Vega - astronotki

10 kwietnia Teleskop Horyzontu Zdarzeń (EHT) opublikował pierwszy w historii obraz horyzontu zdarzeń wokół czarnej dziury, czyli obszaru, z wnętrza którego nawet światło nie może uciec ze względu na dużą grawitację czarnej dziury. Ta olbrzymia czarna dziura o masie 6,5 mld mas Słońca znajduje się w galaktyce M87. Zdjęcie to zostało wykonane przy użyciu Kosmicznego Teleskopu Spitzera i ukazuje całą galaktykę M87 w podczerwieni. Z kolei zdjęcie pochodzące z EHT opierało się na zakresie radiowym i pokazywało cień czarnej dziury na tle otaczającej ją wysokoenergetycznej materii. Znajdująca się około 55 mln lat świetlnych od Ziemi M87 była przedmiotem badań astronomicznych od ponad 100 lat i została sfotografowana przez wiele obserwatoriów NASA, w tym Kosmiczny Teleskop Hubble’a, Obserwatoria Rentgenowskie Chandra i NuSTAR. W 1918 r. astronom Heber Curtis po raz pierwszy zauważył „ciekawy prosty promień” rozciągający się od centrum galaktyki. Ten jasny strumień wysokoenergetycz...

Wczesnym rankiem 25 kwietnia astronomowie pracujący przy LIGO i Virgo wykryli fale grawitacyjne pochodzące z dwóch łączących się gwiazd neutronowych. Jest to druga detekcja pochodząca z takiego źródła. Już po raz drugi fizycy pracujący przy LIGO wykryli fale grawitacyjne pochodzące od dwóch zderzających się gwiazd neutronowych, które prawdopodobnie utworzą czarną dziurę. Zmarszczki w czasoprzestrzeni podróżowały ok. 500 mln lat świetlnych i dotarły do detektorów LIGO i Virgo rankiem 25 kwietnia. Członkowie zespołu twierdzą, że istnieje ponad 99% szans, że powstały one w wyniku połączenia się dwóch gwiazd neutronowych. W kilka chwil po zdarzeniu wydano zawiadomienie ostrzegające astronomów na całym świecie, by skierowali teleskopy w niebo, w nadziei na zarejestrowanie światła widzialnego pochodzącego z eksplozji kilonowej. Kilonowe są 1000 razy jaśniejsze niż zwykłe nowe i tworzą ogromne ilości pierwiastków ciężkich, takich jak złoto i platyna. Taka jasność ułatwia astr...

Astrofizycy z University of Arkansas poczynili ważny krok w kierunku rozwiązania tajemnicy dotyczącej tego, w jaki sposób galaktyki dyskowe utrzymują kształt swoich ramion spiralnych. Ich odkrycia potwierdzają teorię, że ramiona te tworzone są przez falę gęstszej materii, która tworzy spiralny wzór podczas podróży przez galaktykę. „Struktura ramion spiralnych w galaktykach dyskowych jest tajemnicą. Nikt nie wie, co decyduje o kształcie ramion spiralnych lub dlaczego mają pewną ich liczbę. Nasze badania dają jasną odpowiedź na część tej tajemnicy” – powiedział Ryan Miller. Galaktyki dyskowe, w tym Droga Mleczna, stanowią 70% znanych galaktyk. Charakteryzują się ramionami w kształcie spiral, ale astronomowie nie są pewni, w jaki sposób one się kształtują i utrzymują. Tajemnica zaczyna się od prostego paradoksu: gwiazdy w galaktyce dyskowej krążą wokół centralnej masy zwanej „zgrubieniem galaktycznym”, a gwiazdy bliżej centrum orbitują szybciej niż gwiazdy bliżej krawędzi...

Zespół astronomów zidentyfikował strumień gwiazd, który został oderwany od gromady kulistej Omega Centauri. Przeszukując 1,7 mld gwiazd obserwowanych przez misję Gaia, zidentyfikowali 309 z nich sugerujących, że gromada ta może być w rzeczywistości pozostałością galaktyki karłowatej, która jest rozrywana przez siły grawitacyjne naszej galaktyki. W 1677 r. Edmond Halley nadał nazwę „Omega Centauri” (ω Cen) temu, co uważał za gwiazdę w konstelacji Centaura. Później, w 1830 roku, John Herschel zdał sobie sprawę, że w rzeczywistości jest to gromada kulista, którą można rozdzielić na pojedyncze gwiazdy. Teraz wiemy, że Omega Centauri jest najbardziej masywną gromadą kulistą w Drodze Mlecznej: znajduje się ok. 18 000 lat świetlnych od nas i zawiera kilka milionów gwiazd, które mają ok. 12 mld lat. Natura tego obiektu była przedmiotem wielu dyskusji: czy to naprawdę gromada kulista, czy może serce galaktyki karłowatej, której obrzeża zostały rozerwane przez Drogę Mleczną? Ta osta...

