DEC uchwyciła iskrzące galaktyki Gromady Antlia
Tysiące iskrzących galaktyk ujawnionych na nowym, bardzo głębokim zdjęciu DECam przedstawiającym Gromadę Antlia.
 |
| Gromada Antlia (Abell S636). Źródło: Dark Energy Survey/DOE/FNAL/DECam/CTIO/NOIRLab/NSF/AURA. Obróbka zdjęcia: R. Colombari & M. Zamani (NSF NOIRLab) |
Dark Energy Camera dostarcza obraz iskrzącego krajobrazu galaktyki. Ten bardzo głęboki widok Gromady Antlia ujawnia spektakularny wachlarz typów galaktyk wśród setek, które tworzą jej populację.
Gromady galaktyk to jedne z największych znanych struktur we Wszechświecie. Obecne modele sugerują, że te masywne struktury tworzą się jako skupiska ciemnej materii, a galaktyki, które tworzą się w ich obrębie, są przyciągane przez grawitację, tworząc grupy dziesiątek galaktyk, które z kolei łączą się, tworząc gromady liczące setki, a nawet tysiące. Jedną z takich grup jest Gromada Antlia (Abell S636), znajdująca się około 130 milionów lat świetlnych od Ziemi w kierunku konstelacji Pompy.
To zdjęcie zostało wykonane za pomocą 570-megapikselowej kamery DECam, zamontowanej na 4-metrowym teleskopie NSF w Cerro Tololo Inter-American Observatory w Chile, w ramach projektu NSF NOIRLab. Obejmuje ono tylko część z 230 galaktyk, które jak dotąd tworzyły gromadę Antlia, a także tysiące galaktyk tła. Bardzo głęboki widok DECam pokazuje różnorodność typów galaktyk w gromadzie i poza nią z niesamowitą szczegółowością.
W ciągu ostatnich 20 lat kilka programów NOIRLab przyczyniło się do obserwacji gromady Antlia. Naukowcy z Chile używali zarówno teleskopu Blanco, jak i teleskopu Gemini South do badania gromady w ramach projektu Antlia Cluster Project. W ostatnich latach naukowcy badali gromadę za pomocą obserwatoriów kosmicznych i naziemnych. Te połączone wysiłki ujawniły dynamiczną menażerię rzadszych typów galaktyk w gromadzie.
Gromada Antlia jest zdominowana przez dwie masywne galaktyki eliptyczne – NGC 3268 (w środku) i NGC 3258 (w prawym dolnym rogu). Te centralne galaktyki otoczone są przez szereg słabych galaktyk karłowatych. W oparciu o obserwacje rentgenowskie, które ujawniły „sznur” gromad kulistych wzdłuż obszaru szczytowego światła między nimi, naukowcy uważają, że te dwie galaktyki są w trakcie łączenia się,. Może to być dowód na to, że gromada Antlia to tak naprawdę dwie mniejsze gromady, które się łączą.
Gromada jest bogata w galaktyki soczewkowate – rodzaj galaktyk dyskowych, które mają niewielką ilość materii międzygwiazdowej, a tym samym niewielką ilość formujących się gwiazd – a także zawiera kilka galaktyk nieregularnych. W gromadzie znaleziono wiele rzadszych galaktyk karłowatych o niskiej jasności, w tym skrajnie zwarte galaktyki karłowate, zwarte galaktyki eliptyczne i niebieskie zwarte galaktyki karłowate. Gromada może również zawierać karłowate galaktyki sferoidalne i podtyp skrajnie rozproszonych galaktyk, choć do ich potwierdzenia potrzebne są dalsze badania.
Wiele z tych typów galaktyk zostało zidentyfikowanych dopiero w ciągu ostatnich kilku dekad ze względu na postęp w sprzęcie obserwacyjnym i technikach analizy danych, które mogą lepiej uchwycić niską jasność i stosunkowo mniejsze rozmiary tych galaktyk. Ocena typów galaktyk pozwala astronomom na wykreślenie drobnych szczegółów ewolucji galaktyk, a niektóre galaktyki bogate w ciemną materię zapewniają astronomom dalsze możliwości zrozumienia tej tajemniczej substancji, która stanowi 25% Wszechświata.
Rozwój większych i bardziej czułych kamer, takich jak DECam, pozwala astronomom dostrzec słabsze szczegóły tych superstruktur, takie jak rozproszone światło pomiędzy galaktykami gromady, które jest połączeniem światła wewnątrz gromady – słabego blasku gwiazd wyrzuconych w pole grawitacyjne gromady przez ruch oddziałujących galaktyk – oraz wyblakłego światła z pobliskiej pozostałości po supernowej Antlia, odkrytej w 2002 roku.
Nadchodzący przegląd Legacy Survey of Space and Time prowadzony przez obserwatorium NSF–DOE Vera C. Rubin będzie pierwszym badaniem astronomicznym, które dostarczy naukowcom danych niezbędnych do wykrycia światła wewnątrzgromadowego w tysiącach gromad galaktyk, co pozwoli na odkrycie wskazówek dotyczących rozmieszczenia ciemnej materii wokół gromad galaktyk i historii ewolucji Wszechświata na dużą skalę.
Opracowanie:
Agnieszka Nowak
Źródło:
