Posty

Astronomowie potwierdzają obecność gwiazdy towarzyszącej w pobliżu Betelgezy

-
Obraz
Stuletnia hipoteza, że Betelgeza ma bardzo bliską gwiazdę towarzyszącą, została potwierdzona przez zespół astrofizyków. Zdjęcie konstelacji Oriona pokazujące położenie Betelgezy i jej nowo odkrytej gwiazdy towarzyszącej. Źródło: NOIRLab/Eckhard Slawik Wyniki badań zostały opublikowane w czasopiśmie Astrophysical Journal Letters. Wahania jasności i mierzonej prędkości Betelgezy , najbliższego Ziemi czerwonego nadolbrzyma , od dawna dostarczały wskazówek, że może ona mieć partnera, ale intensywny blask większej gwiazdy sprawiał, że bezpośrednia obserwacja słabszych sąsiadów była prawie niemożliwa. Dwa niedawne badania przeprowadzone przez inne zespoły astronomów ponownie rozbudziły hipotezę o istnieniu gwiazdy towarzyszącej, wykorzystując ponad 100 lat obserwacji Betelgezy do przewidywania położenia i jasności tej gwiazdy. Gdyby mniejsza gwiazda rzeczywiście istniała, prognozy dotyczące jej położenia sugerowały, że naukowcy mieliby zaledwie kilka miesięcy na obserwację tej gwiazdy towar...
Czytaj więcej

Astronomowie odkryli czarne dziury niszczące gwiazdy, ukryte w zakurzonych galaktykach

-
Obraz
W przeciwieństwie do stale aktywnych galaktyk, czarne dziury zazwyczaj pozostają w stanie uśpienia i ujawniają swoją obecność tylko wtedy, gdy zdarzy się im pochłonąć napotkaną gwiazdę. Wizja artystyczna Teleskopu Webba rejestrującego efekt pochłonięcia gwiazdy przez czarną dziurę w zapylonej galaktyce. Źródło: NRAO/AUI/NSF/NASA W przeciwieństwie do aktywnych galaktyk , które nieustannie przyciągają otaczającą je materię, czarne dziury pozostają w stanie uśpienia, budząc się na krótko, aby pochłonąć przelatującą w ich pobliżu gwiazdę. Astronomowie z MIT, Uniwersytetu Columbia i innych instytucji wykorzystali Kosmiczny Teleskop Jamesa Webba , aby zajrzeć przez pył pobliskich galaktyk i przyjrzeć się skutkom gwiezdnej uczty czarnej dziury. W artykule opublikowanym 24 lipca 2025 roku w Astrophysical Journal Letters naukowcy donoszą, że po raz pierwszy Teleskop Webba zaobserwował kilka zjawisk rozerwania pływowego – przypadków, w których centralna czarna dziura galaktyki przyciąga pobl...
Czytaj więcej

Nowe modele przewidują, jak planety lawowe ewoluują i zmieniają się w czasie

-
Obraz
Nowe modele wnętrz planet dostarczają naukowcom podstaw do interpretacji aktualnych obserwacji odległych planet pozasłonecznych prowadzonych za pomocą teleskopów kosmicznych i naziemnych. Wizja artystyczna wewnętrznej struktury planety lawowej w stanie zimnym, ukazująca ocean magmy po stronie dziennej przykryty atmosferą mineralną. Strzałki wskazują kierunek transportu ciepła we wnętrzu planety i promieniowanie cieplne emitowane po jej nocnej stronie. Źródło: Romain Jean-Jaques W nowym artykule opublikowanym 29 lipca 2025 roku w czasopiśmie Nature, którego autorem jest profesor Uniwersytetu w Yorku, przedstawiono proste ramy teoretyczne opisujące ewolucję sprzężonego układu wnętrza i atmosfery gorących skalistych planet pozasłonecznych , znanych jako planety lawowe . Planety lawowe znajdują się w tak ekstremalnych konfiguracjach orbitalnych, że nasza wiedza na temat planet skalistych w Układzie Słonecznym nie ma bezpośredniego zastosowania, co sprawia, że naukowcy nie są pewni, czeg...
Czytaj więcej

