Uzyskano mapę 3D centralnego zgrubienia Drogi Mlecznej
Dwie grupy astronomów korzystając z danych z teleskopów ESO stworzyło trójwymiarową mapę centralnej części Drogi Mlecznej. Odkryli oni, że wewnętrzne obszary widziane pod niektórymi kątami przyjmują kształt orzeszków ziemnych lub też litery X. Ten dziwny kształt uzyskano za pomocą publicznie dostępnych danych z teleskopu VISTA, wraz z pomiarami ruchu setek bardzo słabych gwiazd w zgrubieniu centralnym.
Jednym z najważniejszych i najbardziej masywnych części galaktyki jest zgrubienie galaktyczne. Zawiera 10 milionów gwiazd na przestrzeni tysięcy lat świetlnych, ale jego struktura i pochodzenie nie są dobrze poznane. Niestety, z wnętrza Galaktyki, gdzie się znajdujemy, widok tego regionu, odległego o 27.000 lat świetlnych, jest zasłonięty przez gęste obłoki gazu i pyłu. Może być obserwowany jedynie na długich falach, takich jak promieniowanie podczerwone, które jest w stanie przebić się przez obłoki. Wcześniejsze obserwacje z podczerwonego przeglądu nieba 2MASS już sugerowały, że zgrubienie ma tajemniczą strukturę w kształcie litery X. teraz dwie grupy naukowców skorzystało z obserwacji poczynionych kilkoma teleskopami należącymi do ESO, aby uzyskać znacznie dokładniejszy obraz struktury zgrubienia.
Pierwsza grupa, z Instytutu Maxa Plancka MPE z Garching w Niemczech, używając przeglądu VVV (VISTA Variables in the Via Lactea Survey) w bliskiej podczerwieni z teleskopu VISTA w obserwatorium ESO w Chile. Nowy publiczny przegląd może wykryć gwiazdy trzydzieści razy słabsze niż te, które obserwowano w poprzednim przeglądzie zgrubienia. Zespół zidentyfikował w sumie 22 miliony gwiazd należące do grupy czerwonych olbrzymów, których znane właściwości pozwalają na określenie odległości do nich.
„Głębokość katalogu gwiazd VISTA znacznie przekracza poprzednie prace i możemy wykryć całą populację tych gwiazd we wszystkich regionach, z wyjątkiem tych przesłoniętych. Z rozmieszczenia gwiazd możemy stworzyć trójwymiarową mapę wybrzuszenia galaktyki. Jest to pierwszy raz, gdy mapa została wykonana bez zakładania modelu kształtu wypukłości” – wyjaśnia Christopher Wegg z MPE.
„Okazuje się, że wewnętrzny kształt naszej Galaktyki widzianej z boku przypomina orzeszka ziemnego w łupinie i bardzo wydłużoną poprzeczką z góry. Po raz pierwszy możemy to zobaczyć w Drodze Mlecznej, a symulacje naszej i innych grup pokazują, że kształt ten jest charakterystyczny dla galaktyk z poprzeczką, które na początku były czystymi dyskami gwiazd” – dodaje Ortwin Gerhard z MPE.
Drugi, międzynarodowy zespół, którym dowodzi chilijski doktorant Sergio Vásquez z obserwatorium ESO w Santiago de Chile miał inne podejście do ustalenia struktury zgrubienia. Porównując zdjęcia wykonane w odstępie 11. lat od siebie przez 2,2 metrowy teleskop MPG/ESO mogli mierzyć niewielkie przesunięcia spowodowane ruchem gwiazd zgrubienia na niebie. Wyniki zostały połączone z pomiarami ruchów tych samych gwiazd w zbliżających się lub oddalających od Ziemi, aby stworzyć trójwymiarową mapę ruchów ponad czterystu gwiazd.
„Po raz pierwszy uzyskano tak dużą liczbę prędkości w trzech wymiarach dla pojedynczych gwiazd po obu stronach zgrubienia. Gwiazdy, które obserwowaliśmy wydają się przemieszcza w strumieniach wzdłuż ramion zgrubienia, w kształcie litery X, gdyż ich orbity przenoszą je nad i pod oraz poza płaszczyznę Drogi Mlecznej. Wszystko to bardzo dobrze paduje do przewidywanych modeli” – podsumowuje Vásquez. Astronomowie sądzą, że Droga Mleczna była pierwotnie czystym dyskiem gwiazd, które stworzyły miliardy lat temu płaską poprzeczkę. Wiele galaktyk spiralnych posiada taką poprzeczkę. Następnie wewnętrzna część wygięła się tworząc trójwymiarowy kształt orzeszka ziemnego, jaki teraz obserwujemy.