Dwa nowe badania naukowców z Uniwersytetu Arizony mogą podważyć zdolność do zamieszkania egzoplanet TRAPPIST-1, spośród których trzy znajdują się w ekosferze. Od czasu swojego odkrycia w 2016 r. naukowcy byli podekscytowani TRAPPIST-1, układem, w którym siedem skalistych planet wielkości Ziemi okrąża chłodną gwiazdę. Trzy spośród nich znajdują się w strefie nadającej się do zamieszkania, w obszarze przestrzeni, w którym na powierzchni planety może istnieć woda w stanie ciekłym. Jednak nowe badania przeprowadzone przez naukowców z Lunar and Planetary Laboratory UA mogą spowodować przedefiniowanie strefy zdatnej do zamieszkania dla TRAPPIST-1. Trzy planety w strefie nadającej się do zamieszkania prawdopodobnie stoją przed groźnym przeciwnikiem życia: wysokoenergetycznymi cząstkami wyrzucanymi z gwiazdy. Po raz pierwszy zespół naukowców z CfA obliczył, jak mocno te cząstki uderzają w planety. Tymczasem Hamish Hay odkrył, że grawitacyjne przeciąganie liny, w które planety ...

Jasny rozbłysk promieni rentgenowskich został odkryty przez Obserwatorium Rentgenowskie Chandra w galaktyce oddalonej o 6,6 mld lat świetlnych od Ziemi. Wydarzenie to prawdopodobnie zasygnalizowało połączenie się dwóch gwiazd neutronowych i mogłoby dać astronomom świeże spojrzenie na to, jak zbudowane są gwiazdy neutronowe – gęste obiekty gwiazdowe upakowane głównie neutronami. Gdy łączą się dwie gwiazdy neutronowe, wytwarzają strumienie wysokoenergetycznych cząstek oraz promieniowanie wyrzucane w przeciwnych kierunkach. Jeżeli strumień jest skierowany wzdłuż linii pola widzenia z Ziemi, można wykryć błysk lub wybuch promieni gamma. Jeżeli dżet nie jest skierowany w naszą stronę, potrzebny jest inny sygnał do rejestracji połączenia. Detekcja fal grawitacyjnych jest jednym z takich sygnałów. Teraz, wraz z obserwacją jasnego rozbłysku promieniowania X, astronomowie znaleźli inny sygnał i odkryli, że dwie gwiazdy neutronowe prawdopodobnie połączyły się, tworząc nową, cięższą ...

Astronomowie odkryli trzecią planetę w układzie podwójnym Kepler-47. Wykorzystując dane z kosmicznego teleskopu Keplera, zespół naukowców wykrył nową planetę rozmiarów ok. Neptuna – Saturna, krążącą między dwiema znanymi już wcześniej planetami. Dzięki trzem planetom krążącym wokół dwóch słońc, Kepler-47 jest jedynym znanym systemem wieloplanetarnym w układzie podwójnym gwiazd.  Planety w układzie Kepler-47 zostały odkryte za pomocą metody tranzytowej. Jeżeli płaszczyzna orbity planety jest ustawiona krawędzią do obserwatora na Ziemi, planeta może przejść przed gwiazdami, co prowadzi do mierzalnego spadku w ich obserwowalnej jasności. Nowa planeta, nazwana Kepler-47d, nie została wykryta wcześniej ze względu na słabe sygnały tranzytowe. Podobnie, jak w przypadku planet krążących wokół układów podwójnych, wyrównanie płaszczyzn orbit planet zmienia się z czasem. W tym przypadku orbita środkowej planety stała się bardziej wyrównana, prowadząc do silniejszego sygnału t...

Skała o rozmiarach jednego metra odwiedziła nas 3 lata przed Oumuamua. Być może właśnie został odkryty pierwszy meteor pochodzący z przestrzeni międzygwiezdnej, który uderzył w Ziemię – i drugi znany międzygwiezdny gość. Meteory międzygwiezdne mogą być powszechne i mogą potencjalnie pomóc życiu podróżować od gwiazdy do gwiazdy – dodają naukowcy. Pierwszy znany gość z przestrzeni międzygwiezdnej, obiekt w kształcie cygara o nazwie „Oumuamua”, został odkryty w 2017 roku. Naukowcy wywnioskowali na podstawie prędkości i trajektorii, że obiekt o rozmiarach 400 metrów pochodzi od innej gwiazdy bądź układu podwójnego gwiazd. Avi Loeb, z katedry astronomii na Uniwersytecie Harvarda, zauważył, że można spodziewać się, że mniejsi międzygwiezdni goście będą znacznie bardziej popularni, a niektórzy z nich może zderzą się z Ziemią na tyle często, że będą zauważalni. Teraz Loeb i Amir Siraj zasugerowali, że mogli wykryć taki międzygwiezdny meteor, drugiego międzygwiezdnego g...

Astronomowie ze Stanów Zjednoczonych i Korei Południowej dokonali pierwszych w wysokiej rozdzielczości obserwacji radiowych obłoków molekularnych w obrębie masywnego gwiazdotwórczego regionu zewnętrznego Drogi Mlecznej. Badany region Drogi Mlecznej nosi nazwę CTB 102 i jest oddalony o około 14 000 lat świetlnych od Ziemi. Jest klasyfikowany jako region HII, co oznacza, że zawiera obłoki zjonizowanych – naładowanych – atomów wodoru. Ze względu na odległość od Ziemi oraz pył i gaz pomiędzy nimi, do tej pory trudno było go badać. Astronomowie opisują swój pierwszy projekt nowej mapy wysokiej rozdzielczości tego regionu w pracy niedawno przyjętej do publikacji w Astrophysical Journal. Głównymi autorami są Sung-ju Kang, pracownik naukowy w Korea Astronomy and Space Science Institute oraz były student na Iowa State University a także Brandon Marshall, były absolwent Iowa State, który przyjął stanowisko wykładowcy na University of Nebraska w Kearney. Innymi współautorami są Kerto...

W pobliskim układzie planetarnym znajduje się pierwsza planeta rozmiarów Ziemi odkryta przez satelitę TESS (Transiting Exoplanets Survey Satellite), oraz ciepły świat wielkości pod-Neptuna – poinformowano w nowym artykule zespołu astronomów opublikowanym w The Astrophysical Journal Letters. Badania TESS są wspierane obserwacjami za pomocą naziemnych teleskopów i innych instrumentów. Jednym z takich narzędzi był Planet Finder Spectrograph zamontowany na teleskopie Magellan II w Obserwatorium Las Campanas w Chile. Pomógł on potwierdzić planetarną naturę sygnału TESS i zmierzyć masę nowo odkrytego pod-Neptuna. PFS wykorzystuje technikę zwaną metodą prędkości radialnej, która jest obecnie jedynym sposobem dla astronomów na pomiar mas poszczególnych planet. Bez poznania masy bardzo trudno jest określić gęstość planety czy jej ogólny skład chemiczny. Metoda ta wykorzystuje fakt, że grawitacja gwiazdy nie tylko wpływa na okrążającą ją planetę, ale również grawitacja planety w...

W ciągu ostatnich trzech dekad odkryto blisko 4000 egzoplanet krążących wokół gwiazd poza Układem Słonecznym. Począwszy od 2011 r. możliwe było wykorzystanie Kosmicznego Teleskopu Keplera do obserwacji pierwszych egzoplanet na orbicie wokół młodych układów podwójnych zawierających dwie aktywne gwiazdy mające wodór wciąż palący się w ich jądrach. Brazylijscy astronomowie znaleźli teraz pierwszy dowód na istnienie egzoplanety krążącej wokół starszego lub bardziej rozwiniętego układu podwójnego, w którym jedna z gwiazd jest już martwa. Leonardo Andrade de Almeida, pierwszy autor artykułu opublikowanego w The Astronomical Journal powiedział Agência FAPESP: „Udało się uzyskać solidne dowody na istnienie olbrzymiej egzoplanety o masie prawie 13 razy większej, niż Jowisz – największa planeta w Układzie Słonecznym – w rozwiniętym układzie podwójnym. To pierwsze potwierdzenie egzoplanety w tego rodzaju układzie.” Wskazówki, dzięki którym badacze odkryli egzoplanetę w wyewoluowa...

