłego Słońca, aby ujawnić zaskakującą aktywność.
 |
| Zdjęcie Słońca, zaobserwowane w ultrafiolecie przez Kosmiczny Teleskop Słoneczny SDO (NASA) w październiku 2014 r., na którym widać kilka łuków koronalnych. Źródło: NASA/SDO i zespół naukowy AIA |
Międzynarodowy zespół pod kierownictwem Ângeli Santos z Instituto de Astrofísica e Ciências do Espaço (IA) przeprowadził pierwszy pomiar pola magnetycznego β Hydri, pobliskiej starzejącej się gwiazdy typu podolbrzyma, będącej odpowiednikiem Słońca. Wyniki, opublikowane 20 czerwca 2025 roku w czasopiśmie Astronomy & Astrophysics, ujawniły niespodziewanie silne hamowanie magnetyczne, co potwierdza koncepcję odrodzonego dynama w gwiazdach tego typu.
Ângela Santos, główna autorka artykułu, powiedziała: W ostatnich latach odkryliśmy, że ewolucja aktywności magnetycznej gwiazd jest znacznie bardziej złożona niż wcześniej sądzono. Badanie gwiazd podobnych do Słońca, takich jak β Hydri, szczególnie w różnych stanach ewolucyjnych, jest kluczem do zbudowania kompleksowego obrazu starzenia się gwiazd i ich układów.
β Hydri to jedna z najjaśniejszych gwiazd widocznych nieuzbrojonym okiem na południowym niebie oraz jedna z najlepiej zbadanych gwiazd poza Słońcem. Jest nieco bardziej masywna i znajduje się na bardziej zaawansowanym etapie swojego cyklu życiowego, co od dawna czyni ją modelem do zrozumienia końcowej ewolucji Słońca w podolbrzyma.
Mimo swojego wieku, β Hydri wykazuje oznaki cyklu aktywności magnetycznej podobnej do Słońca, co jest zaskakujące dla gwiazd na tym etapie ewolucji. Zespół uzyskał niezwykle precyzyjne dane spektropolarymetryczne dzięki instrumentowi HARPSpol na 3,6-metrowym teleskopie ESO w La Silla (Chile). Te obserwacje umożliwiły po raz pierwszy bezpośrednie oszacowanie pola magnetycznego na powierzchni gwiazdy.
Łącząc pomiary pola magnetycznego z parametrami gwiazdowymi uzyskanymi z poprzednich badań, w tym z ostatnich danych fotometrycznych z misji kosmicznej TESS, naukowcy obliczyli obecne hamowanie magnetyczne β Hydri, proces, w którym gwiazda traci moment pędu na skutek wiatru magnetycznego.
To odkrycie potwierdza rozwijający się scenariusz odrodzonego dynamo, w którym podolbrzymy, po spokojnej fazie magnetycznej charakterystycznej dla średniego wieku, mogą ponownie wykazywać aktywność magnetyczną wraz z rozszerzaniem się ich zewnętrznych warstw.
Tego rodzaju zachowanie stanowi wyzwanie dla naszego konwencjonalnego rozumienia ewolucji magnetycznej gwiazd i sprawia, że β Hydri jest punktem odniesienia dla testowania i udoskonalania modeli hamowania magnetycznego i ewolucji dynamo w starych gwiazdach podobnych do Słońca – powiedział Tiago Campante, lider grupy badawczej astrofizyki gwiazdowej w IA i profesor DFA-FCUP.
Współautor Ricardo Gafeira (IA i Faculdade de Ciências e Tecnologia da Universidade de Coimbra – FCTUC) zauważył: To odkrycie ma również znaczenie dla środowisk planetarnych, ponieważ β Hydri wydaje się ponownie uruchamiać swój silnik magnetyczny, co może zwiększać zagrożenie związane z pogodą kosmiczną dla pobliskich planet.
Jako starsza siostra Słońca, β Hydri dostarcza wglądu w magnetyczną przyszłość naszej gwiazdy i może być ostrzeżeniem dla planet krążących wokół takich emerytowanych słońc.
Opracowanie:
Agnieszka Nowak
Źródło:
