Vega - astronotki

Czy zamarznięta woda jest rozproszona w układach wokół innych gwiazd? Astronomowie od dawna spodziewali się, że tak jest, częściowo na podstawie wcześniejszych detekcji pary wodnej, oraz jej obecności w naszym Układzie Słonecznym. Wizja artystyczna dysku pyłowych szczątków otaczającego gwiazdę podobną do Słońca, w których astronomowie potwierdzili obecność krystalicznego lodu wodnego. Źródło: NASA, ESA, CSA, Ralf Crawford (STScI) Teraz pojawiły się ostateczne dowody: naukowcy potwierdzili obecność krystalicznego lodu wodnego w dysku pyłowych szczątków , który krąży wokół gwiazdy podobnej do Słońca odległej o 155 lat świetlnych , wykorzystując szczegółowe dane znane jako widma z Kosmicznego Teleskopu Jamesa Webba . (Termin lód wodny określa jego skład, ponieważ wiele innych zamrożonych cząsteczek jest również obserwowanych w kosmosie, takich jak lód dwutlenku węgla). W 2008 roku dane z wycofanego Kosmicznego Teleskopu Spitzera wskazywały na możliwość wystąpienia zamarzniętej wody w tym...

Naukowcy odkryli, że skrajnie szybki wiatr otaczający supermasywną czarną dziurę nie jest gładki i ciągły, ale przypomina gwałtowny strumień gazowych pocisków. Wizja artystyczna potężnych wiatrów zilustrowanych na biało, wyrzucanych z okolic supermasywnej czarnej dziury. Źródło: JAXA Energia przenoszona przez te gazowe pociski  jest znacznie większa niż przewidywano, co rzuca nowe światło na to, w jaki sposób galaktyki i ich centralne czarne dziury wspólnie ewoluują. Odkrycia dokonał międzynarodowy zespół badawczy kierowany przez Japan Aerospace Exploration Agency (JAXA), w skład którego wchodzi profesor Chistine Done z Centrum Astronomii Pozagalaktycznej Uniwersytetu w Durham. Profesor Done jest jednym z dwóch europejskich naukowców wspieranych przez Europejską Agencję Kosmiczną w ramach japońsko-amerykańskiej misji X-ray Imaging and Spectroscopy Mission (XRISM) , która obserwuje wiatr plazmowy wiejący przez galaktyki. Galaktyczna łamigłówka Powszechnie uważa się, że w centrum k...

Przełomowe badania ustanowiły nowy punkt odniesienia w modelowaniu najbardziej ekstremalnych wydarzeń we Wszechświecie: zderzeń czarnych dziur i gwiazd neutronowych. Symulacja łączenia się czarnych dziur – zjawiska, które wytwarza jedne z najsilniejszych fal grawitacyjnych. Źródło: NASA Badania te, których wyniki zostały opublikowane w czasopiśmie Nature, prowadzone przez prof. Jana Plefkę z Uniwersytetu Humboldta w Berlinie i dr. Gustava Mogulla z Queen Mary University w Londynie i w Instytucie Fizyki Grawitacyjnej Maxa Plancka (Instytut Alberta Einsteina), oraz prowadzone we współpracy z międzynarodowym zespołem fizyków, zapewniają bezprecedensową precyzję obliczeń kluczowych dla zrozumienia fal grawitacyjnych . Korzystając z najnowocześniejszych technik inspirowanych kwantową teorią pola , zespół obliczył piąty post-Minkowskiego (5PM) porządek dla obserwowalnych wielkości, takich jak kąt rozpraszania, energia promieniowania i odrzut. Przełomowym aspektem pracy jest pojawienie się ...

Układy podwójne gwiazd mogą oferować nowe spojrzenie na formowanie się planet we Wszechświecie. Ilustracja ta, pochodząca z animacji przygotowanej dla Europejskiego Obserwatorium Południowego, przedstawia układ podwójny gwiazd. Źródło: ESO/spaceengine.org W odległym Wszechświecie trudno o bezpośrednie porównania. Niezależnie od tego, czy tematem są galaktyki karłowate , supermasywne czarne dziury czy gorące jowisze , astronomowie mogą spędzić miesiące lub lata na poszukiwaniu porównywalnych obiektów i formacji do zbadania. Jeszcze rzadziej zdarza się, że obiekty te znajdują się obok siebie. Jednak nowe badania przeprowadzone przez Yale oferują mapę drogową do znalezienia bliźniaczych   układów planetarnych – pokazując, czy gwiazdy podwójne , które krążą wokół siebie i które urodziły się w tym samym czasie i miejscu, mają tendencję do posiadania podobnych orbitujących planet. Autorzy badań odkryli, że niektóre orientacje układów podwójnych gwiazd mogą dostarczyć krytycznych inform...

