Astronomowie ujawniają sekrety najodleglejszej supernowej kiedykolwiek wykrytej
Międzynarodowy zespół astronomów potwierdził odkrycie najodleglejszej dotąd supernowej – ogromnej kosmicznej eksplozji, która miała miejsce 10,5 miliarda lat temu.
Eksplodująca gwiazda, nazwana DES16C2nm, została wykryta przez Dark Energy Survey (DES), międzynarodową współpracę mającą na celu mapowanie kilkuset milionów galaktyk, aby dowiedzieć się więcej o ciemnej energii – tajemniczej sile, która prawdopodobnie powoduje przyspieszoną ekspansję Wszechświata.
Jak wyjaśniono w nowych badaniach opublikowanych w Astrophysical Journal, światło z tego zdarzenia potrzebowało 10,5 miliarda lat, aby dotrzeć do Ziemi. Wiek Wszechświata szacuje się na 13,8 miliarda lat.
Supernowa to eksplozja masywnej gwiazdy pod koniec cyklu jej życia. DES16C2nm jest klasyfikowana jako superświecąca supernowa (ang. superluminous supernova – SLSN, zwana także hipersupernowa), najjaśniejsza i najrzadsza klasa supernowych, pierwszy raz odkryta dzięki temu, że uważano, iż wywołała ją materia opadająca na najgęstszy obiekt we Wszechświecie – szybko rotującą gwiazdę neutronową, nowo powstałą w wyniku eksplozji masywnej gwiazdy.
Współautor badania, Bob Nichol, profesor astrofizyki i dyrektor Instytutu Kosmologii i Grawitacji Uniwersytetu Portsmouth, skomentował: „Nie myślano o takich supernowych, kiedy zaczynaliśmy DES ponad dekadę temu. Takie odkrycia ukazują znaczenie nauki empirycznej; czasami musisz wyjść i spojrzeć w górę, aby ujrzeć coś niesamowitego.”
Główny autor badania, dr Mathew Smith z Uniwersytetu Southampton, powiedział: „To ekscytujące być częścią przeglądu, który odkrył najstarszą znaną supernową. DES16C2nm jest ekstremalnie odległa, niezwykle jasna i niezwykle rzadka – nie jest czymś, na co może się natknąć astronom na co dzień.”
„Światło ultrafioletowe z SLSN mówi nam o ilości metalu wytwarzanego w eksplozji oraz o temperaturze samej eksplozji, które są kluczem do zrozumienia, co wywołuje i napędza te kosmiczne wybuchy.” Teraz astronomowie wiedzą, jak znaleźć te obiekty na jeszcze większych odległościach, więc aktywnie szukają ich w ramach projektu DES.
DES16C2nm została wykryta w sierpniu 2016 roku, a jej odległość oraz ekstremalna jasność zostały potwierdzone w październiku 2016 r. dzięki wykorzystaniu najpotężniejszych na świecie teleskopów – VLT i teleskopu Magellan w Chile oraz Obserwatorium Kecka na Hawajach.
Ponad 400 naukowców z ponad 25 instytucji z całego świata uczestniczy w DES, pięcioletnim projekcie, który rozpoczął się w 2013 roku. Wspólnie zbudowali i wykorzystują ekstremalnie czuły 570-megapikselowy aparat cyfrowy DECAM, zamontowany na 4-metrowym teleskopie Blanco w Cerro Tololo Inter-American Observatory, wysoko w chilijskich Andach, specjalnie do prowadzenia tego projektu.
Przez pięć lat (2013-2018) współpraca DES wykorzystała 525 nocy obserwacyjnych do prowadzenia głębokiego, rozległego badania w celu zapisu informacji z 300 milionów galaktyk odległych miliardy lat świetlnych od Ziemi.
Przegląd przedstawia 5.000 stopni kwadratowych nieba południowego w pięciu filtrach optycznych, aby uzyskać szczegółowe informacje o każdej galaktyce. Część czasu badania jest wykorzystywana do obserwacji mniejszych fragmentów nieba mniej więcej raz w tygodniu, w celu odkrycia i zbadania tysięcy supernowych.
Opracowanie:
Agnieszka Nowak
Źródło:
.jpg)
