Vega - astronotki

Nowa czarna dziura pobiła rekord – nie jako najmniejsza lub największa – ale jako dokładnie pośrednia. Odkryta niedawno czarna dziura jest częścią brakującego ogniwa pomiędzy dwiema populacjami czarnych dziur: małymi czarnymi dziurami powstałymi z gwiazd i supermasywnymi olbrzymami w jądrach większości galaktyk.  Zespół naukowców odkrył czarną dziurę o masie około 55 000 razy większej od masy Słońca, słynną czarną dziurę o masie pośredniej .  Odkrycie zostało opublikowane 29 marca 2021 r. w artykule pt. E vidence for an intermediate mass black hole from a gravitationally lensed gamma-ray burst w czasopiśmie Nature Astronomy. Główny autor i doktorant Uniwersytetu w Melbourne, James Paynter, powiedział, że najnowsze odkrycie rzuca nowe światło na to, jak tworzą się supermasywne czarne dziury . Chociaż wiemy, że supermasywne czarne dziury czają się w jądrach większości, jeżeli nie wszystkich galaktyk, nie rozumiemy, w jaki sposób te Behemoty są w stanie urosnąć tak duże w skal...

Astronomowie są obecnie w stanie lepiej interpretować obserwacje pozostałości po supernowych dzięki komputerowym symulacjom tych zdarzeń kataklizmicznych wykonanym przez astronomów z RIKEN. Kiedy pewne typy gwiazd umierają, gasną w blasku chwały – w niewiarygodnie potężnej eksplozji znanej jako supernowa . Jedna z ich najczęstszych form to supernowa typu Ia , wywodząca się od zwartej gwiazdy – białego karła – która wypaliła już swoje paliwo wodorowe. Materia przepływająca z gwiazdy towarzyszącej może zapoczątkować gwałtowną reakcję syntezy jądrowej w karle, wywołując potężną pożogę, w wyniku której powstaje wiele cięższych pierwiastków we Wszechświecie. Są one wyrzucane na zewnątrz w postaci świecącego obłoku zwanego pozostałością, który nosi ślady eksplozji. Gilles Ferrand z RIKEN Astrophysical Big Bang Laboratory wraz z kolegami z Japonii i Niemiec opracowuje trójwymiarowe symulacje komputerowe, które odtwarzają supernowe. Ich symulacje składają się z dwóch etapów: pierwszy z nich...

W trakcie życia galaktyki będzie ona akumulować gaz i pył, które będą się przedostawać do jej centrum, gdzie znajduje się supermasywna czarna dziura (ang. SMBH). Ponieważ SMBH żywi się tą materią, emituje ogromne ilości promieniowania i staje się aktywną galaktyką (AGN – ang. active galactic nuclei). Jednakże, pewne warunki mogą spowodować zakłócenia w dostawie gazu do AGN. Chociaż przyczyna tych zakłóceń jest niejasna, możemy zaobserwować ich skutki w zmieniającym się widmie AGN. Albo „włączają się”, gdy pojawiają się szerokie optyczne linie emisyjne, albo „wyłączają się”, gdy linie te znikają. Autorzy artykułu opublikowanego w Astrophysical Journal Letters 26 marca 2021 roku są zainteresowani określeniem, jakie galaktyki są gospodarzami AGN o zmiennym wyglądzie (CL-AGN – ang. changing-look AGN), aby spróbować wyizolować warunki, które mogą wywołać te zmiany. Identyfikacja CL-AGN polega na porównaniu dwóch zestawów widm tej samej galaktyki uzyskanych w różnym czasie w celu znalezi...

Dane z satelity Gaia ujawniły intrygujące dowody na to, że najbliższa Słońcu gromada gwiazd jest zaburzona przez grawitacyjne oddziaływanie masywnej, lecz niewidocznej struktury w naszej galaktyce . Jeżeli jest to prawda, może dostarczyć dowodów na istnienie podejrzanej populacji „podhalo ciemnej materii ”. Uważa się, że te niewidoczne obłoki cząstek to pozostałość po uformowaniu się Drogi Mlecznej i są obecnie rozsiane po całej galaktyce, tworząc niewidzialną podstrukturę, która wywiera zauważalny wpływ grawitacyjny na wszystko, co znajdzie się zbyt blisko niej. Pracownik naukowy ESA Tereza Jerabkova i jej współpracownicy z ESA i ESO dokonali tego odkrycia podczas badania sposobu, w jaki pobliska gromada gwiazd wtapia się w ogólne tło gwiazd w naszej galaktyce. Odkrycie to zostało dokonane na podstawie trzeciej publikacji danych z Gaia (EDR3 – Gaia’s Early third Data Release) oraz danych z drugiej publikacji. Zespół wybrał gromadę Hiady jako swój cel, ponieważ jest to najbliższa Sł...

