Posty

Wyświetlanie postów z kwiecień, 2025

Dowody na istnienie galaktyk karłowatych pozbawionych ciemnej materii podważają konwencjonalne modelowanie formowania się galaktyk

Obraz
Galaktyki mogą mieć bardziej zróżnicowany sposób formowania się i ewolucji niż wcześniej sądzono. Pseudokolorowy obraz ST/WFC3 F475X/F814W przedstawiający skrajnie rozproszoną galaktykę FCC 224, znajdującą się w Gromadzie w Piecu, sfotografowany przez Teleskop Kosmiczny Hubble’a (HST). Źródło: HST Astronomowie korzystający z Obserwatorium Kecka na wyspie Mauna Kea na Hawajach znaleźli przekonujące dowody na istnienie pozbawionej ciemnej materii galaktyki karłowatej FCC 224. Ta skrajnie rozproszona galaktyka znajduje się na obrzeżach Gromady w Piecu , około 60-65 milionów lat świetlnych od Ziemi. Odkrycie to stanowi wyzwanie dla tradycyjnego paradygmatu kosmologicznego, który zakłada, że ciemna materia jest podstawowym składnikiem formowania się galaktyk . Wcześniej obecność galaktyk z niedoborem ciemnej materii, w których nie dochodziło do formowania się gwiazd, stwierdzono tylko w jednym miejscu, w grupie NGC 1052 , a nowe obserwacje sugerują, że takie obiekty mogą być bardziej r...

Webb w pełni ukazuje pełen energii występ umierającej gwiazdy

Obraz
Dzięki danym z Teleskopu Webba ujawniono złożoną strukturę mgławicy planetarnej NGC 1514, tworzoną od tysięcy lat przez układ podwójny gwiazd. Obserwacje w średniej podczerwieni pokazały pierścienie złożone z drobnego pyłu, dynamiczne wzory i ślady gwałtownych interakcji między gwiazdami, które ukształtowały tę niezwykłą kosmiczną scenę. Dwa podczerwone obrazy NGC 1514. Po lewej obserwacja z WISE. Po prawej bardziej dopracowany obraz z JWST. Źródło: NASA, ESA, CSA, STScI, NASA-JPL, Caltech, UCLA, Michael Ressler (NASA-JPL), Dave Jones (IAC) Gaz i pył wyrzucone przez umierającą gwiazdę w sercu NGC 1514 stały się bardziej wyraźne dzięki danym uzyskanym w średniej podczerwieni z Kosmicznego Teleskopu Jamesa Webba . Jego pierścienie, które są wykrywane tylko w świetle podczerwonym, wyglądają teraz jak rozmyte  skupiska ułożone w splątane wzory, a sieć wyraźniejszych dziur w pobliżu gwiazdy centralnej pokazuje, gdzie przebiła się szybsza materia. Przed Webbem nie byliśmy w stanie wykry...

Najodleglejszy bliźniak Drogi Mlecznej, jaki kiedykolwiek obserwowano

Obraz
Międzynarodowy zespół astronomów odkrył masywną galaktykę spiralną podobną do Drogi Mlecznej, która uformowała się zaledwie miliard lat po Wielkim Wybuchu, ukazując nieoczekiwanie dojrzałą strukturę we wczesnym Wszechświecie. Ze swoimi spiralnymi ramionami i dużym dyskiem gwiazdotwórczym Zhúlóng przypomina Drogę Mleczną. Źródło: NASA/CSA/ESA, zespół PANORAMIC, M. Xiao (University of Geneva), C. C. Williams (NOIRLab), P. A. Oesch (University of Geneva), G. Brammer (Niels Bohr Institute) Międzynarodowy zespół kierowany przez Uniwersytet Genewski (UNIGE) odkrył najodleglejszą znaną dotychczas kandydatkę na galaktykę spiralną . Ten skrajnie masywny układ powstał zaledwie miliard lat po Wielkim Wybuchu i już teraz wykazuje niezwykle dojrzałą strukturę, z centralnym zgrubieniem , dużym dyskiem gwiazdotwórczym i dobrze zdefiniowanymi ramionami spiralnymi . Odkrycie zostało dokonane przy użyciu danych z Kosmicznego Teleskopu Jamesa Webba i oferuje ważny wgląd w to, jak galaktyki mogą formowa...

Badania sugerują, że nasza najbliższa sąsiednia galaktyka może ulegać rozdarciu

Obraz
Zespół astronomów odkrył, że Mały Obłok Magellana jest rozrywany przez grawitację Wielkiego Obłoku Magellana, co objawia się nietypowym ruchem masywnych gwiazd i brakiem rotacji galaktyki. Odkrycie to podważa dotychczasowe szacunki dotyczące masy i historii SMC oraz rzuca nowe światło na dynamikę interakcji galaktyk. Prędkości kandydatów na masywne gwiazdy w SMC pokazane jako wektory. Kolory strzałek oznaczają kierunek ruchu. W odniesieniu do LMC, znajdującego się w lewym dolnym rogu obrazu, większość czerwonych strzałek pokazuje ruch w kierunku LMC, podczas gdy większość jasnoniebieskich strzałek pokazuje ruch od LMC, co sugeruje, że są one rozrywane. Źródło: Satoya Nakan o Zespół kierowany przez Satoya Nakano i Kengo Tachihara z Uniwersytetu Nagoya w Japonii ujawnił nowe informacje na temat ruchu masywnych gwiazd w Małym Obłoku Magellana (SMC) , małej galaktyce sąsiadującej z Drogą Mleczną . Ich odkrycia sugerują, że przyciąganie grawitacyjne Wielkiego Obłoku Magellana (LMC) , więks...

