Posty

Wyświetlanie postów z czerwiec, 2024

Mała, chłodna i siarkowa egzoplaneta może pomóc w zrozumieniu powstawania planet

Obraz
Dwutlenek siarki w atmosferze egzoplanety czyni ją głównym celem dla naukowców próbujących zrozumieć, jak powstają planety. Wizja artystyczna gazowej egzoplanety GJ 3470 b, która posiada siarkę w atmosferze. Źródło: Wydział Astronomii UW–Madison Zaskakująca żółta mgiełka dwutlenku siarki w atmosferze gazowego „karła” oddalonego o około 96 lat świetlnych od naszego Układu Słonecznego sprawia, że planeta ta jest głównym celem dla naukowców próbujących zrozumieć, jak powstają światy. Astronomowie odkryli egzoplanetę GJ 3470 b w 2012 roku, gdy jej cień przesunął się po tarczy swojej gwiazdy macierzystej. GJ 3470 b znajduje się w konstelacji Raka i jest około połowę mniejsza od Neptuna, a jej masa jest 10 razy większa od masy Ziemi. W międzyczasie naukowcy gromadzili dane na temat planety za pomocą teleskopów kosmicznych Hubble’a i Spitzera , czego kulminacją były dwie ostatnie obserwacje za pomocą Kosmicznego Teleskopu Jamesa Webba . Planety znajdujące się poza naszym Układem Słoneczn

Rozbłyski i echa monstrualnej czarnej dziury Drogi Mlecznej

Obraz
Zespół naukowców dokonał przełomowych odkryć dotyczących supermasywnej czarnej dziury w centrum naszej Galaktyki. Galaktyczne centrum wraz z nowo odkrytymi flarami z Sgr A*. Źródło: NuSTAR/NASA Czarne dziury są niezwykle trudne do zbadania, po części dlatego, że światło nie jest w stanie uciec przed ich olbrzymią grawitacją. Naukowcy zazwyczaj wnioskują o ich właściwościach, obserwując ich wpływ grawitacyjny na pobliskie gwiazdy, emisje z otaczających je obłoków gazu i inne tego typu zjawiska. Grace Sanger-Johnson i Jack Uteg, kierowani przez Shou Zhang, adiunkt na Wydziale Fizyki i Astronomii Michigan State University, znaleźli innowacyjne sposoby, aby rzucić więcej światła na te kosmiczne zagadki, wykorzystując dziesięciolecia danych rentgenowskich z teleskopów kosmicznych. Galaktyczne fajerwerki Sanger-Johnson przeanalizowała 10 lat danych w poszukiwaniu rozbłysków rentgenowskich z Sagittarius A* (Sgr A*) , centralnej czarnej dziury Drogi Mlecznej . W ten sposób odkryła dziewięć r

Wiatr z czarnych dziur może wpływać na rozwój otaczających je galaktyk

Obraz
Obłoki gazu w galaktyce są wypychane z dużą prędkością między gwiazdy przez promieniowanie z supermasywnej czarnej dziury w jej centrum. Wizja artystyczna wiatru kwazarowego (jasnoniebieskiego) wystrzeliwanego z dysku akrecyjnego (czerwono-pomarańczowego) wokół supermasywnej czarnej dziury. We wstawce po prawej stronie znajdują się dwa widma kwazara SBS 1408+544, pokazujące przesunięcie w lewo pochłoniętego światła, które ujawniło przyspieszenie gazu wypychanego przez wiatry kwazara. Źródło: NASA/CXC/M. Weiss, Catherine Grier oraz współpraca SDSS Obłoki gazu w odległej galaktyce są coraz szybciej wypychane – z prędkością ponad 16 000 km/s – między sąsiednie gwiazdy przez podmuchy promieniowania z supermasywnej czarnej dziury w centrum galaktyki. Jest to odkrycie, które pomaga naświetlić sposób, w jaki aktywne czarne dziury mogą stale kształtować swoje galaktyki, pobudzając lub tłumiąc rozwój nowych gwiazd. Zespół naukowców pod kierunkiem profesor astronomii z Uniwersytetu Wisconsin-M

JWST ujawnia zderzenie asteroid w sąsiednim układzie gwiazdowym

Obraz
Obserwacje rzucają światło na lotne procesy, które kształtują układy gwiazdowe podobne do naszego, oferując unikalne spojrzenie na pierwotne etapy formowania się planet. Wizja artystyczna gwiazdy Beta Pictoris i jej gazowego olbrzyma Beta Pictoris b. Źródło: NASA/LYNETTE COOK Astronomowie uchwycili coś, co wydaje się być migawką masywnego zderzenia gigantycznych asteroid w Beta Pictoris , sąsiednim układzie gwiazdowym znanym z młodego wieku i burzliwej aktywności związanej z powstawaniem planet. Obserwacje zwracają uwagę na lotne procesy, które kształtują układy gwiazdowe takie jak nasz, oferując unikalne spojrzenie na etapy formowania się planet. Beta Pictoris jest w wieku, w którym formowanie się planet w strefie planet ziemskich wciąż trwa poprzez zderzenia gigantycznych asteroid, więc to, co możemy tu zobaczyć, to w zasadzie formowanie się planet skalistych i innych ciał w czasie rzeczywistym  – powiedziała Christine Chen, astronom z Johns Hopkins University, która kierowała bada

Hubble odkrywa niespodzianki wokół gwiazdy, która wybuchła 40 lat temu

Obraz
Zespół astronomów przejrzał ponownie archiwalne dane dotyczące obiektu, który był obserwowany 40 lat temu.  Koncepcja artysty przedstawia układ nowej HM Sagittae (HM Sge), w którym biały karzeł wyciąga materię ze swojego czerwonego olbrzyma. Źródło: NASA, ESA, Leah Hustak (STScI) Astronomowie wykorzystali nowe dane z Kosmicznego Teleskopu Hubble’a i Obserwatorium SOFIA (Stratospheric Observatory For Infrared Astronomy) , a także dane archiwalne z innych misji, aby ponownie przyjrzeć się jednemu z najdziwniejszych układów podwójnych gwiazd w naszej Galaktyce – 40 lat po tym, jak pojawił się on na scenie jako jasna i długo żyjąca nowa . Nowa to gwiazda, która nagle gwałtownie zwiększa swoją jasność, a następnie znika, zwykle w ciągu kilku miesięcy lub lat. Pomiędzy kwietniem a wrześniem 1975 roku układ podwójny HM Sagittae (HM Sge) stał się 250 razy jaśniejszy. Co jeszcze bardziej niezwykłe, nie wygasł on gwałtownie, jak to zwykle czynią nowe, ale utrzymał swoją jasność przez dziesię

Śledzenie samotnej małomasywnej gwiazdy, która przemieszcza się przez Drogę Mleczną

Obraz
Nowo odkryty podkarzeł typu L odbywa niezwykłą podróż przez naszą Galaktykę. Symulacja hipotetycznej pary białego karła J1249+36 kończy się eksplozją białego karła w supernową. Źródło: Adam Makarenko / W.M. Keck Observatory Może się wydawać, że Słońce jest nieruchome, podczas gdy planety na jego orbicie się poruszają, ale w rzeczywistości Słońce krąży przez Drogę Mleczną z imponującą prędkością około 220 km/s. Jakkolwiek szybkie może się to wydawać, kiedy odkryto słabą czerwoną gwiazdę przecinającą niebo w zauważalnie szybkim tempie, naukowcy zwrócili na to uwagę. Dzięki wysiłkom obywatelskiego projektu naukowego o nazwie Backyard Worlds: Planet 9 oraz zespołu astronomów z całych Stanów Zjednoczonych, w Drodze Mlecznej odkryto rzadką gwiazdę, podkarła typu L o hiperprędkości . Co więcej, gwiazda ta może znajdować się na trajektorii, która sprawi, że całkowicie opuści Drogę Mleczną. Badania, prowadzone przez profesora astronomii i astrofizyki Uniwersytetu Kalifornijskiego w San Diego