Źródło:
ESO
Jednym z najważniejszych i najbardziej masywnych części galaktyki jest zgrubienie galaktyczne. Zawiera 10 milionów gwiazd na przestrzeni tysięcy lat świetlnych, ale jego struktura i pochodzenie nie są dobrze poznane. Niestety, z wnętrza Galaktyki, gdzie się znajdujemy, widok tego regionu, odległego o 27.000 lat świetlnych, jest zasłonięty przez gęste obłoki gazu i pyłu. Może być obserwowany jedynie na długich falach, takich jak promieniowanie podczerwone, które jest w stanie przebić się przez obłoki. Wcześniejsze obserwacje z podczerwonego przeglądu nieba 2MASS już sugerowały, że zgrubienie ma tajemniczą strukturę w kształcie litery X. teraz dwie grupy naukowców skorzystało z obserwacji poczynionych kilkoma teleskopami należącymi do ESO, aby uzyskać znacznie dokładniejszy obraz struktury zgrubienia.
Pierwsza grupa, z Instytutu Maxa Plancka MPE z Garching w Niemczech, używając przeglądu VVV (VISTA Variables in the Via Lactea Survey) w bliskiej podczerwieni z teleskopu VISTA w obserwatorium ESO w Chile. Nowy publiczny przegląd może wykryć gwiazdy trzydzieści razy słabsze niż te, które obserwowano w poprzednim przeglądzie zgrubienia. Zespół zidentyfikował w sumie 22 miliony gwiazd należące do grupy czerwonych olbrzymów, których znane właściwości pozwalają na określenie odległości do nich.
„Głębokość katalogu gwiazd VISTA znacznie przekracza poprzednie prace i możemy wykryć całą populację tych gwiazd we wszystkich regionach, z wyjątkiem tych przesłoniętych. Z rozmieszczenia gwiazd możemy stworzyć trójwymiarową mapę wybrzuszenia galaktyki. Jest to pierwszy raz, gdy mapa została wykonana bez zakładania modelu kształtu wypukłości” – wyjaśnia Christopher Wegg z MPE.
„Okazuje się, że wewnętrzny kształt naszej Galaktyki widzianej z boku przypomina orzeszka ziemnego w łupinie i bardzo wydłużoną poprzeczką z góry. Po raz pierwszy możemy to zobaczyć w Drodze Mlecznej, a symulacje naszej i innych grup pokazują, że kształt ten jest charakterystyczny dla galaktyk z poprzeczką, które na początku były czystymi dyskami gwiazd” – dodaje Ortwin Gerhard z MPE.
Drugi, międzynarodowy zespół, którym dowodzi chilijski doktorant Sergio Vásquez z obserwatorium ESO w Santiago de Chile miał inne podejście do ustalenia struktury zgrubienia. Porównując zdjęcia wykonane w odstępie 11. lat od siebie przez 2,2 metrowy teleskop MPG/ESO mogli mierzyć niewielkie przesunięcia spowodowane ruchem gwiazd zgrubienia na niebie. Wyniki zostały połączone z pomiarami ruchów tych samych gwiazd w zbliżających się lub oddalających od Ziemi, aby stworzyć trójwymiarową mapę ruchów ponad czterystu gwiazd.
„Po raz pierwszy uzyskano tak dużą liczbę prędkości w trzech wymiarach dla pojedynczych gwiazd po obu stronach zgrubienia. Gwiazdy, które obserwowaliśmy wydają się przemieszcza w strumieniach wzdłuż ramion zgrubienia, w kształcie litery X, gdyż ich orbity przenoszą je nad i pod oraz poza płaszczyznę Drogi Mlecznej. Wszystko to bardzo dobrze paduje do przewidywanych modeli” – podsumowuje Vásquez. Astronomowie sądzą, że Droga Mleczna była pierwotnie czystym dyskiem gwiazd, które stworzyły miliardy lat temu płaską poprzeczkę. Wiele galaktyk spiralnych posiada taką poprzeczkę. Następnie wewnętrzna część wygięła się tworząc trójwymiarowy kształt orzeszka ziemnego, jaki teraz obserwujemy.
Źródło:
ESO
.jpg)
