Posty

Wyświetlanie postów z 2016

Betelgeza rotuje szybciej, niż spodziewali się astronomowie

Obraz
Astronom J. Craig Wheeler z Uniwersytetu w Teksasie uważa, że Betelgeza, jasna czerwona gwiazda z ramienia Oriona, może mieć bardziej interesującą przeszłość, niż nam się dotychczas wydawało. Pracując z międzynarodową grupą studentów znalazł dowody na to, że czerwony nadolbrzym mógł powstać jako gwiazda podwójna, a potem wchłonął swojego towarzysza. Badania zostały opublikowane w Monthly Notices of the Royal Astronomical Society. Jak na tak dobrze znaną gwiazdę, Betelgeza jest dość tajemnicza. Astronomowie wiedzą, że jest ona czerwonym nadolbrzymem, masywną gwiazdą u kresu swojego życia i tak rozdętą, że jej rozmiar obecnie jest wiele razy większy, niż był oryginalnie. Któregoś dnia wybuchnie jako supernowa ale nikt nie wie, kiedy to nastąpi. Nowy klucz do przyszłości Betelgezy ma związek jej rotacją. Gdy gwiazda rozdyma się, stając się nadolbrzymem, jej tempo rotacji powinno zwalniać. Z obserwacji wynika, że Betelgeza wiruje 150 razy szybciej niż jakakolwiek pojedyncza gwiazda. Do b

Odkryto najmasywniejszy układ podwójny gwiazd neutronowych w projekcie Einstein@home

Obraz
Międzynarodowy zespół naukowców odkrył najbardziej masywny układ podwójny gwiazd neutronowy dzięki projektowi przeliczania rozproszonego Einstein@home, z danych uzyskanych z radioteleskopu w Arecibo. Prawie 25.000 lat świetlnych stąd, dwie martwe gwiazdy, każda z nich znacznie masywniejsza niż nasze Słońce, lecz o średnicy zaledwie 20 km, orbitują wokół siebie w czasie krótszym, niż 5 godzin. Ta niezwykła para skrajnych obiektów, znanych jako gwiazdy neutronowe, została odkryta przez międzynarodowy zespół naukowców - w tym także badaczy z Max Planck Institute for Radio Astronomy - oraz wolontariuszy z projektu przeliczania rozproszonego Einstein@home. Ich odkrycie jest najnowszym dodatkiem do krótkiej listy zaledwie 14 układów podwójnych tego typu oraz najbardziej masywnym z nich. Układ podwójny gwiazd neutronowych jest ważnym kosmicznym laboratorium umożliwiającym niektóre z najbardziej precyzyjnych testów ogólnej teorii względności Einsteina. Odgrywają także istotną rolę jako poten

Czy zaobserwowana gwiazda neutronowa potwierdza 80-letnie kwantowe przewidywania?

Obraz
Naukowcy przez dekady szukali potwierdzenia dziwnego efektu kwantowego pierwszy raz przewidzianego już w 1936 roku. Czy w końcu znaleźli dowód potwierdzający go? Zespół astronomów twierdzi, że gwiazda neutronowa zlokalizowana 300 lat świetlnych od nas może być dowodem na istnienie wirtualnych cząstek elementarnych, które pojawiają się i od razu przestają istnieć. Takie wnioski wysunęli po obserwacjach tej gwiazdy. Odkrycie to zweryfikowało prognozy sprzed 80 lat dotyczące fundamentalnej teorii kwantowej, która opisuje dziwny świat bardzo małych cząstek. Jednak nie wszyscy są przekonani, że naukowcy mają niezbite dowody na potwierdzenie. Gdy Paul Dirac napisał równanie elektrodynamiki kwantowej (quantum electrodynamics - QED), sformułował fundamentalną teorię fizyki, która leży u podstaw naszej wiedzy na temat cząstek elementarnych. W 1928 roku prognozowano, że każda cząstka ma partnera antymaterii (cząstkę o tej samej masie ale przeciwnym ładunku). Fizyk Carl Anderson odkrył antycz