Chociaż nasza galaktyka jest skupiskiem złożonym z co najmniej 200 mld gwiazd, szczegóły ich powstawania w dużej mierze pozostają owiane tajemnicą. Naukowcy wiedzą, że gwiazdy powstają w wyniku zapadania się ogromnych obłoków wodoru, które są ściskane pod wpływem grawitacji do punktu zapoczątkowania fuzji jądrowej. Jednak tylko około 30% początkowej masy obłoku kończy swój żywot jako nowo narodzona gwiazda. Gdzie podziewa się reszta wodoru podczas tak strasznie nieefektywnego procesu? Założono, że nowo powstająca gwiazda wyrzuca z siebie mnóstwo gorącego gazu poprzez wypływające dżety w kształcie mieczy świetlnych oraz huraganowe wiatry, wystrzeliwane z otaczającego ją dysku przez potężne pola magnetyczne . Te fajerwerki powinny stłumić dalszy wzrost gwiazdy centralnej. Jednak nowy, kompleksowy przegląd Hubble’a pokazuje, że to najbardziej powszechne wyjaśnienie nie działa, pozostawiając astronomów w zakłopotaniu. Naukowcy wykorzystali dane zebrane wcześniej z teleskopów Hubble’a, S...

Szybkie błyski radiowe (FRB) to wciąż tajemnicze zjawisko astronomiczne. Aby zrozumieć, jak powstają, musimy przyjrzeć się bliżej ich miejscu zamieszkania. W nowym badaniu naukowcy tym właśnie się zajmują, korzystając z pomocy bardzo czułych instrumentów astronomicznych. Szybkie błyski radiowe są dokładnie tym, o czym mówi ich nazwa: krótkimi, jasnymi sygnałami radiowymi, które trwają najwyżej milisekundy. Ich poziom energii czyni je szczególnie intrygującymi, ponieważ jest niewiele procesów, które mogłyby wytwarzać tak duże ilości energii w tak krótkim czasie. Kolejnym ograniczeniem jest to, że FRB zostały wykryte we wszystkich rodzajach galaktyk , co oznacza, że cokolwiek wytwarza FRB, nie może być zbyt wyjątkowe. Radioteleskopy mają dzisiaj możliwość precyzyjnego wyizolowania FRB w ich galaktykach macierzystych, co oznacza, że możemy badać środowiska, które wytwarzają źródła FRB. Najbliższy znany FRB, który pewnie wyizolowaliśmy, nazywa się FRB 20180916B i znajduje się prawie 500 ...

Astronomowie stworzyli najlepszy jak dotąd obraz zmiennej RV Tauri , rzadkiego typu układu podwójnego, w którym dwie gwiazdy – jedna zbliża się do końca swojego życia – krążą wewnątrz ogromnego dysku pyłu. 130-letni zbiór danych obejmuje najszerszy zakres światła zebranego dotychczas dla jednego z tych układów, od fal radiowych po promieniowanie rentgenowskie. W galaktyce Drogi Mlecznej jest tylko około 300 znanych zmiennych typu RV Tauri. Skoncentrowaliśmy się w naszych badaniach na drugim co do jasności układzie, nazwanym U Monocerotis , będącym pierwszym z układów, z którego wykryto promieniowanie rentgenowskie  – powiedziała Laura Vega, główna autorka artykułu. Artykuł opisujący te wyniki został opublikowany w The Astrophysical Journal .  Układ, w skrócie nazywany U Mon, znajduje się w odległości 3600 lat świetlnych w konstelacji Jednorożca . Obie gwiazdy układu krążą wokół siebie raz na około 6,5 roku po orbicie nachylonej pod kątem 75 o względem naszego pola widzenia...

Atmosfera umożliwia życie na powierzchni Ziemi, reguluje nasz klimat i chroni nas przed szkodliwym promieniowaniem kosmicznym. Ale chociaż teleskopy zliczają coraz więcej planet skalistych, naukowcy sądzili, że większość z nich już dawno utraciła swoje atmosfery. Jednak nowe badanie przeprowadzone przez naukowców z University of Chicago i Stanford University sugeruje mechanizm, dzięki któremu planety te mogą nie tylko tworzyć atmosfery pełne pary wodnej, ale także utrzymywać je przez długie okresy. Opublikowane 15 marca 2021 roku w Astrophysical Journal Letters badanie poszerza nasz obraz powstawania planet i może pomóc ukierunkować poszukiwania światów nadających się do zamieszkania w innych układach gwiezdnych. W miarę, jak teleskopy dokumentują odkrycia coraz większej liczby egzoplanet , naukowcy próbują się dowiedzieć, jak mogą one wyglądać. Ogólnie rzecz biorąc, teleskopy mogą dać informacje na temat fizycznych rozmiarów egzoplanety, jej bliskości do gwiazdy i, jeżeli mamy szczęś...

