Tajemnica jasnej gwiazdy Regulus ujawniona
Prawie 50 lat po tym, jak astronomowie przewidzieli, że szybko rotujące gwiazdy mogą emitować spolaryzowane światło, zespół naukowców kierowany przez UNSW w Sydney (University of New South Wales) po raz pierwszy zaobserwował to zjawisko.
Aby wykryć spolaryzowane światło pochodzące od Regulusa, jednej z najjaśniejszych gwiazd nocnego nieba, astronomowie użyli bardzo czułego instrumentu zbudowanego w UNSW i przyłączonego do Anglo-Australijskiego Teleskopu w Obserwatorium Siding Spring w zachodniej Południowej Nowej Walii.
Poszukiwania wniosły wiele w wiedzę o tej gwieździe znajdującej się w konstelacji Lwa i pozwoliły naukowcom określić prędkość rotacji oraz orientację w przestrzeni jej osi wirowania.
Badanie prowadzone przez zespoły z UNSW, University College London, Uniwersytetu Waszyngtona oraz Uniwersytetu Hertfordshire zostało opublikowane w czasopiśmie Nature Astronomy.
Naukowcy odkryli, że Regulus rotuje z prędkością wynoszącą 96,5% prędkości kątowej prowadzącej do rozerwania gwiazdy. Wiruje ona z prędkością 320 km/s.
W 1946 roku Indyjski astrofizyk i laureat Nagrody Nobla, Subrahmanyan Chandrasekhar, przewidywał spolaryzowaną emisję światła z krawędzi gwiazdy, co spowodowało nagły rozwój w budowie bardzo czułych instrumentów zwanych polarymetrami gwiezdnymi, by móc spróbować wykryć ten efekt. Polaryzacja optyczna jest miarą oscylacji wiązki światła do kierunku jej podróży.
Inni badacze w roku 1968 opierając się na pracy Chandrasekhara przewidzieli, że zniekształcony czy spłaszczony kształt szybko rotującej gwiazdy doprowadziłby do emisji spolaryzowanego światła. Jednak dotychczas nie udawało się tego efektu wykryć.
„Instrument, który zbudowaliśmy – HIPP (High Precision Polarimetric Instrument) – jest najbardziej czułym polarymetrem astronomicznym na świecie. Jego wysoka precyzja pozwoliła nam po raz pierwszy wykryć spolaryzowane światło pochodzące z szybko rotującej gwiazdy” - powiedział dr Cotton z UNSW's School of Physics.
Astronomom udało się także połączyć nowe informacje o Regulusie z wyrafinowanymi modelami komputerowymi, które zostały opracowane w UNSW w celu określenia stopnia nachylenia i tempa rotacji gwiazdy. Wcześniejsze określenie tych czynników przy szybko rotujących gwiazdach było niezwykle trudne. Informacje te są kluczowe dla zrozumienia cyklu życia większości najgorętszych i największych gwiazd w galaktykach, czyli tych, które wytwarzają najcięższe pierwiastki w przestrzeni międzygwiezdnej, takie jak żelazo i nikiel.
Regulus znajduje się w odległości 79 lat świetlnych od nas. Podczas całkowitego zaćmienia Słońca, które miało miejsce 21 sierpnia b.r. w USA, znajdował się w odległości zaledwie 1 stopnia od naszej dziennej gwiazdy i był widoczny w trakcie fazy maksymalnej zjawiska.
Opracowanie: Agnieszka Nowak
Źródło: Uniwersytet Południowej Nowej Walii
Urania - PA