Pierwsza mapa wypływów z pobliskiego kwazara I Zwicky 1

Obraz
Astronomowie z Holandii po raz pierwszy zmapowali wypływ z jednego z najbliższych kwazarów – I Zwicky 1. Wizja artystyczna wypływów z kwazara. Źródło: ESO/M. Kornmesser Kwazary to jasne jądra galaktyk zasilane przez supermasywną czarną dziurę znajdującą się w ich centrum. Zespół badał wypływ gazu w I Zwicky 1 , aby zmapować jego system obłoków wydmuchiwanych z prędkością od dziesiątek do tysięcy kilometrów na sekundę. Wyniki zostały opublikowane w czasopiśmie Astronomy & Astrophysics. Większość galaktyk , w tym nasza Droga Mleczna , posiada w swoim centrum supermasywną czarną dziurę. Zazwyczaj ważą one miliony mas Słońca. Wiele z nich czai się w czerni kosmosu, niewiele zdradzając. Niektóre z nich mają jednak w pobliżu duże pokłady materii, którą mogą się żywić. To sprawia, że ich sąsiedztwo staje się świetlistą latarnią, przyćmiewającą całą galaktykę macierzystą. Biorąc pod uwagę odległość od Ziemi, te aktywne jądra galaktyczne wyglądają jak jasne kropki, podobnie jak gwiazdy

Naukowcy odkryli we wczesnym Wszechświecie więcej galaktyk podobnych do Drogi Mlecznej

Obraz
Zespół naukowców zagląda w przeszłość i odkrywa nowe wskazówki dotyczące wczesnego Wszechświata i wyglądu galaktyk sprzed miliardów lat. Niektóre z galaktyk spiralnych badanych przez naukowców biorących udział w badaniu. Zdjęcie dzięki uprzejmości Vicki Kuhn W nowych badaniach naukowcy z Uniwersytetu Missouri odkryli, że galaktyki spiralne były bardziej powszechne we wczesnym Wszechświecie niż dotychczas sądzono. Naukowcy wcześniej uważali, że większość galaktyk spiralnych powstała około 6-7 miliardów lat po uformowaniu się Wszechświata  – powiedział Yicheng Guo, profesor nadzwyczajny na Wydziale Fizyki i Astronomii UM i współautor pracy . Jednak nasze badania pokazują, że galaktyki spiralne były powszechne już 2 miliardy lat po Wielkim Wybuchu . Oznacza to, że formowanie się galaktyk następowało szybciej niż wcześniej sądziliśmy. Odkrycie to może pomóc naukowcom lepiej zrozumieć, w jaki sposób galaktyki spiralne, takie jak nasza macierzysta Droga Mleczna , formowały się w czasie. Wie

W jaki sposób supermasywne czarne dziury stają się supermasywne?

Obraz
Zespół naukowców przedstawił najlepsze jak dotąd modelowanie wzrostu supermasywnych czarnych dziur znajdujących się w centrach galaktyk. Po lewej stronie znajduje się zdjęcie łączące obserwacje rentgenowskie (niebieski) i optyczne (czerwony, zielony i niebieski), a po prawej stronie symulowana gęstość kolumny gazu na podstawie symulacji kosmologicznych przy użyciu IllustrisTNG. Źródło: F. Zou (Penn State) i współpracownicy; Obserwacje: Współpraca XMM-SERVS; Symulacje: współpraca TNG; ilustracja: Nahks TrEhnl (stan Penn) Łącząc czołowe obserwacje rentgenowskie z najnowocześniejszymi symulacjami komputerowymi budowy galaktyk w historii kosmosu, naukowcy przedstawili najlepsze jak dotąd modelowanie wzrostu supermasywnych czarnych dziur znajdujących się w centrach galaktyk. Korzystając z tego hybrydowego podejścia, zespół badawczy kierowany przez astronomów z Penn State University uzyskał pełny obraz wzrostu czarnych dziur na przestrzeni 12 miliardów lat, od czasu gdy Wszechświat miał

Naukowcy odkrywają tajemnicze mini-neptuny

Obraz
Astronomowie odkryli mini-neptuny wokół czerwonych karłów, które krążą blisko swoich gwiazd macierzystych, a trzy z nich mają prawdopodobnie ekscentryczne orbity. Schemat orbit odkrytych egzoplanet. Orbity egzoplanet w pobliżu swoich gwiazd macierzystych z czasem stają się okrągłe, ale trzy z nowo odkrytych egzoplanet, z wyjątkiem lewej dolnej części, zachowały orbity eliptyczne, mimo że mają ponad miliard lat. Źródło: Astrobiology Center Egzoplanety o rozmiarach pomiędzy Ziemią a Uranem/Neptunem, znane jako mini-neptuny , nie występują w naszym Układzie Słonecznym . Jednak mini-neptuny są stosunkowo powszechne poza Układem Słonecznym i są obiecującymi celami do scharakteryzowania atmosfery przez Kosmiczny Teleskop Jamesa Webba . Jak wyglądają mini-neptuny? W badaniach odkryto cztery tranzytujące mini-neptuny o krótkim okresie obiegu (TOI-782 b, TOI-1448 b, TOI-2120 b i TOI-2406 b) krążące wokół czerwonych karłów poprzez obserwacje za pomocą naziemnych teleskopów MuSCAT (Multicolor S

Jak powstała galaktyka satelitarna Drogi Mlecznej?