Najsłabsza galaktyka satelitarna Drogi Mlecznej odkryta

Obraz
Badacze z Tohoku University kierowali międzynarodowym zespołem w odkryciu ekstremalnie słabej satelitarnej galaktyki karłowatej Drogi Mlecznej. Odkrycie to było częścią Subaru Strategic Survey, badania mającego na celu zmaksymalizowanie wyszukiwania galaktyk satelitarnych Drogi Mlecznej. W badaniach wykorzystywana jest Hyper Suprime-Cam (HSC) - duża kamera cyfrowa na 8,2-metrowym teleskopie Subaru. Absolwent Tohoku University, Daisuke Homma odkrył wraz z międzynarodowymi współpracownikami galaktykę, którą nazwano Virgo I. Znajduje się ona w kierunku gwiazdozbioru Panny (łac. Virgo), ma jasność absolutną -0,8 magnitudo i być może jest najsłabszą odkrytą galaktyką satelitarną. Odkrycie to sugeruje, że istnieje duża liczba jeszcze nieodkrytych galaktyk satelitarnych w halo Drogi Mlecznej i zapewnia ważny wgląd w formowanie się galaktyk poprzez hierarchiczne gromadzenie się ciemnej materii. Obecnie zidentyfikowano prawie 50 galaktyk satelitarnych Drogi Mlecznej. Około czterdzieści z nic

Uchwycić nieuchwytne

Obraz
Pierwszy raz współpracując razem, kosmiczne teleskopy Spitzer i Swift połączyły siły aby obserwować zjawisko mikrosoczewkowania w chwili, gdy odległa gwiazda jaśnieje dzięki polu grawitacyjnemu innego obiektu kosmicznego. Technika mikrosoczewkowania jest używana do poszukiwania mało masywnych ciał krążących wokół gwiazd, na przykład planet. W tym przypadku obserwacje pokazały brązowego karła. Brązowe karły są uważane za brakujące ogniwo pomiędzy planetami i gwiazdami, z masami powyżej 80 mas Jowisza. Jednak centrum brązowego karła nie jest wystarczająco gorące czy gęste, aby wygenerować energię w postaci fuzji termojądrowej, jak to ma miejsce w przypadku gwiazd. Co ciekawe, naukowcy odkryli, że dla gwiazd o masie zbliżonej do Słońca, mniej niż 1% posiada brązowego karła na orbicie o promieniu 3 AU (jednostek astronomicznych). Zjawisko to jest nazywane “pustynią brązowego karła”. Nowo odkryty brązowy karzeł krążący wokół macierzystej gwiazdy może zamieszkiwać tę pustynię. Spitzer i Sw

Odległe galaktyki widoczne dzięki soczewkowaniu grawitacyjnemu

Obraz
Nigdy wcześniej nie wykonano astrofizycznych pomiarów światła tak wysokiej energii z tak daleka. Około 7 miliardów lat temu doszło do potężnej eksplozji czarnej dziury w centrum Galaktyki. Efektem był wybuch promieniowania gamma o wysokim natężeniu. Wiele teleskopów, w tym także MAGIC (Major Atmospheric Gamma-ray Imaging Cherenkov Telescope), uchwyciło to światło. Przy okazji było to kolejne potwierdzenie Ogólnej Teorii Względności Einsteina, gdyż promienie światła po drodze na Ziemię napotkały mniej odległą galaktykę, co spowodowało ich odchylenie w procesie tak zwanego soczewkowania grawitacyjnego. Obiekt QSO B0218+357 jest blazarem, typem czarnej dziury. Badacze zakładają, że w centrum każdej galaktyki znajduje się supermasywna czarna dziura. Czarne dziury, na które ciągle opada materia, nazywamy aktywnymi czarnymi dziurami. Emitują one ekstremalnie jasne dżety. Gdy taki wybuch zostanie skierowany w stronę Ziemi, używamy pojęcia blazar. QSO B0218+357 został odkryty 14 lipca 2014

Młody układ gwiezdny uchwycony w akcie tworzenia

Obraz
Po raz pierwszy w historii astronomowie zobaczyli fragmentujący się gazowy dysk materii wokół młodej gwiazdy w układzie wielokrotnym. Naukowcy spodziewali się zobaczyć taki proces w działaniu, spowodowany przez niestabilność grawitacyjną, ale nowe obserwacje z ALMA i VLA ukazały proces w akcji. Badania bezpośrednio potwierdzają wniosek, że istnieją dwa mechanizmy tworzenia się układów wielokrotnych gwiazd. Jest to fragmentacja dysków protoplanetarnych (taka, jaką widzimy w tym przypadku), oraz rozdrobnienie większych obłoków gazu i pyłu, z których powstają młode gwiazdy. Gwiazdy formują się w gigantycznych obłokach gazu i pyłu w czasie, gdy materia w chmurze zapada się grawitacyjnie w gęste jądra, które zaczynają czerpać dodatkową materię do wewnątrz. Opadająca materia formuje dysk rotujący wokół młodej gwiazdy. Ostatecznie młoda gwiazda gromadzi wystarczającą ilość masy, aby wytworzyć temperaturę i ciśnienie w swoim centrum, które wywołają reakcje termojądrowe. Wcześniejsze badania

Najstarszy znany dysk protoplanetarny

Obraz
Grupa społeczności naukowców i zawodowych astronomów, w tym Jonathan Gagné z Carnegie, połączyła siły by odkryć niezwykłe „łowisko” egzoplanet. Odkryli oni gwiazdę otoczoną przez najstarszy znany dysk protoplanetarny. Kierowany przez Stevena Silverberga z Universytetu Oklahoma zespół opisał nowo zidentyfikowanego czerwonego karła z gorącym dyskiem protoplanetarnym, powiązanym z młodym układem planetarnym. Dyski protoplanetarne wokół czerwonych karłów takich jak te są rzadkością, ale gwiazda o nazwie AWI0005x3s wydaje się posiadać trwały dysk przez wyjątkowo długi czas. Odkrycie zostało opublikowane w The Astrophysical Journal Letters. Większość tego typu dysków zanika w czasie krótszym niż 30 milionów lat. Ten czerwony karzeł jest kandydatem na członka asocjacji gwiezdnej Carina, z czego wynika, że ma 45 milionów lat (jak reszta gwiazd w grupie). To jest najstarszy układ czerwonego karła z dyskiem, jaki astronomowie obserwują w podobnej asocjacji. Odkrycia dokonała społeczność nau

Rozwój supermasywnych czarnych dziur napędzany gęstymi gazowymi dyskami

Obraz
Zespół naukowców z Uniwersytetu w Tokio oraz ich współpracownicy, korzystając z teleskopów ALMA i innych, obserwujących kosmos na falach radiowych wykazał, że gęste molekularne dyski gazowe o rozmiarach kilkuset lat świetlnych, zlokalizowane w centrach galaktyk dostarczają gaz do znajdujących się tam supermasywnych czarnych dziur. Odkrycie to ujawnia ważne informacje na temat rozwoju czarnych dziur na przestrzeni czasu. Supermasywne czarne dziury ponad milion razy masywniejsze od Słońca istnieją w centrach wielu galaktyk, ale nie jest jasne, jak do tego doszło. Znany był związek pomiędzy tempem, w jakim gwiazdy powstają w centralnych obszarach galaktyk a ilością gazu, który wpada do supermasywnych czarnych dziur. Doprowadziło to niektórych naukowców do sugestii, że aktywność zaangażowana w formowanie się gwiazd napędza rozwój czarnych dziur. Badacze z Tokio odkryli po raz pierwszy, korzystając z danych uzyskanych z ALMA oraz z innych teleskopów, że gęste gazowe dyski molekularne zajm