Nowe dowody pokazują „zjawisko rozmywania” Małego Obłoku Magellana. Widok z satelity Gaia na sąsiadujące z Drogą Mleczną galaktyki – Wielki Obłok Magellana i Mały Obłok Magellana. Źródło: European Space Agency (ESA) Naukowcy z Uniwersytetu Nagoya w Japonii odkryli, że gwiazdy zmienne cefeidy w naszej sąsiedniej galaktyce , Małym Obłoku Magellana (SMC) , poruszają się w przeciwnych kierunkach wzdłuż dwóch różnych osi. Odkryli, że gwiazdy znajdujące się bliżej Ziemi poruszają się w kierunku północno-wschodnim, podczas gdy bardziej odległe gwiazdy poruszają się w kierunku południowo-zachodnim. Ten nowo odkryty wzorzec ruchu istnieje obok przeciwstawnego ruchu z północnego zachodu na południowy wschód, który naukowcy zaobserwowali wcześniej u masywnych gwiazd. Te złożone dwukierunkowe ruchy wzdłuż dwóch różnych osi wskazują, że SMC jest rozciągany przez wiele zewnętrznych sił grawitacyjnych – jego większego sąsiada, Wielki Obłok Magellana (LMC) w jednym kierunku i inny, obecnie nieznany...

Naukowcy opracowali najdokładniejszą jak dotąd mapę trzech regionów w Centralnej Strefie Molekularnej Drogi Mlecznej, dostarczając cennych informacji na temat tego, jak powstają gwiazdy w tym regionie. Obraz ALMA Centralnej Strefy Molekularnej Drogi Mlecznej. Źródło: Fengwei Xu (PKU); Partnerstwo ALMA; Laura Pérez (NRAO) Przez dziesięciolecia astronomowie odkrywali setki dysków protoplanetarnych – struktur uważanych za reprezentujące wczesne etapy naszego własnego Układu Słonecznego . Jednak większość z tych odkryć znajduje się w naszym sąsiedztwie, co może nie odzwierciedlać ekstremalnych warunków panujących w innych częściach Drogi Mlecznej . Jednym z najbardziej dynamicznych i turbulentnych regionów jest Centralne Strefa Molekularna (CMZ) w pobliżu galaktycznego centrum Drogi Mlecznej, gdzie wysokie ciśnienie i gęstość mogą kształtować formowanie się gwiazd i planet na zupełnie inne sposoby. Badanie układów protoplanetarnych w CMZ stanowi rzadką okazję do przetestowania i udoskona...

Niczym w filmie science-fiction, astronomowie korzystający z teleskopów NASA odkryli Kosmiczne Szczęki . Zjawisko rozerwania pływowego AT2024tvd. Źródło: Rentgenowskie:/NASA/CXC/Uniwersytet Kalifornii, Berkeley/Y. Yao i współpracownicy; Optyczne/UV: NASA/ESA/STScI/HST; Przetwarzanie obrazu: NASA/STScI/J. DePasquale W odległości 600 milionów lat świetlnych od nas, w czarnej otchłani pomiędzy gwiazdami, znajduje się niewidzialny potwór, który pochłania każdą bezbronną gwiazdę zmierzającą w jego kierunku. Podstępna czarna dziura zdradziła swoją obecność w nowo zidentyfikowanym zjawisku rozerwania pływowego (TDE) , w którym nieszczęsna gwiazda została rozerwana i połknięta w spektakularnym wybuchu promieniowania. Te rozerwania są potężnymi sondami fizyki czarnych dziur, ujawniającymi warunki niezbędne do uruchomienia strumieni i wiatrów, gdy czarna dziura jest w trakcie pochłaniania gwiazdy, i są widoczne jako jasne obiekty przez teleskop. Nowe TDE, nazwane AT2024tvd, pozwoliło astronom...