Asymetryczne galaktyki satelitarne Andromedy rzucają wyzwanie kosmologii

Obraz
Galaktyka Andromedy posiada niezwykle asymetryczny rozkład galaktyk karłowatych – ponad 80% z nich znajduje się po jednej stronie, co czyni ją ekstremalnym wyjątkiem w kontekście standardowego modelu kosmologicznego. Galaktyki satelitarne galaktyki Andromedy (M31): Obrazek pokazuje nierównomierne rozmieszczenie 37 znanych galaktyk towarzyszących - skoncentrowanych po jednej stronie M31. Biała strzałka wskazuje kierunek do Drogi Mlecznej. Źródło: Kosuke Jamie Kanehisa, AIP Galaktyka Andromedy jest otoczona konstelacją galaktyk karłowatych , które są ułożone w bardzo asymetryczny sposób. Analiza symulacji kosmologicznych, której wyniki opublikowano w czasopiśmie Nature Astronomy ujawnia, że taki stopień asymetrii występuje tylko w 0,3% podobnych układów, co czyni Andromedę ekstremalnym wyjątkiem od obecnego paradygmatu kosmologicznego. Przestrzenny rozkład galaktyk zapewnia kluczowy wgląd w kosmologię i fizykę ciemnej materii . Zgodnie ze standardowym modelem kosmologicznym , małe gal...

„Ukryte galaktyki” mogą być niezbitym dowodem w zagadce Wszechświata

Obraz
Astronomowie cofnęli się w czasie, aby znaleźć coś, co wygląda na populację ukrytych  galaktyk, które mogą posiadać klucz do odkrycia niektórych tajemnic Wszechświata. Ostateczna mapa obrazu SPIRE Dark Field utworzona przez połączenie kanałów kamery SPIRE Niebieski (250 mikrometrów), Zielony (350 mikrometrów) i Czerwony (500 mikrometrów), przy czym każdy kanał składa się z łącznie 141 pojedynczych obrazów nałożonych na siebie. Plamy na obrazie to pojedyncze galaktyki lub grupy galaktyk. Jednak obraz jest tak zatłoczony, że prawie nie ma pustej przestrzeni, a najsłabsze galaktyki łączą się ze światłem tła na mapie. Źródło: Chris Pearson Jeśli ich istnienie zostanie potwierdzone, skutecznie złamie te obecne modele liczby galaktyk i ich ewolucji. Prawdopodobne galaktyki mogą również stanowić brakujący element układanki dotyczącej generowania energii we Wszechświecie w podczerwieni . Wynika to z faktu, że ich połączone światło wystarczyłoby do uzupełnienia bilansu energetycznego Wszec...

Od nudnej do eksplodującej: olbrzymia czarna dziura się budzi

Obraz
XMM-Newton odgrywa kluczową rolę w badaniu najdłuższych i najbardziej energetycznych rozbłysków promieniowania rentgenowskiego obserwowanych z nowo przebudzonej czarnej dziury. Wizja artystyczna ilustrująca mechanizm, który może być przyczyną potężnych rozbłysków promieniowania rentgenowskiego obserwowanych z niedawno obudzonej czarnej dziury o nazwie Ansky. Źródło: ESA Obserwacje tego dziwnego zachowania w czasie rzeczywistym oferują wyjątkową okazję, aby dowiedzieć się więcej o tych potężnych zdarzeniach i tajemniczym zachowaniu masywnych czarnych dziur . Chociaż wiemy, że supermasywne czarne dziury (o masie miliony razy większej niż masa naszego Słońca) czają się w centrum większości galaktyk , ich natura sprawia, że trudno je dostrzec i zbadać. W przeciwieństwie do popularnego wyobrażenia o czarnych dziurach nieustannie pożerających  materię, te grawitacyjne potwory mogą spędzać długie okresy czasu w uśpionej, nieaktywnej fazie. Tak było w przypadku czarnej dziury w sercu SDSS...