Hubble zagląda do centrum galaktyki spiralnej

Obraz
Zdjęcie z Kosmicznego Teleskopu Hubble’a pokazuje centralny obszar galaktyki spiralnej NGC 247. Jest to stosunkowo mała galaktyka w gwiazdozbiorze Wieloryba. Znajduje się 11 milionów lat świetlnych od nas i należy do tak zwanej Grupy Rzeźbiarza, luźnego zbioru galaktyk, która zawiera także bardziej znaną galaktykę NGC 253, zwaną Galaktyką Rzeźbiarz. Jądro NGC 247 jest widoczne na tym zdjęciu jako jasne, białe skupisko otoczone mieszanką gwiazd, gazu i pyłu. Pył formuje ciemne skupiska i filamenty krzyżujące się na tle gwiazd, podczas gdy gaz jest formowany w jasne pętelki zwane regionami H II, rozsiane głównie w ramionach galaktyk i na obszarach zewnętrznych. Galaktyka ta ukazuje jedną szczególnie niezwykłą i tajemniczą cechę, której nie widać na tym zdjęciu ale widoczna jest wyraźnie w szerokim przeglądzie galaktyk, takim jak obrazy z 2,2-metrowego teleskopu ESO MPG/ESO. Północna część dysku NGC 274 zawiera pozorną pustkę, lukę w zwykłym roju gwiazd i regionach H II, obejmującą praw

Pulsary milisekundowe

Obraz
Gdy gwiazda o masie około dziesięciu mas Słońca kończy swoje życie, wybucha jako supernowa pozostawiając po sobie gwiazdę neutronową. Gwiazdy neutronowe mają masy od jednej do kilkunastu mas Słońca, ale ich średnica to zaledwie kilkadziesiąt kilometrów. Wirują bardzo szybko a gdy są związane polem magnetycznym, naładowane cząsteczki emitują promieniowanie elektromagnetyczne w sposób przypominający latarnię morską. Promienie te czasem “omiatają” Ziemię z ogromną regularnością kilku sekund, lub nawet szybciej. Ten rodzaj gwiazd neutronowych nazywamy pulsarami. Są one dramatycznymi, potężnymi sondami supernowych, ich przodków i posiadaczy materii jądrowej w ekstremalnych warunkach, jakie istnieją w tych gwiazdach. Pulsary milisekundowe to takie, które wirują bardzo szybko, z prędkością kilkuset obrotów na sekundę. Astronomowie wywnioskowali, że obiekty te muszą zwiększać swoją szybkość rotacji poprzez akrecję materii z pobliskiego gwiezdnego towarzysza. Obecnie znanych jest blisko 3.000

Mało masywne obiekty mogą pomóc udoskonalić teorię planetarnej ewolucji

Obraz
Gdy gwiazda jest młoda, często jeszcze jest otoczona rotującym dyskiem gazu i pyłu, z którego mogą powstać planety. Astronomowie chcieliby odnaleźć takie dyski, aby móc uchwycić gwiazdę w momencie formowania się planet. Niezwykłym jest znalezienie takich dysków wokół brązowych karłów i gwiazd o małych masach. Zespół astronomów kierowanych przez Anne Boucher z Université de Montréal odkrył cztery nowe obiekty o niskiej masie, otoczone dyskami. Wyniki zostaną opublikowane w The Astrophysical Journal. Trzy spośród czterech odkrytych obiektów są dość małe. Ich masy wahają się w przedziale między 13 a 18 mas Jowisza. Czwarty to już 120 mas Jowisza (Słońce ma masę ponad 1000 mas Jowisza). Znalezienie dysków wokół mało masywnych układów jest bardzo interesujące. Ponieważ obiekt istnieje poniżej pewnej granicy, którą definiuje się gwiazdę, i ciągle posiada dysk, co może oznaczać formowanie się planet, które mówi nam wiele o gwiezdnej i planetarnej ewolucji. W dysku protoplanetarnym ziarna py

Co z ciemną materią?