Jeżeli weźmiemy pod uwagę gwiazdy pojedyncze, takie jak nasze Słońce, najbliższa nam egzoplaneta krąży wokół gwiazdy Barnarda - Gwiazda Barnarda b (BSb). Planeta Proxima Centauri b jest bliższa nam, ale Proxima Centauri jest częścią układu potrójnego gwiazd, wraz z Alfa i Beta Centauri, a zrozumienie ewolucyjnego rozwoju planety jest bardziej skomplikowane. BSb okrąża swoją gwiazdę w odległości zbliżonej do orbity Merkurego wokół Słońca, ale Gwiazda Barnarda jest chłodnym karłem typu M, a więc pomimo tego, że planeta krąży blisko niej, prawdopodobnie znajduje się blisko linii śniegu – odległości, na której promieniowanie gwiazdy jest wystarczająco słabe, aby umożliwić kondensację lotnych pierwiastków na powierzchni planety. To sprawia, że BSb jest szczególnie interesującą planetą i być może kamieniem węgielnym dla przyszłego postępu w zrozumieniu formowania się planet i ewolucji atmosfery. Ekstremalna aktywność i wiatry gwiazdowe, zwłaszcza w karłach typu M, odgrywają ważną ro...

Naukowcy z Uniwersytetu w Sheffield pracują z HiPERCAM, szybką, wielokolorową kamerą, która jest w stanie wykonać ponad 1000 zdjęć na sekundę, co pozwala ekspertom po raz pierwszy w historii zmierzyć zarówno masę, jak i promień chłodnego podkarła. Odkrycia te pozwoliły naukowcom zweryfikować powszechnie stosowany model struktury gwiazdowej – który szczegółowo opisuje strukturę wewnętrzną gwiazdy – i dokonać szczegółowych prognoz dotyczących jasności, barwy i jej przyszłej ewolucji. Naukowcy wiedzą, że stare gwiazdy mają mniej metali, niż młode, ale ich wpływ na ewolucję gwiazd jak dotąd nie był sprawdzony. Stare gwiazdy (często nazywane chłodnymi podkarłami) są słabe i jest ich niewiele w sąsiedztwie Słońca. Do tej pory naukowcy nie dysponowali kamerą o mocy wystarczającej do uzyskania precyzyjnych pomiarów parametrów gwiazd, takich jak masa i promień. HiPERCAM jest w stanie wykonać jedno zdjęcie co milisekundę, w przeciwieństwie do normalnej kamery na dużym telesk...

Ekscytacja egzoplanetami gwałtownie wzrosła, gdy odkryto, że skaliste planety podobne do Ziemi krążą w strefie zdatnej do zamieszkania wokół niektórych z naszych najbliższych gwiezdnych sąsiadek – dopóki nadzieja na istnienie życia nie została zniweczona przez wysoki poziom promieniowania bombardującego te światy. Proxima-b, oddalona zaledwie o 4,24 lat świetlnych stąd, otrzymuje 250x więcej promieniowania rentgenowskiego, niż Ziemia, i może doświadczać śmiertelnego poziomu promieniowania UV na swojej powierzchni. Jak życie może przetrwać takie bombardowanie? Astronomowie z Uniwersytetu Cornella twierdzą, że życie już przetrwało tego rodzaju gwałtowne promieniowanie, i mają dowód: ty. Całe dzisiejsze życie na Ziemi wyewoluowało ze stworzeń, które dobrze rozwijały się podczas jeszcze większego ataku promieniowania UV, niż obecnie doświadcza Proxima-b i inne pobliskie egzoplanety. Ziemia sprzed 4 mld lat była chaotycznym, napromieniowanym, gorącym bałaganem. Mimo to, w jakiś...

Brązowe karły wypełniają „lukę” pomiędzy gwiazdami a znacznie mniejszymi planetami – dwoma bardzo różnymi rodzajami obiektów astronomicznych. Ale sposób ich powstawania nie został jeszcze w pełni wyjaśniony. Astronomowie z Uniwersytetu w Heidelbergu mogą teraz być w stanie odpowiedzieć na to pytanie. Odkryli, że gwiazda ν Ophiuchi w Drodze Mlecznej jest okrążana przez dwa brązowe karły, które najprawdopodobniej uformowały się wraz z nią z dysku gazu i pyłu, podobnie jak planety. Obydwa obiekty krążą wokół jednej gwiazdy, podróżują w izolacji w rozległym obszarze Drogi Mlecznej. Ich masa – co najmniej 13 mas Jowisza – jest wystarczająca, aby wygenerować, przynajmniej tymczasowo, energię w ich wnętrzu poprzez fuzję jądrową. Nie są jednak wystarczająco masywne, aby zapalić wodór w swoich rdzeniach, a tym samym stworzyć swoje własne światło. Ciepło, które nadal promieniuje po uformowaniu, jest tym, dzięki czemu astronomowie są w stanie je zlokalizować. Szacuje się, że w Drodze Mle...