Naukowcy odkryli, w jaki sposób gwiazdowe czarne dziury emitują potężne strumienie plazmy

Obraz
Naukowcy odkryli, że strumienie plazmy wyrzucane przez gwiazdowe czarne dziury powstają, gdy wewnętrzna krawędź dysku akrecyjnego gwałtownie przesuwa się w stronę czarnej dziury, osiągając najbliższą stabilną orbitę (ISCO). Wizja artystyczne strumienia plazmy z czarnej dziury o masie gwiazdowej. Źródło: T. Kawaguchi (University of Toyama) i K. Yamaoka (Nagoya University) Czarne dziury mają fundamentalne znaczenie dla struktury galaktyki i są kluczowe dla naszego zrozumienia grawitacji, przestrzeni i czasu. Czarna dziura o masie gwiazdowej to rodzaj czarnej dziury, która powstaje w wyniku grawitacyjnego zapadnięcia się masywnej gwiazdy pod koniec jej cyklu życia. Takie czarne dziury mają zazwyczaj masę od około 3 do 20 razy większą od masy naszego Słońca. Czasami czarne dziury generują wiązki zjonizowanego gazu (plazmy), które wystrzeliwują na zewnątrz z prędkością bliską prędkości światła . Chociaż odkryto je ponad sto lat temu, sposób i przyczyna powstawania strumieni pozostaje ta...

Astronomowie odkryli skazaną na zagładę parę gwiazd w naszym kosmicznym sąsiedztwie

Obraz
Astronomowie z Warwick odkryli niezwykle rzadki, zwarty układ podwójny gwiazd o dużej masie, znajdujący się w odległości zaledwie ~150 lat świetlnych. Cyfrowa ilustracja ogromnej eksplozji tego układu podwójnego białego karła o nazwie WDJ181058.67+311940.94. Źródło: University of Warwick/Mark Garlick Te dwie gwiazdy znajdują się na kursie kolizyjnym, aby eksplodować jako supernowa typu Ia , ukazując się 10 razy jaśniejszą niż Księżyc na nocnym niebie. Supernowe typu Ia to szczególna klasa kosmicznych eksplozji, powszechnie wykorzystywana jako świece standardowe  do pomiaru odległości między Ziemią a galaktykami macierzystymi. Występują one, gdy biały karzeł gromadzi zbyt dużo masy, nie jest w stanie wytrzymać własnej grawitacji i eksploduje. Od dawna teoretycznie przewidywano, że dwa okrążające się białe karły są przyczyną większości wybuchów supernowych typu Ia. Gdy znajdują się na ciasnej orbicie, cięższy biały karzeł z pary stopniowo gromadzi materię od swojego partnera, co pro...

Webb rejestruje obrazy i spostrzeżenia na temat jednego z najbardziej ekstremalnych środowisk Drogi Mlecznej

Obraz
Teleskop Webba zarejestrował wyjątkowo szczegółowe obrazy Sagittarius C – gwiezdnego żłobka w pobliżu centrum Drogi Mlecznej. Odkrył długie włókna gorącej plazmy, uformowane przez silne pola magnetyczne, które mogą hamować powstawanie nowych gwiazd. Zdjęcie Drogi Mlecznej wykonane przez radioteleskop MeerKAT, z wstawką przedstawiającą szczegółowy obraz Sagittarius C wykonany przez Kosmiczny Teleskop Jamesa Webba. Źródło: NASA, ESA, CSA, STScI, SARAO, Samuel Crowe (UVA), John Bally (CU), Ruben Fedriani (IAA-CSIC), Ian Heywood (Oxford) Sagittarius C to jedno z najbardziej ekstremalnych środowisk w Galaktyce Drogi Mlecznej . Ten zachmurzony obszar przestrzeni kosmicznej znajduje się około 200 lat świetlnych od supermasywnej czarnej dziury w centrum naszej Galaktyki. W tym miejscu masywny i gęsty obłok międzygwiazdowego gazu i pyłu zapadał się w siebie przez miliony lat, tworząc tysiące nowych gwiazd. W nowych badaniach zespół naukowców wykorzystał obserwacje z Kosmicznego Teleskopu Jam...

Galaktyki umierają wcześniej niż sądzono

Obraz
Międzynarodowy zespół pokazuje, że czerwone i martwe galaktyki można znaleźć zaledwie 700 milionów lat po Wielkim Wybuchu, co wskazuje, że galaktyki przestają tworzyć gwiazdy wcześniej niż przewidywały modele. Trzy widma wykonane przez JWST/NIRSpec. Galaktyka rekordzistka jest pokazana na środku. Źródło: NASA/CSA/ESA, A. Weibel, P. A. Oesch (University of Geneva), zespół RUBIES: A. de Graaff (MPIA Heidelberg), G. Brammer (Niels Bohr Institute), Archiwum DAWN JWST Przez długi czas naukowcy uważali, że we wczesnym Wszechświecie można zaobserwować jedynie galaktyki aktywnie formujące gwiazdy . Kosmiczny Teleskop Jamesa Webba ujawnił teraz, że galaktyki przestały tworzyć gwiazdy wcześniej niż oczekiwano. Niedawne odkrycie dokonane przez międzynarodowy zespół kierowany przez astronomów z Uniwersytetu Genewskiego (UNIGE) pogłębia napięcie między teoretycznymi modelami ewolucji kosmicznej a rzeczywistymi obserwacjami. Wśród setek widm uzyskanych za pomocą programu Webb RUBIES (Red Unknowns:...