Obraz
W późnych latach ‘70 ubiegłego stulecia, astronomowie Vera Rubin i Albert Bosma niezależnie odkryli, że galaktyki spiralne rotują niemal ze stałą prędkością. Prędkość gwiazd i gazu wewnątrz galaktyki nie zmniejsza się wraz z promieniem, tak jak można by tego oczekiwać zgodnie z prawem Newtona czy poprzez rozkład widzialnej materii, lecz pozostaje stała. Takie płaskie krzywe rotacji są zwykle przypisywane niewidzialnej ciemnej materii otaczającej galaktyki. Teraz zespół badaczy pod przewodnictwem Case Western Reserve University odnalazł nowe powiązania w galaktykach spiralnych i nieregularnych. Oto przyspieszenie obserwowane w krzywej rotacji jest ściśle skorelowane z przyspieszeniem grawitacyjnym przewidywanym tylko z widoczną masą a nie z ciemną materią. Odkrycia dokonano spośród 153 galaktyk spiralnych i nieregularnych, począwszy od gigantów, po karły, tych z masywnym centralnym zgrubieniem czy bez niego. Były tam również galaktyki składające się głównie z gwiazd bądź też prawie z s

XMM-Newton ujawnia wybuchową przeszłość Drogi Mlecznej

Obraz
Gigantyczny bąbel otaczający centrum Drogi Mlecznej pokazuje, że sześć milionów lat temu supermasywna czarna dziura w naszej Galaktyce była w ogniu gwałtownych energii. Rzuca to również światło na ukryte miejsce “brakującej” materii Galaktyki. Oprócz tajemniczej ciemnej materii astronomowie musieli jeszcze znaleźć zwykłą - tak zwaną barionową - materię w Drodze Mlecznej. Było to możliwe m.in. dzięki XMM-Newton. Dokładna analiza archiwalnych obserwacji wykazała, że istnieje ogromna ilość rozproszonej barionowej materii w Galaktyce. XMM-Newton odnalazł ją w postaci gazu o temperaturze miliona stopni, który przenika zarówno dyski Galaktyki, gdzie znaleziono większość gwiazd, jak również sferyczny obłok otaczający całą Drogę Mleczną. Obłok ten jest ogromny. Nasze Słońce znajduje się w odległości 26.000 lat świetlnych od centrum Galaktyk, natomiast obłok rozciąga się na co najmniej 200.000 - 650.000 lat świetlnych. Fabrizio Nicastro, z Istituto Nazionale di Astrofisica, Osservatorio Astr

ALMA odkrywa bogactwo wewnątrz dysków gazowych wokół większych gwiazd

Obraz
Astronomowie korzystający z Atacama Large Millimeter/submillimeter Array (ALMA) zbadali dziesiątki młodych gwiazd podobnych do Słońca oraz innych, prawie dwukrotnie większych i odkryli, że te większe posiadają bogate zbiory tlenku węgla w swoich dyskach pyłowych. W odróżnieniu od nich, mało masywne gwiazdy podobne do Słońca mają dyski pyłowe praktycznie pozbawione gazu. Odkrycie to stoi w sprzeczności z oczekiwaniami astronomów, którzy utrzymują, że silniejsze promieniowanie większych gwiazd powinno znieść gaz z ich obłoków pyłowych szybciej, niż stosunkowo łagodne promieniowanie mniejszych gwiazd. Może ono być także nowym spojrzeniem na proces formowania się planet olbrzymów wokół młodych gwiazd. Dyski pyłowe znajdują się wokół gwiazd, które tracą swoje napełnione gazem dyski protoplanetarne, i rozpoczynają proces formowania się planet, asteroid, komet i innych planetozymali. Wokół młodych gwiazd wiele z tych nowo powstałych obiektów jeszcze osiada na orbitach i zderzając się produ

Zaobserwowano masywną gwiazdę na wczesnym etapie życia

Obraz
Astronomowie zaobserwowali rzadki przykład ekstremalnie masywnej gwiazdy na wczesnym etapie swojego życia, uzyskując nowe spojrzenie na to, w jaki sposób duże gwiazdy powstają i ewoluują. Gwiazda znajduje się w odległości 11.000 lat świetlnych od Ziemi, ma masę 30 mas Słońca i ciągle rośnie. Astronomowie odkryli, że gwiazda nadal jest w procesie zbierania materii z macierzystego obłoku gazu i pyłu, co oznacza, że jest jeszcze dzieckiem w kosmicznych kategoriach i przypuszcza się, że będzie jeszcze bardziej masywna gdy “dorośnie”. Tego typu młode gwiazdy znane są jako protogwiazdy. Ze względu na ich niezwykle duże rozmiary, protogwiazdy takie jak ta są dość ciężkie do zlokalizowania w naszej Galaktyce i trudne do badania, ponieważ żyją szybko, umierają młodo i znajdują się na ogół bardzo daleko od nas. Przeciętna gwiazda, taka jak nasze Słońce, formuje się przez miliony lat. Masywne gwiazdy powstają znacznie szybciej - rzędu 100.000 lat. Wypalają swoje paliwo także znacznie szybciej