Świetliste galaktyki w podczerwieni (ULIRG – Ultraluminous infrared galaxies), napędzane aktywnością gwiazdotwórczą i często materią z supermasywnych czarnych dziur akreującą w ich jądrach, zawierają duże rezerwuary gazu molekularnego. Można się tego spodziewać: gaz molekularny jest surowcem dla nowych gwiazd, a ponadto obecność ciepłego pyłu świecącego w podczerwieni oznacza obfitość gazu molekularnego. Zderzenia galaktyk często wyzwalają aktywność gwiazdotwórczą, a symulacje pokazują, że gdy dwie galaktyki łączą się, ich gaz ma tendencję do opadania w kierunku obszaru jądrowego, gdzie rozwija się w dysk o promieniu około 1500 lat świetlnych . Zaobserwowano, że w wielu takich galaktykach występują silne okołojądrowe procesy gwiazdotwórcze, zachodzące najwyraźniej w wyniku tego procesu. Obserwacje tlenku węgla (CO) w ULIRG, obfitych, ale o niskiej gęstości gatunków cząsteczek, rzeczywiście znalazły dowody na dysk okołojądrowy w szerokim zakresie prędkości eksponowanych przez gaz, ...

Naukowcy od dawna wysuwali teorię, że supermasywne czarne dziury mogą wędrować przez kosmos, jednak złapanie ich na gorącym uczynku okazało się trudne. Teraz zespół naukowców zidentyfikował najwyraźniejszy jak dotąd przypadek supermasywnej czarnej dziury w ruchu. Ich wyniki zostały opublikowane w The Astrophysical Journal . Dominic Pesce, astronom z Centrum Astrofizyki, który kierował badaniami, i jego współpracownicy pracowali nad obserwacjami tego rzadkiego zjawiska przez ostatnie pięć lat, porównując prędkości supermasywnych czarnych dziur i galaktyk . Naukowcy zadali sobie pytanie, czy prędkości czarnych dziur są takie same jak prędkości ich galaktyk macierzystych. Oczekują, że będą miały takie same prędkości. Jeżeli jest inaczej będzie to oznaczać, że doszło do zakłócenia czarnej dziury. W ramach swoich poszukiwań zespół zbadał początkowo 10 odległych galaktyk i supermasywnych czarnych dziur w ich jądrach. Specjalnie zbadali czarne dziury, które zawierają wodę w swoich dyskach ak...

Gromady kuliste to stare i gęste układy gwiazd w halo   Galaktyki oraz jej zgrubieniu centralnym . Ich średni wiek jest prawie równy wiekowi Wszechświata. Podczas długiego okresu dynamicznej ewolucji, cięższe obiekty, takie jak masywne gwiazdy, mają tendencję do opadania w obszar jądra, podczas gdy lżejsze mają tendencję do oddalania się od centrum. Proces ten znany jest jako segregacja masy. Zespół badaczy pod kierunkiem prof. ZHAO Ganga i dr. WU Wenbo z National Astronomical Observatories of Chinese Academy of Sciences (NAOC) przedstawił wyniki segregacji masy 35 gromad kulistych Drogi Mlecznej przy użyciu wysokiej jakości danych fotometrycznych z przeglądu Hubble/ACS Treasury. Wyniki ich odkryć zostały opublikowane w The Astrophysical Journal 25 lutego 2021 roku. Większość gromad kulistych doświadcza silnej segregacji masy, ponieważ przez długi czas przechodziły dynamiczną ewolucję. Jednak nadal możemy znaleźć kilka gromad z niewielką segregacją masy. Bardzo interesujące jes...

Astronomowie odkryli dowody na niezwykle długi dżet cząstek pochodzących z supermasywnej czarnej dziury we wczesnym Wszechświecie, wykorzystując Obserwatorium Rentgenowskie Chandra .  Jeżeli zostanie potwierdzona, będzie to najodleglejsza supermasywna czarna dziura z dżetem wykrytym w promieniach X. Pochodzący z galaktyki znajdującej się około 12,7 mld lat świetlnych od Ziemi dżet może pomóc wyjaśnić, w jaki sposób największe czarne dziury powstały na bardzo wczesnym etapie historii Wszechświata. Źródłem dżetu jest kwazar – szybko rosnąca supermasywna czarna dziura – o nazwie PSO J352.4034-15.3373 (w skrócie PJ352-15), która znajduje się w centrum młodej galaktyki. Jest to jeden z dwóch najpotężniejszych kwazarów wykrytych w falach radiowych w ciągu pierwszego miliarda lat po Wielkim Wybuchu i jest około miliard razy masywniejszy od Słońca. W jaki sposób supermasywne czarne dziury mogą rosnąć tak szybko, aby osiągnąć tak olbrzymią masę we wczesnej epoce Wszechświata? To jedno ...