Po raz pierwszy astronomowie zbadali fizyczne środowisko powtarzających się wybuchów rentgenowskich w pobliżu monstrualnej czarnej dziury. W galaktyce widocznej w centrum zdjęcia znajduje się układ, który astronomowie nazywają Ansky, będący siedliskiem niedawno odkrytych serii kwaziperiodycznych erupcji. Źródło: Sloan Digital Sky Survey Naukowcy dopiero niedawno natknęli się na tę klasę rozbłysków rentgenowskich, zwanych kwaziperiodycznymi erupcjami (QPE). Układ nazywany przez astronomów Ansky jest ósmym odkrytym źródłem QPE i generuje najbardziej energetyczne wybuchy, jakie do tej pory zaobserwowano. Ansky ujawnia również rekordy pod względem czasu i długości trwania, z erupcjami co około 4,5 dnia, które trwają około 1,5 dnia. Te QPE są tajemniczymi i niezwykle interesującymi zjawiskami  – powiedział Joheen Chakraborty, doktorant w Massachusetts Institute of Technology w Cambridge. Jednym z najbardziej intrygujących aspektów jest ich kwaziperiodyczna natura. Wciąż opracowujemy m...

IXPE wykazał, że promieniowanie rentgenowskie w strumieniach blazara BL Lac powstaje przez interakcje elektronów z fotonami. To odkrycie rozwiązuje kluczową zagadkę dotyczącą źródła promieniowania w otoczeniu czarnych dziur. Wizja artystyczna przedstawia centralny region blazara BL Lacertae, supermasywnej czarnej dziury otoczonej jasnym dyskiem i strumieniem skierowanym w stronę Ziemi. Źródło: NASA/Pablo Garcia Blazar BL Lacertae , supermasywna czarna dziura otoczona jasnym dyskiem i strumieniami skierowanymi w Ziemię, zapewnił naukowcom wyjątkową okazję do odpowiedzi na odwieczne pytanie: w jaki sposób generowane jest promieniowanie rentgenowskie w tak ekstremalnych środowiskach? Należący do NASA IXPE (Imaging X-ray Polarimetry Explorer) współpracował z teleskopami radiowymi i optycznymi w celu znalezienia odpowiedzi. Wyniki, które zostaną opublikowane w czasopiśmie Astrophysical Journal Letters, pokazują, że interakcje między szybko poruszającymi się elektronami i fotonami musz...

Analizując subtelne wibracje gwiazd, naukowcy korzystający z Keck Planet Finder odkryli ukryte struktury wewnętrzne, które podważają istniejące od dawna modele. Wizja artystyczna układu HD 219134. Źródło: W.M. Keck Observatory Astronomowie korzystający z Obserwatorium Kecka na Hawajach wsłuchali się w muzykę pobliskiej gwiazdy, odkrywając niespodzianki, które wstrząsnęły naszym rozumieniem tego, jak działają gwiazdy. W badaniach wykorzystano najnowocześniejszy instrument Obserwatorium Kecka, Keck Planet Finder (KFP) , do wykrycia oscylacji falujących przez gwiazdę. Odkrycia, których wyniki opublikowano 6 maja 2025 roku w The Astrophysical Journal, otwierają nowe okno na wnętrza gwiazd, które kiedyś uważano za zbyt ciche, by je badać. Gwiezdna symfonia Chociaż nie możemy ich bezpośrednio usłyszeć na własne uszy, gwiazdy nie są bezgłośne. Podobnie jak instrumenty muzyczne, gwiazdy rezonują z naturalnymi częstotliwościami, które astronomowie mogą usłyszeć  za pomocą odpowiednich nar...

Astronomowie rozwiązują zagadkę powstawania masywnych gwiazd przy użyciu międzygwiazdowego amoniaku. Gaz amonowy wpadający do dysku akrecyjnego zasilającego gwiazdę Cep A HW2. Źródło: NSF/AUI/NSF NRAO/B. Saxton Korzystając z National Radio Astronomy Observatory , astronomowie po raz pierwszy ujawnili ogromny przepływ gazu w pobliżu powstającej masywnej gwiazdy, który umożliwia jej szybki wzrost. Obserwując młodą gwiazdę HW2 w Cefeuszu A, znajdującą się 2300 lat świetlnych od Ziemi, naukowcy rozwinęli strukturę i dynamikę dysku akrecyjnego dostarczającego materię do tej masywnej gwiazdy. Odkrycie to rzuca światło na centralne pytanie w astrofizyce: w jaki sposób masywne gwiazdy, które często kończą swoje życie jako supernowe , gromadzą swoją ogromną masę? Cefeusz A jest drugim najbliższym Ziemi miejscem formowania się masywnych gwiazd, co czyni go idealnym laboratorium do badania tych trudnych procesów. Zespół badawczy wykorzystał amoniak (NH 3 ) , cząsteczkę powszechnie występującą ...