Nowa "strefa Złotowłosej" dla planet zdolnych do zamieszkania

Obraz
Przez dziesięciolecia astronomowie uważali, że głównym czynnikiem przy określeniu, czy dana planeta jest zdolna podtrzymać życie jest jej odległość od gwiazdy macierzystej. W naszym Układzie Słonecznym, na przykład, Wenus znajduje się zbyt blisko a Mars zbyt daleko od Słońca, natomiast Ziemia jest we właściwym miejscu. Dystans ten naukowcy określają mianem ekostrefy lub strefy Złotowłosej. Naukowcy sądzili także, że planety były zdolne do samoregulacji swojej wewnętrznej temperatury przez osłonę konwekcyjną - podpowierzchniowe przesuwanie się skał spowodowane wewnętrznym ogrzewaniem i chłodzeniem. Na początku planeta może być zbyt zimna lub zbyt gorąca, ale w końcu ustabilizuje się do odpowiedniej temperatury. Nowe badania, których wyniki opublikowano 19 sierpnia b.r. w Science Advances sugerują, że sama ekosfera nie jest wystarczająca do podtrzymania życia. Potrzeba czegoś jeszcze. Planeta od początku musi posiadać właściwą temperaturę wewnętrzną. Jeżeli zbierzemy wszystkie dane na

Hubble odkrywa parę galaktyk pochodzącą z kosmicznego pustkowia

Obraz
Kosmiczny Teleskop Hubble’a odkrył dwie małe galaktyki karłowate, które przywędrowały z odległego kosmicznego pustkowia w zatłoczone rejony wypełnione galaktykami. Po trwającym miliardy lat spokoju, galaktyki gotowe są na “burzę” narodzin nowych gwiazd. Owe zdjęcia z Hubble’a mogą być przebłyskami tego, jakimi galaktyki karłowate mogły być w przeszłości. Badanie tych i podobnych im galaktyk może dostarczyć dalszych wskazówek dotyczących powstawania i ewolucji galaktyk karłowatych. Obserwacje z Hubble’a sugerują, że obie galaktyki, zwane Pisces A i Pisces B, spędziły większość czasu swojego istnienia w Lokalnej Pustce, regionie Wszechświata słabo “usianego” galaktykami. Obszar ten ma rozmiar około 150 milionów lat świetlnych. Pod wpływem stałej grawitacyjnej samotne galaktyki karłowate trafiły w region bardziej zatłoczony, w gęsty międzygalaktyczny gaz. W tym bogatym w gaz środowisku powstawanie gwiazd mogło zostać wywołane przez jego opadanie na galaktyki, gdy te sunęły przez gęstszy

Samotna młoda gwiazda

Obraz
Samotna na kosmicznej drodze, z dala od jakiegokolwiek znanego obiektu astronomicznego, młoda, niezależna gwiazda znajduje się na etapie ogromnego tempa wzrostu. Niezwykły obiekt, zwany CX330, po raz pierwszy został zaobserwowany jako źródło promieni rentgenowskich w 2009 roku przez Chandra X-Ray Observatory, w czasie badania zgrubienia centralnego Drogi Mlecznej. Dalsze obserwacje wykazały, że obiekt ten emitował również światło widzialne. Mając jedynie takie wskazówki, astronomowie nie mogli stwierdzić, co to za obiekt. Gdy naukowcy zbadali obrazy w podczerwieni tego obszaru, uzyskane dzięki Wide-field Infrared Survey Explorer (WISE), zdali sobie sprawę z tego, że wokół obiektu znajduje się dużo gorącego pyłu, który musiał być ogrzewany przez wybuch. Porównując dane z WISE z 2010 r. z danymi uzyskanymi dzięki teleskopowi Spitzer w 2007 roku astronomowie ustalili, że CX330 jest prawdopodobnie młodą gwiazdą, która wybuchała przez kilka lat. W rzeczywistości w okresie trzech lat je