Teleskopy zaobserwowały rzadki typ czarnej dziury pochłaniającej gwiazdę

-
Obraz
Kosmiczny Teleskop Hubble’a oraz Obserwatorium Rentgenowskie Chandra połączyły siły, aby zidentyfikować nowy, potencjalny przykład rzadkiej klasy czarnych dziur. Zdjęcie wykonane przez HST przedstawia dwie galaktyki: NGC 6099 (u dołu po lewej) i NGC 6098 (u góry po prawej). Fioletowa plama przedstawia emisję promieniowania rentgenowskiego ze zwartej gromady gwiazd. Promieniowanie X jest wytwarzane przez IMBH, która rozrywa gwiazdę. Źródło: NASA, ESA, CXC, Yi-Chi Chang (National Tsing Hua University); Obróbka zdjęcia: Joseph DePasquale (STScI) Nazwane NGC 6099 HLX-1, to jasne źródło promieniowania rentgenowskiego, które wydaje się znajdować w zwartej gromadzie gwiazd w gigantycznej galaktyce eliptycznej . Zaledwie kilka lat po starcie w 1990 roku teleskop Hubble’a odkrył, że galaktyki w całym Wszechświecie mogą posiadać w swoich jądrach supermasywne czarne dziury o masie milionów lub miliardów razy większej od masy naszego Słońca. Ponadto galaktyki zawierają również miliony małych c...
Czytaj więcej

Webb śledzi szczegóły złożonej mgławicy planetarnej

-
Obraz
Najnowsze zdjęcia NGC 6072 z teleskopu Webba ukazują jej złożoną, nieregularną strukturę. Sugeruje to udział więcej niż jednej gwiazdy w tworzeniu tej niezwykłej mgławicy. NGC 6072 z kamery w bliskiej podczerwieni. Źródło: NASA, ESA, CSA, STScI Na nieregularny kształt NGC 6072 . wpływa więcej niż jedna gwiazda – najnowsze zdjęcie z  Webba tej mgławicy planetarnej w bliskiej i średniej podczerwieni ukazuje coś, co może wydawać się chaotycznym obrazem przypominającym rozpryski farby. Jednak ten nietypowy, asymetryczny obraz sugeruje zachodzące tam bardziej skomplikowane mechanizmy, ponieważ gwiazda w centrum obrazu zbliża się do ostatniego etapu swojego życia i odrzuca otoczki materii, tracąc nawet 80% swojej masy. Od czasu ich odkrycia pod koniec XVIII wieku astronomowie dowiedzieli się, że mgławice planetarne, czyli rozszerzające się powłoki świecącego gazu wyrzucanego przez gwiazdy o małej lub średniej masie pod koniec ich życia, mogą mieć różne kształty i rozmiary. Większość mg...
Czytaj więcej

Naukowcy odkryli trzecie ciało niebieskie w wyniku połączenia czarnych dziur

-
Obraz
Naukowcy odkryli, że niektóre podwójne czarne dziury mogą się łączyć w pobliżu trzeciego, ukrytego ciała niebieskiego – prawdopodobnie supermasywnej czarnej dziury, co daje nowe spojrzenie na to, jak powstają takie układy. Ilustracja przedstawiająca podwójne czarne dziury łączące się w pobliżu supermasywnej czarnej dziury. Źródło: Shanghai Astronomical Observatory Wyniki badań przeprowadzonych przez naukowców z Obserwatorium Astronomicznego w Szanghaju, należącego do Chińskiej Akademii Nauk, zostały opublikowane 1 sierpnia 2025 roku w czasopiśmie Astrophysical Journal Letters. Od czasu pierwszego wykrycia fal grawitacyjnych w 2015 roku, konsorcjum LIGO-Virgo-KAGRA zaobserwowało 100 takich zdarzeń, z których większość wynikała z połączenia się dwóch czarnych dziur . Chociaż odkrycia te poszerzyły wiedzę ludzi na temat zachodzących procesów fizycznych, mechanizmy powstawania i ewolucji podwójnych czarnych dziur pozostają przedmiotem trwającej debaty naukowej. Według Yang Shuchenga, pi...
Czytaj więcej

Badania ujawniają właściwości magnetyczne w obszarach zaćmienia pulsara typu czarnej wdowy

-
Obraz
Korzystając z radioteleskopu FAST naukowcy odkryli nowe struktury pola magnetycznego w rzadkiej klasie układów podwójnych gwiazd znanych jako pulsary typu czarne wdowy, dostarczając cennych informacji na temat ich ewolucji i mechanizmów odpowiedzialnych za utratę masy przez gwiazdy towarzyszące. Wizja artystyczna przedstawiająca pulsara typu czarna wdowa, który zaczyna pochłaniać swojego gwiezdnego towarzysza. Źródło: Goddard Space Flight Center NASA Badaniami kierował dr WANG Shuangqiang, specjalny współpracownik naukowy Obserwatorium Astronomicznego w Xinjiang Chińskiej Akademii Nauk. Pulsary typu czarne wdowy to wyjątkowa klasa układów podwójnych pulsarów milisekundowych , charakteryzujących się zaćmieniami obserwowanymi w paśmie radiowym. W takich układach promieniowanie pulsara i wiatry cząsteczek o wysokiej energii napromieniowują gwiazdę towarzyszącą, stopniowo odparowując jej masę. Proces ten dostarcza ważnych informacji na temat ewolucji pulsarów i powstawania izolowanych pul...
Czytaj więcej