Posty

Wyświetlanie postów z czerwiec, 2025

Odkrycie olbrzymiej planety krążącej wokół małej gwiazdy podważa teorie dotyczące powstawania planet

Obraz
Zespół astronomów odkrył najmniejszą znaną gwiazdę, wokół której krąży olbrzymia planeta, która nie powinna istnieć zgodnie z wiodącymi teoriami powstawania planet. Wizja artystyczna egzoplanety TOI-6894b krążącej wokół gwiazdy TOI-6894. Źródło: University of Warwick/Mark Garlick Nieoczekiwana planeta Gwiazda TOI-6894, podobnie jak wiele innych w naszej Galaktyce , jest małym czerwonym karłem o masie stanowiącej zaledwie ~20% masy naszego Słońca. Podobnie jak w przypadku wielu małych gwiazd, nie oczekuje się, że zapewnia ona odpowiednie warunki do formowania się i goszczenia dużej planety . Jednakże, jak pokazuje artykuł opublikowany w Nature Astronomy, globalna współpraca astronomów, w tym partnerów z Chile, USA i Europy, znalazła wyraźną sygnaturę olbrzymiej planety o nazwie TOI-6849b, krążącą wokół tej małej gwiazdy. Układ ten został odkryty w ramach zakrojonego na szeroką skalę badania danych z satelity TESS (Transiting Exoplanet Survey Satellite) , poszukującego olbrzymich plane...

Webb ujawnia pochodzenie skrajnie gorącej egzoplanety WASP-121b

Obraz
Wykrycie metanu i krzemu w atmosferze sugeruje, że powstał on w regionie analogicznym do obszaru lodowych i gazowych olbrzymów Układu Słonecznego. Wizja artystyczna przedstawia etap, na którym WASP-121b zgromadziła większość swojego gazu. Źródło: T. Müller (MPIA/HdA - CC BY-SA) Obserwacje za pomocą Kosmicznego Teleskopu Jamesa Webba dostarczyły nowych wskazówek na temat tego, jak powstała egzoplaneta WASP-121b i gdzie mogła powstać w dysku gazu i pyłu wokół swojej gwiazdy. Spostrzeżenia te wynikają z wykrycia kluczowych cząsteczek: pary wodnej, tlenku węgla, tlenku krzemu i metanu. Dzięki tym odkryciom, zespół kierowany przez astronomów Thomasa Evansa-Somę i Cyrila Gappa był w stanie dokonać inwentaryzacji węgla, tlenu i krzemu w atmosferze WASP-121b. Wykrycie metanu w szczególności sugeruje również silne pionowe wiatry na chłodniejszej nocnej stronie, proces często ignorowany w obecnych modelach. WASP-121b to skrajnie gorący olbrzym, który krąży wokół swojej gwiazdy macierzystej w...

Astronomowie odkrywają najbardziej energetyczne eksplozje we Wszechświecie

Obraz
Ekstremalne nuklearne zjawiska przejściowe (ENT) to nowo odkryta klasa zjawisk, które uwalniają więcej energii niż 100 supernowych, czyniąc je najbardziej energetycznymi eksplozjami obserwowanymi do tej pory przez astronomów.  Wizja artystyczna powstawania ekstremalnego nuklearnego zjawiska przejściowego. Źródło: W. M. Keck Observatory / Adam Makarenko ENT (Extreme Nuclear Transients) powstają, gdy masywne gwiazdy – co najmniej trzy razy masywniejsze od Słońca – zostają rozerwane po zbliżeniu się do supermasywnej czarnej dziury , co prowadzi do uwolnienia olbrzymich ilości energii widocznej na ogromnych odległościach. Wyniki przełomowych badań zespołu astronomów, korzystających z danych z Obserwatorium Kecka na Hawajach, zostały opublikowane w czasopiśmie Science Advances. Od ponad dekady obserwujemy zjawiska rozerwania pływowego (TDE) , ale ENT to zupełnie inne bestie – osiągają jasność prawie dziesięć razy większą niż typowe TDE  – powiedział Jason Hinkle, główny autor bada...

Możliwe oznaki życia w głębokiej przestrzeni kosmicznej budzą nowe wątpliwości

Obraz
Analiza nowych i archiwalnych danych naukowych sugeruje, że sygnał uznany za potencjalny dowód życia jest bardzo słaby i może być wyjaśniony obecnością innych cząsteczek. Wizja artystyczna pokazująca, jak może wyglądać odległa planeta K2-18b, jej gwiazda macierzysta i towarzysząca jej planeta w tym układzie. Źródło: ESA/Hubble, M. Kornmesser W kwietniu 2025 roku świat nauki zelektryzowała informacja o wykryciu w atmosferze odległej planety pozasłonecznej cząsteczki, która mogłaby świadczyć o istnieniu tam życia. Jednak najnowsza analiza przeprowadzona przez naukowców z Uniwersytetu Chicago budzi coraz większy sceptycyzm wobec tego odkrycia. Przeglądając dane z różnych obserwacji planety, badacze uznali, że nie można mówić o rozstrzygającym wykryciu. Co więcej, odkryli, że sygnał można tłumaczyć obecnością innych cząsteczek, niekoniecznie tych, które wskazują na życie. Stwierdziliśmy, że dane, które posiadamy do tej pory, są zbyt zaszumione, aby udowodnić, że takie twierdzenie jest uza...