Astronomowie zbadali atmosferę egzoplanety rozmiarów Ziemi

Obraz
Korzystając z Kosmicznego Teleskopu Hubble’a astronomowie przeprowadzili pierwsze badania atmosfery planet o rozmiarach Ziemi, krążących wokół innej gwiazdy i na dwóch z nich znaleźli wskazówki świadczące o tym, że może na nich istnieć życie. Astronomowie odkryli, że jest mało prawdopodobne, by egzoplanety TRAPPIST-1b i TRAPPIST-1c, znajdujące się około 40 lat świetlnych od Ziemi, posiadały zdominowane przez wodór atmosfery zwykle spotykane u gazowych olbrzymach. Brak powłoki wodorowo-helowej zwiększa szanse na powstanie życia na owych planetach. Jeżeli posiadałyby znaczącą powłokę wodorowo-helową, nie byłoby możliwe, aby którakolwiek z nich mogła podtrzymać potencjalne życie, ponieważ gęsta atmosfera działała by jak szklarnia. Julien de Wit z Massachusetts Institute of Technology w Cambridge kierowała zespołem astronomów, którzy obserwowali planety w bliskiej podczerwieni przy użyciu Wide Field Camera 3 teleskopu Hubble’a. Naukowcy użyli spektroskopii, aby zbadać skład chemiczny a

Kosmiczne fajerwerki w pobliskiej galaktyce karłowatej

Obraz
Kosmiczny Teleskop Hubble’a pokazuje kosmiczne fajerwerki z pobliskiej, małej galaktyki karłowatej. Jest to efekt narodzin gwiazd, które zapalają jeden z końców maleńkiej galaktyki Kiso 5639. Owa galaktyka karłowata ma kształt spłaszczonego naleśnika, ale ponieważ jej krawędź jest nachylona, przypomina rakietę z niesamowitą płonącą głową i długim, usianym gwiazdami ogonem. Kiso 5639 jest rzadkim, bliskim przykładem podłużnych galaktyk, które występują w dużych ilościach na większych odległościach, na jakich obserwujemy Wszechświat we wczesnym etapie istnienia. Astronomowie sugerują, że te szaleńcze narodziny gwiazdy wzbudził międzygalaktyczny gaz opadający na jeden z krańców galaktyki podczas jej dryfowania przez kosmos. Obserwacje wczesnego Wszechświata, takie jak Ultragłębokie Pole Hubble’a pokazują, że około 10% wszystkich galaktyk ma taki kształt. Nazywa się je “kijankami”. Ale w badaniach pobliskiego Wszechświata pojawiło się tylko kilka tych niezwykłych galaktyk, w tym Kiso

Nieaktywna czarna dziura pożera gwiazdy, stając się rentgenowską latarką

Obraz
Około 3,9 miliarda lat temu, w sercu ogromnej galaktyki, intensywne pływy z monstrualnej czarnej dziury rozerwały gwiazdę, która zbytnio się do niej zbliżyła. Podczas tego zdarzenia wytworzyło się promieniowanie rentgenowskie, które dotarło do Ziemi 28 marca 2011 roku i było obserwowane m.in. przez satelitę NASA Swift. W ciągu kilku dni naukowcy stwierdzili, że wybuch, znany obecnie jako Swift J1644+57 to nic innego, jak poświata od rozerwanej gwiazdy oraz gwałtownego rozgrzania się wcześniej nieaktywnej czarnej dziury. Teraz naukowcy wykorzystując archiwalne dane z teleskopów Swift, XMM-Newton oraz Suzaku zidentyfikowali echa rozbłysków rentgenowskich wybuchających podczas tego zdarzenia. Zespół astronomów wykorzystał owe pogłosy po raz pierwszy do mapowania przepływu gazu w pobliżu nowo aktywowanej czarnej dziury. Astronomowie jeszcze nie wiedzą, co powoduje rozbłyski promieniowania rentgenowskiego w pobliżu czarnej dziury, ale mogą wykryć jego echo. Technika, za pomocą której to