Obraz
Puchar 2 jest jedną z największych galaktyk satelitarnych Drogi Mlecznej. Jest też niezwykle zimna i posiada wolno poruszające się gwiazdy, ale jak powstała, pozostaje niejasne. Galaktyki karłowate wokół Drogi Mlecznej. Źródło: ESA/Gaia/DPAC Galaktyka karłowata Puchar 2 znajduje się około 380 000 lat świetlnych od Ziemi i jest jedną z największych galaktyk satelitarnych Drogi Mlecznej . Niezwykle zimna i z wolno poruszającymi się gwiazdami, Puchar 2 ma niską jasność powierzchniową. Jak powstała ta galaktyka pozostaje niejasne. Od czasu jej odkrycia w 2016 roku podejmowano wiele prób odtworzenia niezwykłych właściwości Puchar 2, ale okazało się to bardzo trudne  – powiedział Hai-Bo Yu, profesor fizyki i astronomii na Uniwersytecie Kalifornijskim w Riverside, którego zespół oferuje teraz wyjaśnienie pochodzenia galaktyki karłowatej Puchar 2 w artykule opublikowanym w The Astrophysical Journal Letters. Ciemna materia stanowi około 85% materii we Wszechświecie. Pod wpływem grawitacji

ALMA ujawnia nowe spojrzenie na powstawanie planet w układach podwójnych

Obraz
Nowe badania z wykorzystaniem ALMA oferują przełomowe zrozumienie warunków, które sprzyjają lub hamują formowaniu się planet. Wizja artystyczna układów podwójnych DF Tau i FO Tau. Źródło: S. Dagnello, NSF/AUI/NRAO Dyski protoplanetarne , czyli pierwotne zbiorniki gazu i pyłu otaczające młode gwiazdy, są kolebkami planet. Jednak czynniki warunkujące przetrwanie tych dysków na tyle długo, by mogły powstać planety, oraz przyczyny ich przedwczesnego rozproszenia pozostają niejasne. Dyski okołogwiazdowe w układach podwójnych gwiazd przed ciągiem głównym stanowią idealne laboratoria do badania tych kwestii. Analizując właściwości dysków, takie jak rozmiar, struktura i nachylenie, w kontekście właściwości gwiazd, takich jak prędkość obrotowa i natężenie pola magnetycznego , naukowcy zaczynają odkrywać złożone interakcje kształtujące te środowiska. Z uwagi na powszechność układów podwójnych i wielokrotnych, ich badanie ma szczególne znaczenie. Pionierskie badania łączą obrazowanie milimetrow

Dyski protoplanetarne wokół małomasywnych gwiazd są inne

Obraz
JWST odkrywa dużą różnorodność gazów bogatych w węgiel, które służą jako składniki przyszłych planet wokół małomasywnych gwiazd. Artystyczna wizja dysku protoplanetarnego wokół ISO-ChaI 147, gwiazdy o bardzo małej masie. Źródło: ALMA (ESO/NAOJ/NRAO) / MPIA Korzystając z Kosmicznego Teleskopu Jamesa Webba (JWST) , zespół astronomów zbadał właściwości dysku protoplanetarnego wokół młodej gwiazdy o bardzo małej masie. Wyniki ujawniają najbogatszy skład węglowodorów zaobserwowany do tej pory w dysku protoplanetarnym, w tym pierwszą pozasłoneczną detekcję etanu i stosunkowo niską obfitość rodzajów zawierających tlen. Uwzględniając wcześniejsze podobne detekcje, odkrycie to potwierdza trend dysków wokół gwiazd o bardzo niskiej masie, które różnią się chemicznie od tych wokół bardziej masywnych gwiazd, takich jak Słońce, wpływając na atmosfery tworzących się tam planet. Planety tworzą się w dyskach gazu i pyłu krążących wokół młodych gwiazd. Projekt MIRI Mid-INfrared Disk Survey (MINDS), pro