Odkrywanie tajemnic powstawania planet w środowisku o wysokim promieniowaniu UV

Obraz
Astronomowie wykorzystują dane z Teleskopu Webba i modelowanie teoretyczne do badania odległego, napromieniowanego dysku protoplanetarnego. Wizja artystyczna ogromnego regionu formowania się gwiazd w mgławicy NGC 6357, z dyskiem protoplanetarnym XUE1 na pierwszym planie. Źródło: Maria Cristina Fortuna. Wszelkie prawa zastrzeżone Podstawowe elementy składowe formowania się planet mogą istnieć nawet w środowisku o ekstremalnym promieniowaniu ultrafioletowym , zgodnie z nowymi badaniami międzynarodowej współpracy kierowanej przez astronomów z Penn State. W badaniach wykorzystano niezrównane możliwości Kosmicznego Teleskopu Jamesa Webba i zaawansowane modelowanie termochemiczne w celu zbadania dysku protoplanetarnego - pyłu i gazu otaczającego nową gwiazdę, który może ostatecznie dać początek planetom i innym ciałom niebieskim - w jednym z najbardziej ekstremalnych środowisk w galaktyce . Artykuł opisujący badania ukazał się 20 maja 2025 roku w The Astrophysical Journal. Astronomowie od...

Lokalizacja gazu napędza powstawanie gwiazd w odległych galaktykach

Obraz
Astronomowie odkryli, że to nie ilość gazu w galaktyce ale jego lokalizacja decyduje o tym, czy powstają w niej nowe gwiazdy. Czerwony odcień pokazuje zawartość atomowego wodoru w galaktyce nałożoną na obraz optyczny. Źródło: Legacy Surveys/D. Lang (Perimeter Institute)/T. Westmeier – ICRAR Naukowcy z Międzynarodowego Centrum Badań Radioastronomicznych (ICRAR) dokonali odkrycia galaktyk , badając rozkład gazu, który pomaga tworzyć gwiazdy. Korzystając z teleskopu ASKAP znajdującego się w Inyarrimanha Ilgari Bundara w Australii, naukowcy z Obserwatorium Radioastronomicznego Murchisona CSIRO , zbadali rozkład gazu w około 1000 galaktyk w ramach przeglądu WALLABY . Główna autorka badań , Seona Lee, doktorantka na Uniwersytecie Australii Zachodniej w ICRAR, powiedziała, że odkrycia dają nowe spojrzenie na to, jak gwiazdy rodzą się z gazu. Podczas gdy wcześniejsze badania mogły mapować rozkład gazu tylko w kilkuset galaktykach, przegląd WALLABY z powodzeniem zmapował wodór atomowy w znaczn...

Zgrupowanie galaktyk karłowatych stanowi wyzwanie dla standardowych paradygmatów CDM

Obraz
Zespół naukowców dokonał przełomowego odkrycia, identyfikując po raz pierwszy wyjątkowo silny wzorzec zgrupowania w rozproszonych galaktykach karłowatych. Wielkoskalowe rozmieszczenie ciemnej materii we Wszechświecie, technika artystyczna. Krople wody przedstawiają obrazy galaktyk karłowatych w różnych środowiskach, ukazując złożoną korelację między wielkoskalową strukturą wszechświata a powstawaniem małoskalowych galaktyk. Źródło: USTC To znaczące odkrycie, którego wyniki opublikowano w czasopiśmie Nature, stanowi nowe wyzwanie dla dominujących modeli formowania się galaktyk w ramach modelu Λ-Cold Dark Matter (ΛCDM) . Historycznie, masywne galaktyki służyły jako główny cel wykrywania błędu systematycznego ze względu na ich wyższą jasność i bardziej efektywną obserwowalność przez przeglądy takie jak Sloan Digital Sky Survey (SDSS) . Z kolei galaktyki karłowate były często niedostatecznie reprezentowane w takich badaniach ze względu na ich niską jasność i wyzwania związane z rzadkim ...

Gwałtowna burza w olbrzymiej galaktyce spiralnej z poprzeczką 11 miliardów lat temu

Obraz
Zespół naukowców zaobserwował masywną i niezwykle aktywną galaktykę spiralną z poprzeczką we wczesnym Wszechświecie. Po lewej: Obraz w bliskiej podczerwieni pobliskiej galaktyki VV114 i tła monstrualnej galaktyki spiralnej z poprzeczką J0107a przy z=2,433 uchwycony przez Kosmiczny Teleskop Jamesa Webba (źródło: NASA). Po prawej: Rozkład gazu gwiazdowego i molekularnego J0107a. Źródło: NASA, ALMA(ESO/NAOJ/NRAO), Huang i inni Astronomowie odkryli, że w porównaniu do współczesnych galaktyk , ta olbrzymia galaktyka spiralna ma istotne podobieństwo w kształcie i różnice w ruchu gazu. Odkrycie to poprawia nasze zrozumienie tego, w jaki sposób galaktyki spiralne z poprzeczką , takie jak nasza własna Galaktyka Drogi Mlecznej , rosną i ewoluują. We wczesnym Wszechświecie, ponad 10 miliardów lat temu, liczne monstrualne galaktyki formowały gwiazdy w tempie ponad 100 razy szybszym niż Droga Mleczna. Chociaż istnieje kilka galaktyk, które przechodzą procesy gwiazdotwórcze w podobnym tempie nawet ...