Astronomowie odkryli nowe wskazówki dotyczące olbrzymiej, gorącej planety krążącej wokół Wegi , jednej z najjaśniejszych gwiazd na niebie. Badanie , które zostało opublikowane w marcu 2021 roku w czasopiśmie The Astronomical Journal, skupia się na kultowej i stosunkowo młodej gwieździe, Wega, która jest częścią konstelacji Lutni, ma masę dwukrotnie większą niż nasze własne Słońce i znajduje się zaledwie 25 lat świetlnych – z astronomicznego punktu widzenia całkiem blisko. Wega jest na tyle jasna, że widać ją nieuzbrojonym okiem nawet gdy dookoła nie jest zupełnie ciemno. Pomimo, że gwiazda jest tak sławna, astronomowie jak dotąd nie potwierdzili istnienia planety na orbicie wokół niej. Ale wkrótce to może się zmienić. Bazując na dziesięcioletnich obserwacjach naziemnych, zespół astronomów odkrył ciekawy sygnał, który może być pierwszym znanym światem obok gwiazdy. Jeżeli ustalenia zespołu potwierdziłyby się, obca planeta krążyła by po orbicie tak blisko Wegi, że rok na niej trwałby mn...

Chociaż astronomowie są przekonani, że nasza Droga Mleczna jest galaktyką spiralną , wciąż istnieje wiele aspektów jej budowy, których do końca nie rozumiemy. Galaktyki spiralne występują w różnych typach, a wszystkie one różnią się kształtem, liczbą, rozmiarem i rozmieszczeniem ramion spiralnych. Opierając się na dziesięcioleciach badań obserwacyjnych, wierzymy, że Droga Mleczna jest galaktyką spiralną z poprzeczką . Jednak uzyskanie pełnego obrazu jej morfologii (kształtu i właściwości) jest trudne, ponieważ wszystkie nasze obserwacje pochodzą jedynie z wnętrza Galaktyki (oglądamy ją od środka). Większość poprzednich badań zgadza się co do liczby ramion spiralnych w naszej galaktyce, ale istnieje poważna debata dotycząca pozycji, kształtów i kątów nachylenia (miara tego, jak ciasno są one nawinięte) tych ramion. W niedawnym badaniu naukowcy próbują wykorzystać niezwykle potężny zbiór danych obserwacyjnych, aby rzucić więcej światła na zagadkę tych ramion. Korzystając z danych astrom...

Układ podwójny  gwiazd Her X-1 składa się z gwiazdy neutronowej o masie 1,5 masy Słońca, znajdującej się na orbicie wokół gwiazdy o masie 2,2 masy Słońca – HZ Herculis. Her X-1, znajdująca się około 22 000 lat świetlnych od nas, była pierwszą znaną gwiazdą podwójną emitującą promieniowanie rentgenowskie, odkrytą przez satelitę Uhuru w 1971 roku i jest prototypowym obiektem swojej klasy rentgenowskich układów podwójnych . Promienie rentgenowskie są wytwarzane, gdy materia z zewnętrznej atmosfery normalnej gwiazdy, przechwycona przez grawitację towarzysza, opada na gorący dysk akrecyjny wokół gwiazdy neutronowej. Her X-1 jest pulsarem z okresem rotacji 1,24 sekundy. Obie gwiazdy układu krążą wokół siebie co 1,7 dnia po mniej więcej kołowej orbicie, która jest bardzo nachylona w stosunku do naszej linii wzroku. Her X-1 wykazuje regularne zmiany strumienia w 35-dniowej skali czasu, znacznie dłuższej niż 1,7-dniowy okres orbitalny. Te tak zwane „okresy superorbitalne” są widoczne t...

W ciągu ostatnich 25 lat astronomowie odkryli szeroką gamę egzoplanet , zbudowanych ze skał, lodu i gazu, dzięki instrumentom astronomicznym zaprojektowanym specjalnie do poszukiwania planet pozasłonecznych. Ponadto, używając kombinacji różnych technik obserwacyjnych, byli w stanie określić w dużej mierze masy, rozmiary, a tym samym gęstości planet, co pomaga oszacować ich wewnętrzny skład i zwiększyć liczbę planet odkrytych poza granicami Układu Słonecznego. Jednak badanie atmosfer planet skalistych, które umożliwiłoby pełne scharakteryzowanie egzoplanet podobnych do Ziemi, jest niezwykle trudne przy użyciu dostępnych instrumentów. Z tego względu modele atmosferyczne planet skalistych nie są nadal testowane. Interesujące jest więc to, że astronomowie z zespołu CARMENES (Calar Alto high- Resolution search for M dwarfs with Exoearths with Near-infrared and optical échelle Spectrographs) w Cambridge opublikowali ostatnio badanie dotyczące odkrycia gorącej Superziemi na orbicie wokół pob...