ALMA obserwuje tlen w galaktyce z początków Wszechświata

Obraz
Astronomowie korzystający z radioteleskopów Atacama Large Millimeter/submillimeter Array (ALMA) wykryli wyraźną emisję tlenu w galaktyce SXDF-NB1006-2, która znajduje się w odległości 13,1 miliarda lat świetlnych od Ziemi. Jest to najbardziej odległy tlen, jaki do tej pory wykryto. Tlen w tej galaktyce wydaje się być jonizowany przez wiele młodych, olbrzymich gwiazd. Jego obserwacje są pomocne w zrozumieniu dość niejasnej epoki wczesnego Wszechświata, tzw. „ery rejonizacji”. SXDF-NB1006-2 ma przesunięcie ku czerwieni równe 7,2 co oznacza, że widzimy ją zaledwie 700 milionów lat po Wielkim Wybuchu. Astronomowie chcą dowiedzieć się więcej o ciężkich pierwiastkach występujących w galaktyce, które mogą im powiedzieć coś o poziomie aktywności formowania się gwiazd, czyli o wspomnianej kosmicznej rejonizacji. W astronomii ciężkimi pierwiastkami nazywa się te wszystkie, które są cięższe od wodoru, helu i litu. Wokół nas we Wszechświecie znajdują się różne pierwiastki. Jednakże tuż po Wiel

Czy wszechświat rozszerza się szybciej, niż dotychczas sądzono?

Obraz
Zespół astronomów korzystający z Kosmicznego Teleskopu Hubble’a odkrył, że Wszechświat rozszerza się 5-9% szybciej, niż sądzono. Według Adama Riessa, lidera grupy badawczej oraz laureata nagrody Nobla, odkrycie to może pomóc zrozumieć m.in. ciemną materię czy ciemną energię. Istnieje kilka wyjaśnień nadmiernej prędkości Wszechświata. Jedną z możliwości jest fakt, że ciemna energia, która, jak wiadomo, powoduje przyspieszanie ekspansji Wszechświata, może także powodować odpychanie się galaktyk od siebie z jeszcze większą, bądź rosnącą, intensywnością. Inny pomysł naukowców jest taki, że kosmos we wczesnych etapach istnienia zawierał cząstkę, która poruszała się z prędkością światła. Tak szybkie cząstki zwane są “ciemnym promieniowaniem” i zalicza się do nich, znane już wcześniej, neutrina. Wzrost tempa przyspieszenia ekspansji może również oznaczać, że ciemna materia posiada jakieś dziwne, nieznane cechy. Ciemna materia jest podstawą Wszechświata, na której galaktyki się budowały,

Kepler-62f - czyżby posiadała życie?

Obraz
Astronomowie badający egzoplanetę Kepler-62f sądzą, że może być zdolna do zamieszkania. Kepler-62f - egzoplaneta krążąca wokół gwiazdy znajdującej się 1200 lat świetlnych od Ziemi, w kierunku gwiazdozbioru Lutni. Została odkryta w misji Kepler w roku 2013. Zespół astronomów sugeruje, że planeta ta może być zdolna do zamieszkania. Dane z Keplera sugerują, że 62f jest planetą skalistą i może posiadać oceany. Jest 40% większa od Ziemi i krąży wokół gwiazdy mniejszej i chłodniejszej niż nasze Słońce. Układ, w którym krąży Kepler-62f posiada 5 planet a ona sama krąży najdalej od swojej macierzystej gwiazdy. Zespół astronomów z wydziału astronomii i fizyki UCLA zastosował różne metody modelowania w celu określenia, czy 62f może być zdolna do zamieszkania. Jeżeli planeta posiada atmosferę, kluczowe okaże się, czy zawiera ona dwutlenek węgla, który jako gaz cieplarniany może mieć znaczący wpływ na temperaturę powierzchni a zatem także wpływ na jej zdolność do zamieszkania. Atmosfera Ziemi